Τελικά, η κατάσταση στην Ουκρανία, εκτός από τις βιβλικές καταστροφές σε κτήρια και υποδομές, στις αμέτρητες ανθρώπινες απώλειες και στην ταλαιπωρία των εκατομμυρίων δύσμοιρων προσφύγων, αντιμετωπίζει και ένα ιδιαίτερο πρόβλημα, που εντοπίζεται στο γλωσσολογικό και φιλολογικό επίπεδο. Δεν υπάρχει ομοφωνία ως προς τον περιγραφικό της τίτλο. Ανάλογα με το ποιος έχει το λόγο, αποκαλείται «πόλεμος», «επέμβαση», «επιχείρηση», «εισβολή», «απελευθέρωση», «αποναζιστοποίηση», «εκδημοκρατισμός», «Φινλανδοποίηση», «ουδετεροποποίηση» και ό,τι άλλο βάζει ο νους μας. Όμως, ας το αφήσουμε να εκκρεμεί, αναμένοντας την έκβαση της κατάστασης και ας περιμένουμε με όση υπομονή έχουμε, ως ότου λήξουν οι εχθροπραξίες και σταθεροποιηθεί μια όσο γίνεται μόνιμη κατάσταση, αφού, όπως είναι γνωστό «την ιστορία, τη γράφει ο νικητής»!
Η αλήθεια είναι πως έχουμε να κάνουμε με ένα «χρονικό ενός προαναγγελθέντος … πολέμου». Η κατάσταση εγκυμονούσε κινδύνους και ήταν ζήτημα χρόνου να ξεφύγει από τα όρια της ομαλότητας και της ειρηνικής συνύπαρξης, σ’ αυτή την παρα-ευξείνια χώρα. Και μιλώντας για τον Εύξεινο Πόντο, να θυμηθούμε ότι ακόμα και το κριάρι με το χρυσόμαλλο δέρας, που μετέφερε τον Φρίξο και την Έλλη, ενώ είχε κατεύθυνση προς βορρά, όπου βρίσκεται η σημερινή Ουκρανία, έστριψε προς ανατολάς και κατέβηκε στην Κολχίδα, πόλη της σημερινής Γεωργίας, ίσως επειδή διαιστάνθηκε πως οι βόρειες ακτές, όπου κτίστηκαν οι μετέπειτα Μαριούπολη, Οδησσός κ.λπ. «μυρίζουν μπαρούτι».
Για να εξηγήσουμε το πώς η κατάσταση έφτασε στο σημείο που βρίσκεται σήμερα, πρέπει να ανατρέξουμε στη σχετικά πρόσφατη ιστορία της περιοχής… Στις τηλεοπτικές συνεντεύξεις με Ρώσους ή Ουκρανούς, που βρίσκονται και εργάζονται εδώ και χρόνια στον τόπο μας, θα μας απαντήσουν: «Εμείς, όλοι, εκεί, ένα πράμα είμαστε…». Ίδια γλώσσα (με κάτι μικροδιαφορές), ίδια θρησκεία (ορθόδοξοι … με κάποιες μικροδιαφορές, τελευταία), και κυρίως, επί Σοβιετικής Ένωσης, ήταν, για 70 σχεδόν χρόνια, δηλ. περίπου τρεις γενιές, ένα κράτος και απολάμβαναν από κοινού τα πλούσια νάματα του κομμουνιστικού καθεστώτος. Επιτυχίες στο διάστημα, στον αθλητισμό, στις τέχνες… Ρωσία, Λευκορωσία, Ουκρανία (και οι άλλες Λαϊκές Δημοκρατίες) ήταν κάτι σαν τις δικές μας τις Περιφέρειες. Μοιραίο, ήταν λοιπόν, οι λαοί αυτοί να αναμιχθούν. Άρα, η κατάσταση ήταν εξαρχής μπερδεμένη. Έτσι, όταν τον Αύγουστο του 1991 η Ουκρανία ανεξαρτητοποιήθηκε, μέσα στα γεωγραφικά της σύνορα υπήρχε και ένας μεγάλος αριθμός ρωσόφωνων, δηλ. πρώην Ρώσων και όχι μόνο, που ζουν και εργάζονται εκεί και ιδιαίτερα στην περιοχή της Κριμαίας, όπου επί Σοβιετικής Ένωσης ήταν το θέρετρό της.
Η «μαγιονέζα αρχίζει να κόβει», το 2014, όταν ο προηγούμενος πρόεδρος Βίκτωρ Γιανουκόβιτς διέκοψε τις διαδικασίες εισδοχής της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Κριμαία, με ρωσόφωνο πληθυσμό, μετά από δημοψήφισμα, ενώνεται με τη Ρωσία, κίνηση που δεν αρέσει καθόλου στο Κίεβο, στη Δύση, ούτε και στο ΝΑΤΟ. Το τελευταίο, ενώ είναι μια αμυντική συμμαχία, δεν λέει όχι στην επέκτασή της, όταν της δίνεται η δυνατότητα. Έτσι έγινε και με τις άλλες, πρώην κομμουνιστικές χώρες, όπως Πολωνία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Σλοβακία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Βουλγαρία. Και τελικά, το «αμυντικό» ΝΑΤΟ περικύκλωσε τη Ρωσία, με τους πυραύλους του. Δηλ. Γύρω – γύρω όλοι και στη μέση ο Μανώλης!!!
Το ερώτημά μας είναι αν μια ανεξάρτητη χώρα μπορεί να ενεργεί όπως η Ουκρανία, να μετέχει σε άλλους πολιτικο-οικονομικούς και αμυντικούς σχηματισμούς (ΝΑΤΟ) και να παρατάσσει πυραυλικά συστήματα στο έδαφός της. Την απάντηση, μας τη δίνει το Δόγμα Μονρόε (Monroe Doctrine, 1823). To «δόγμα» αυτό (από το ρήμα «δοκώ», δηλ. πιστεύω, θεωρώ, νομίζω) έλεγε (και λέει) ότι: Κάθε προσπάθεια για ανάμιξη στα πράγματα κρατών της Βόρειας ή της Νότιας (!) Αμερικής, θα θεωρείται ότι είναι επιθετική ενέργεια, που θα απαιτεί παρέμβαση των ΗΠΑ! … Με βάση αυτό το Δόγμα, το 1962, ο πρόεδρος Τζων Φ. Κέννεντυ, απείλησε τη Σοβιετική Ένωση με πυρηνικό πόλεμο, αν δεν απέσυρε τους πυραύλους της από ένα ανεξάρτητο κράτος, την Κούβα (ενώ οι ΗΠΑ είχαν ήδη παρατάξει πυραύλους στη Βρετανία, Ιταλία και Τουρκία). Ευτυχώς, εν μέσω του ψυχρού πολέμου, οι δύο υπερδυνάμεις τα βρήκαν. Ο Χρουστσώφ απέσυρε τους σοβιετικούς πυραύλους από την Κούβα και οι ΗΠΑ αυτούς από την Τουρκία, με την συμφωνία να μην επιτεθούν στην Κούβα… Σε αντίθετη περίπτωση, οι ΗΠΑ, ως ηγέτης του «ελεύθερου κόσμου», θα είχε συγκρουστεί με την ΕΣΣΔ και, φυσικά, θα είχαν εισβάλει στην Κούβα. Ευτυχώς, η λογική επεκράτησε…
Αυτή η αντιστοιχία με το σχήμα ΗΠΑ – Κούβα, επαναλήφθηκε μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, μόνο που εδώ «δεν τα βρήκαν». Η κατάσταση προχώρησε και τα αποτελέσματα τα βλέπουμε και τα ζούμε μέσα από τις οθόνες μας και μάλιστα με πολλαπλές επαναλήψεις –φαίνεται, για να τα εμπεδώσουμε! Δε χρειάζεται να επεκταθούμε και να αναλύσουμε το τι εστί πόλεμος. Είναι όλα αυτά που βλέπουμε και ακόμα πιο πολλά που δεν βλέπουμε. Με την άνεση του τηλεοπτικού φακού και με την τόλμη και το θάρρος των πολεμικών ανταποκριτών, βρισκόμαστε κάπου κοντά στα γεγονότα, όσο επιτρέπεται στο φακό να πλησιάσει. Δηλ. είμαστε «κοντά… εκ του μακρόθεν»… και εκ του ασφαλούς. Ωστόσο, η έστω και από μιαν απόσταση περιγραφή των επιχειρήσεων, δίνει σε μας μιαν ιδέα των θλιβερών γεγονότων και στα κανάλια, απλόχερα, δημοσιογραφική ύλη, με συζητήσεις, συνεντεύξεις, ανταποκρίσεις, τοποθετήσεις…
Εκείνο που πρέπει να μας ανησυχεί είναι η περίπτωση του Διεθνούς Δικαίου. Όπως έχει δείξει η πραγματικότητα, ο ισχυρότερος, λόγω της ισχύος και της ανωτερότητάς του, ανάλογα με το συμφέρον του, άλλοτε μπορεί να επικαλείται και να επιβάλλει το Διεθνές Δίκαιο και άλλοτε να το αγνοεί. Εννοείται, ότι αναφερόμαστε στην εξ ανατολών γείτονά μας. Με την ανατολίτικη, γεμάτη πονηριά πολιτική της, με τον υπεράριθμο στρατό και την υπεροπλία της, αλωνίζει προκλητικά μέσα στον εναέριο χώρο μας και αδιαφορεί για τα θαλάσσια σύνορά μας. Εμείς μπορούμε σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο να επεκτείνουμε τα θαλάσσια σύνορά μας στο 12 μίλια. Όμως, μπορούμε να βυθίζουμε κάθε παράτυπα διερχόμενο σκάφος τους; Μάαααλον, όχι! Εκείνοι, κατά τα γεγονότα της Συρίας είχαν καταρρίψει ρωσικό αεροπλάνο που παραβίαζε τον εναέριό τους χώρο. Εμείς μπορούμε κάτι τέτοιο;
ΕΚΛΟΓΕΣ 2019