Στην Τρίτη τάξη του δημοτικού σχολείου, στο μάθημα της Ιστορίας και στο κεφάλαιο που αναφέρεται στον Τρωικό Πόλεμο, ο δάσκαλος προσπαθεί να εξηγήσει στα παιδιά τη διαφορά ανάμεσα στις έννοιες «αιτία» και «αφορμή»· διαφορά, που ακόμη και ανυποψίαστοι ενήλικες δυσκολεύονται να κατανοήσουν. Όμως, ο σοφός δάσκαλος το εξήγησε απλά και εύληπτα, ώστε να γίνει κατανοητό από τους μικρούς μαθητές. Τους είπε ότι οι ποντοπόροι Έλληνες, που διέσχιζαν τις θάλασσες με τα εμπορικά πλοία τους, για να ανταλλάξουν προϊόντα με τις Ελληνικές αποικίες του Εύξεινου Πόντου, υποχρεώνονταν να καταβάλουν φόρους στους Τρώες, για να τους επιτραπεί η διέλευση από το στενό πέρασμα, που είναι σήμερα γνωστό ως Δαρδανέλια. Αυτή η καταβολή φόρου ήταν η ΑΙΤΙΑ του Τρωικού Πολέμου. Η αρπαγή της Ωραίας Ελένης, από το γιο του Πριάμου, βασιλιά της Τροίας, ήταν η ΑΦΟΡΜΗ. Άρα, η Αιτία είναι ο βαθύτερος λόγος και η Αφορμή είναι η σπίθα, για την ανάφλεξη μιας πολεμικής σύρραξης…
Κατά την περίοδο ’90 – ’91, όταν έγιναν οι κοσμοϊστορικές πολιτικές αλλαγές και η συνένωση της Ανατολικής Γερμανίας με τη Δυτική, η Δύση διαβεβαίωνε τον Μιχαήλ Γκορμπατσώφ, ότι το ΝΑΤΟ δεν πρόκειται να επεκταθεί «ούτε ίντσα» προς ανατολάς. Εκείνος, έσπευσε να συναινέσει σ’ αυτή τη «συμφωνία κυρίων», όντας ήδη σε αδυναμία, μπροστά στον κυκλώνα των εσωτερικών πολιτικών αλλαγών και προβλημάτων, που συνέβαιναν και στην τότε Σοβιετική Ένωση. Επειδή, όμως, «η πολιτική είναι η συνέχιση του πολέμου με άλλα μέσα», όπως είπε ο Μάο, το ΝΑΤΟ, σταδιακά, αργά αλλά σταθερά, άρχισε να δέχεται στη συμμαχία μία – μία τις πρώην λαϊκές δημοκρατίες, σχηματίζοντας, έτσι, ένα κλοιό γύρω από τη Ρωσία, από την Εσθονία, ως την Ουγγαρία και τη Ρουμανία. Η δημιουργία βάσεων και η παράταξη των βαλιστικών πυραύλων του ΝΑΤΟ, δυσαρεστούσε όλο και πιο πολύ τη Ρωσία. Μνημειώδης για την αφέλειά της ήταν η δήλωση του G.W. Bush, στην ανησυχία του Κρεμλίνου: «Η επέκταση του ΝΑΤΟ θα πρέπει να ευχαριστεί (!!!) τη Ρωσία, όταν ξέρει ότι έχει ένα ισχυρό φίλο στα σύνορά της»· μια δήλωση, που μόνο ο αγνώστου IQ, πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ μπορούσε να σκαρφιστεί! Άρα, η ΑΙΤΙΑ του πολέμου στην Ουκρανία είναι η εξάντληση της υπομονής της Ρωσίας, απέναντι στην πρόθεση της Ουκρανίας να γίνει και αυτή μέλος του ΝΑΤΟ, όπως αναφέρεται στο πρόσφατο σύνταγμα του 2019 και να έχει στο κατώφλι της άλλη μια χώρα με ΝΑΤΟϊκούς πυραύλους. Αξίζει να μνημονευθεί η (ρητορική) ερώτηση του Γιάννη Μάζη, καθηγητή Γεωπολιτικής, στην εκπομπή του Γιώργου Παπαδάκη, στον ΑΝΤ1: «Γιατί το ΝΑΤΟ να θέλει να επεκταθεί παντού;».
Ουκρανία και Ρωσία συνυπήρξαν από το 1921 ως μέλη της ΕΣΣΔ, μέχρι τη διάλυσή της το 1991. Υπήρξαν όμως και σε προηγούμενες περιόδους γείτονες, ομόθρησκοι, με πολλά κοινά βιώματα καθώς και συγγένεια, ως λαοί. Ειδικά. μετά την υπογραφή της Συνθήκης του Κιουτσούκ – Καϊναρτζή (1774) και την προσάρτηση της Κριμαίας το 1783, οι Ρώσοι βρήκαν την ευκαιρία να αξιοποιήσουν τη νότια Ουκρανία που ονομάστηκε «Νέα Ρωσία». Η κοινή συνύπαρξη, ιδιαίτερα στις τελευταίες επτά δεκαετίες, ήταν επόμενο να έχει δημιουργήσει ανάμιξη στους πληθυσμούς Ρωσίας – Ουκρανίας και κυρίως στην ανατολική Ουκρανία, όπου και οι περιοχές του Ντονμπάς και της Κριμαίας, στο νότο. Ιδιαίτερα η τελευταία, που βρέχεται από τον Εύξεινο Πόντο, ήταν το θέρετρο τόσο της ΕΣΣΔ, όσο και των άλλων γειτονικών κομμουνιστικών χωρών. Η Κριμαία, με ιδιαίτερα υψηλό ρωσικό στοιχείο, το Μάρτιο του 2014, μετά από δημοψήφισμα, ψήφισε τη σύνδεσή της με τη Ρωσία, πράγμα που αύξησε τις ήδη υπάρχουσες τριβές. Η τελευταία σταγόνα, που ξεχείλισε το ποτήρι, ήταν η αναγνώριση εκ μέρους της Ρωσίας των «Λαϊκών Δημοκρατιών», του Ντονιέτσκ και του Λουχάνσκ, ανατολικά, με ρωσόφωνο – ρωσόφιλο πληθυσμό, που απαιτούσαν πλήρη ανεξαρτησία από την Ουκρανία, πράγμα που το Κίεβο θεωρεί αδιανόητο. Στις 24 Φεβρουαρίου, 2022, η σύγκρουση αρχίζει με την εισβολή των ρωσικών δυνάμεων στις περιοχές του Ντονιέτσκ και Λουχάνσκ, καθώς και σε άλλα σημεία της Ουκρανίας, θεωρώντας τα ανεξάρτητα κρατίδια, μη ανήκοντα πλέον στην Ουκρανία. Η επιχείρηση αυτή επιβεβαιώνει τη θέση του πρώην υπουργού εξωτερικών των ΗΠΑ Henry Kissinger, πως «Ποτέ, η Ρωσία, δεν θα πάψει να βλέπει την Ουκρανία ως αδελφό κράτος»… Αυτά, ως προς την ΑΦΟΡΜΗ των «ειδικών πολεμικών επιχειρήσεων», κατά τη ρωσική φρασεολογία…
Η Ελλάδα και η Κύπρος έχουν υπάρξει θύματα εισβολής και το γνωρίζουν πολύ καλά, έχοντας βιώσει παρόμοιες καταστάσεις. Ως εκ τούτου, η αποστολή των κατασχεμένων καλάσνικοφ, ως «αμυντικό υλικό», ιδιαίτερα αφού δεν μας ζητήθηκε, δεν ήταν η βέλτιστη επιλογή. Αντίθετα, οφείλουμε να αποφύγουμε κάθε στρατιωτική εμπλοκή σ’ αυτή την πολεμική σύγκρουση. Πέραν τούτου, ο πόλεμος αυτός καθεαυτός είναι μια καταστροφική διαδικασία με δυσάρεστα και οδυνηρά αποτελέσματα και για τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές. Ο τηλεοπτικός φακός, με τις σύγχρονες τεχνικές ευκολίες, σε συνδυασμό με την τόλμη, το ζήλο και την ευσυνειδησία των πολεμικών ανταποκριτών – δημοσιογράφων, μας φέρνει πολύ κοντά στα πολεμικά γεγονότα, όσο –τουλάχιστον- τους επιτρέπει η δυσδιάκριτη γραμμή προσωπικού κινδύνου και ατομικής ασφάλειας. Παντού, όσο μπορούμε να δούμε ή όσα παρουσιάζονται στους δέκτες μας, βλέπουμε ερείπια, καταφύγια, βομβαρδισμένα κτήρια, προετοιμασία για την απόκρουση εισβολής στις μεγάλες πόλεις, πρόσφυγες –κυρίως γυναίκες με παιδιά- να εγκαταλείπουν τη χώρα, έλλειψη ειδών πρώτης ανάγκης, περιορισμός της κυκλοφορίας, εκρήξεις βομβών σε απόσταση…
Ο επικοινωνιακός πρόεδρος Ζελένσκι, με το κοντομάνικο χακί φανελάκι, μέσα στο καταχείμωνο, και με τα διαγγέλματά του, μιλάει στις καρδιές πολιτικών του εξωτερικού και όχι μόνο, ζητώντας βοήθεια, για εφικτές και ανέφικτες καταστάσεις. Αφού έκαμε μάθημα Αμερικανικής Ιστορίας στους Αμερικανούς και μίλησε για το Τείχος του Βερολίνου στη Γερμανική Bundestag, να δείτε, που την Πέμπτη που θα μιλήσει στη Βουλή των Ελλήνων, πάλι μέσω οθόνης, θα αναφερθεί στους 300 του Λεωνίδα! Έχει θάρρος και ψυχικό κουράγιο. Όμως … Όπου κι αν κοιτάξουμε, τριγύρω, η εικόνα είναι απογοητευτική. Όποια κι αν είναι η έκβαση των επιχειρήσεων, είναι δύσκολο να φανταστούμε την επαναφορά όλων των ερειπίων σε τάξη. Δεν θα μπορούσε να επιδιώξει τη διπλωματική οδό, για την οποία τώρα εκλιπαρεί, πριν συμβούν όλες αυτές οι καταστροφές; Ή μήπως είχε –κάτω από το τραπέζι- άλλες διαβεβαιώσεις, που τώρα διαψεύδονται; Ο πρόεδρος Πούτιν σχεδίασε και προχώρησε, έχοντας υπολογίσει το συσχετισμό δυνάμεων Ρωσίας – Ουκρανίας, καθώς και την αδυναμία και απροθυμία εμπλοκής της Δύσης στην επικείμενη διένεξη. Ο βοηθός του, με το βαλιτσάκι που περιέχει τους κωδικούς για το οπλοστάσιο των 7.000 πυρηνικών κεφαλών τον ακολουθεί ακόμη και στις καταθέσεις στεφάνου και σε άλλες τελετές. Φανταστείτε, αυτό το βαλιτσάκι να είναι, λέει, κενό!!! Έτσι, μόνο για το θεαθήναι… Οι πύραυλοι, όμως, βρίσκονται εκεί και δεν είναι μία αμελητέα απειλή, ούτε μια χαρτοπαικτική μπλόφα. Τότε, τι περιμένουν η ακέφαλη Ευρώπη και οι προβληματισμένες ΗΠΑ; Αναζητούν, ίσως, έναν ήρωα, τύπου Ζελένσκι, που θα τους είναι χρήσιμος για τη μελλοντική επέκταση του ΝΑΤΟ !