Μια Φιλελεύθερη θεωρία που απέτυχε παταγωδώς

Η  Φιλελεύθερη θεωρία ότι ο <<Ανταγωνισμός>>μπορεί να ρυθμίσει Αυτόματα τα ουσιώδη ζητήματα παραγωγής και Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας απέτυχε παταγωδώς

 

Η χώρα μας, στα πλαίσια της εναρμόνισης της Εθνικής μας Νομοθεσίας με την Κοινοτική Οδηγία 96/92 ΕΚ, σχετικά με τους κανόνες για την εσωτερική Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας, να προχώρησε στην απελευθέρωση (ιδιωτικοποίηση) ενός σημαντικού ποσοστού της ντόπιας Αγοράς Ενέργειας.

Συγκεκριμένα, από τον Φεβρουάριο του 2001 υπήρξε  απελευθέρωση του 28% της εγχώριας Αγοράς Ενέργειας και από το Φεβρουάριο του 2003 η απελευθέρωση ενός επιπλέον 5%, ώστε να φθάσει στο όριο του 33%.  Η Ελληνική Βουλή ψήφισε, , το σχετικό Νόμο. 

Αν υπολογίσουμε δε ότι ο συνολικός τζίρος της αγοράς ενέργειας θα υπερβεί μέσα στο 2000 το 1,2 τρις. δρχ., εύκολα συμπεραίνουμε ότι η απελευθερούμενη αγορά ενέργειας αφορά το, καθόλου ευκαταφρόνητο, ποσόν των 400 δις. δρχ. περίπου, ετησίως. 

.Η πρόκληση λοιπόν ήταν  μεγάλη και ΄ήταν  αναμενόμενο  να συσταθούν Κοινοπραξίες, οι οποίες στο χρονικό όριο απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας στη χώρα μας, ήταν  έτοιμες να παράγουν και να πωλούν Ηλεκτρική ενέργεια σε σημαντικούς βιομηχανικούς ή εμπορικούς πελάτες.

Η ΔΕΗ, βέβαια και στο νέο ενεργειακό περιβάλλον, παραμένει κυρίαρχος στον Ηλεκτροενεργειακό τομέα, προς όφελος του Έλληνα καταναλωτή και της Εθνικής Οικονομίας.

Η Ηλεκτρική Ενέργεια είναι προϊόν με ιδιαιτερότητες.  Είναι αναντικατάστατο προϊόν σε ζωτικής σημασίας χρήσεις για την ποιότητα της ζωής των πολιτών και τις κοινωνικές τους δραστηριότητες και βέβαια για την Εθνική Οικονομία.Είναι δε ένα «εμπόρευμα» με ιδιαίτερες ιδιότητες μια και δεν αποθηκεύεται και συνεπώς απαιτείται, ανά πάσα στιγμή, σταθερή ισορροπία, στο ενεργειακό σύστημα, μεταξύ προσφοράς και ζήτησης.

Το σύστημα δε των ηλεκτροφόρων γραμμών μεταφοράς και διανομής, του ηλεκτρικού ρεύματος, που ανήκουν στη ΔΕΗ, αποτελούν εκ των πραγμάτων μονοπώλιο αφού το κόστος της επένδυσης και οι επιπτώσεις στο περιβάλλον καθιστά απαγορευτική τη δημιουργία παραλλήλων νέων δικτύων.    

Άρα τα υπάρχοντα δίκτυα  μεταφέρουν, αποκλειστικά και το παραγόμενο ηλεκτρικό ρεύμα από τις ιδιωτικές κοινοπραξίες.

Η απελευθέρωση της αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, δηλαδή το πέρασμα μέρους της παραγωγής, της μεταφοράς και της διανομής του ηλεκτρικού ρεύματος – που μέχρι σήμερα και για ενάμισι χρόνο ακόμη αποτελεί δημόσιο – κρατικό μονοπώλιο, σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, είναι ένα, αναμφισβήτητα, τολμηρό βήμα.αλλά μετέωρο όπως αποδείχθηκε.

Το βήμα αυτό υπαγορεύθηκε από την πεποίθηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ότι η μείωση του ρόλου του κράτους στην οικονομία, θα βελτιώσει τον τομέα της παραγωγής και διανομής της ηλεκτρικής ενέργειας, μέσω του ανταγωνισμού που θα προκύψει από τη συμμετοχή στο όλο κύκλωμα ιδιωτικών κοινοπραξιών.

Οι κοινοπραξίες αυτές μπορούν να δραστηριοποιηθούν εκτός του τομέα της κλασσικής μεθόδου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από καύση πετρελαίου ή φυσικού αερίου και στις μεθόδους παραγωγής  από Αιολική Ενέργεια (τομέα που ήδη έχουν σημαντική συμμετοχή), από καύση βιομάζας – κατσιγάρου κλπ. συμβάλλοντας ταυτόχρονα και στην προστασία του περιβάλλοντος.

Οι προοπτικές ήταν  πράγματι ευοίωνες.  Όμως το εγχείρημα είναι καινούριο και οι επιπτώσεις της, μερικής έστω, ιδιωτικοποίησης του τομέα του Ηλεκτρισμού πρέπει να αποτιμηθούν τα δύο, το πολύ, πρώτα χρόνια λειτουργίας της, ώστε να γίνουν οι απαιτούμενες διορθωτικές παρεμβάσεις.

Οι θεμελιώδεις πλευρές των πιθανών επιπτώσεων της μερικής ιδιωτικοποίησης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, που έπρεπε  να εξετασθούν διεξοδικά από το κράτος, και ήταν  οι παρακάτω:

α) Επιπτώσεις στην Οικονομία

– Λειτουργούν ομαλά οι κανόνες του ανταγωνισμού ή τα μονοπώλια καθίστανται ανεξέλεγκτα;

–  Υπάρχει ορθολογισμός στο σύστημα;      

–  , υπάρχει δυνατότητα ελέγχου της τιμής της Kwh;

β) Επιπτώσεις στην Κοινωνία

–  Θα υπάρξει απώλεια ή αύξηση των θέσεων εργασίας στον τομέα της παραγωγής;

γ) Επιπτώσεις στο Χρηματιστήριο

–  Ποια θα είναι η αύξηση των μετοχών των ιδιωτικών Κοινοπραξιών παραγωγής Ηλεκτρικού ρεύματος, μετά την εισαγωγή τους στο Χρηματιστήριο, ποια θα είναι η μεταβολή του συνόλου των μετοχών και υπέρ ποίων φορέων;

δ) Επιπτώσεις στην Έρευνα και την Ανάπτυξη

–  Θα υπάρξει μείωση των ερευνητικών προσπαθειών στον ενεργειακό τομέα, λόγω του ισχυρού κινήτρου του κέρδους από τη χρήση των γνωστών μεθόδων παραγωγής;

–  ε) Επιπτώσεις στον καταναλωτή

– Θα υπάρξει αύξηση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος για τον καταναλωτή, λόγω των πιέσεων για κέρδη των ιδιωτικών κοινοπραξιών παραγωγής του;;;;;;;;;;;

Όλες οι παραπάνω πιθανές επιπτώσεις, από τη μερική ιδιωτικοποίηση της αγοράς της ηλεκτρικής ενέργειας,έπρεπε  να είχαν εξετασθούν σε βάθος.

Διότι μόνο ο Ανταγωνισμός δεν μπορεί να ρυθμίσει ουσιώδη ζητήματα παραγωγής και διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας, ιδιαίτερα στην Ελλάδα που δεν έχουμε προηγούμενη εμπειρία ανταγωνιστικών διαδικασιών στον τομέα αυτό.

Δυστυχώς όμως εντελώς επιπόλαια προχώρησε η Απελευθέρωση της Αγοράς Ενέργειας ,με αποτέλεσμα η τάση των Ιδιωτών Παραγωγών για υπερκέρδη οδήγησε στο σημερινό χάος ,στους υπερφουσκωμένους λογαριασμούς της ΔΕΗ,που έχουν πανικοβάλλει τους καταναλωτές ,των οποίων τα μηνιαία μειωμένα έσοδα φθάνουν και δεν φθάνουν για την εξώφληση του ,γεγονός που υποχρέωσε την Κυβέρνηση ,μπροστά στο τεράστιο πολιτικό κόστος, απεγνωσμένα ,να προβεί σε νομοθετικές ρυθμίσεις ώστε να μειωθούν κατά 60% οι επιβαρύνσεις από την περιβόητη  <<ρήτρα αναπροσαρμογή>>/

Απαιτείται λοιπόν,έστω και αργά, Οργανωτική ισχυροποίηση της ΔΕΗ, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί, με επιτυχία, στα νέα πολιτικοοικονομικά δεδομένα και όχι μόνο να επιβιώσει, αλλά και να πρωταγωνιστήσει στο νέο ενεργειακό περιβάλλον.

Η πολιτεία  πρέπει, με τη μεθοδικότητα των παρεμβάσεών της, να εγγυηθεί μία σταδιακή ομαλή μετάβαση σε ένα υγιές ,όχι ανεξέλεκτο,ανταγωνιστικό πλαίσιο.κάνοντας χρήση της εργαλειοθήκης της Ευρωπαικής Ενωσης, θέτοντας πλαφόν στις τιμές της λιανικής 

Ετσι μέσα δε από ένα ορθολογικό μακροπρόθεσμο Προγραμματισμό, να διασφαλισθεί η βέλτιστη διαχείριση στον, Στρατηγικής σημασίας, Ηλεκτροενεργειακό Τομέα.