Κύριε Περιπατητή,
όπως και να το κάνουμε, η τηλεόραση διδάσκει. Διδασκαλία είναι και η ενημέρωση· και δεν εννοούμε μόνο τα Νέα, δηλ. τις Ειδήσεις, που είναι ένα κομμάτι τηλεοπτικού χρόνου, όπου υποτίθεται ότι μαθαίνεις κάτι καινούριο, τι γίνεται στη χώρα μας, στον κόσμο … στο σύμπαν! Δυστυχώς, πολλές από τις ειδήσεις είναι ξαναζεσταμένο χθεσινό φαγητό, ξαναμασημένα γεγονότα, που είδαμε και ακούσαμε και χθες ή και προχθές. Αρκεί το θέμα να είναι πιασάρικο. Οι σκηνοθέτες και τα επιτελεία των τηλεοπτικών σταθμών είναι άνθρωποι της δουλειάς, της καθημερινότητας, της πιάτσας, της διπλανής πόρτας. Γνωρίζουν πολύ καλά τι ακριβώς θέλει ν’ ακούσει και να δει ο τηλεθεατής, τι τον αγγίζει, τι τον προκαλεί, τι τον ενθουσιάζει, τι τον προβληματίζει… και αναλόγως πράττουν, προβάλλοντάς μας ξαναζεσταμένη ή μη, τηλεοπτική τροφή.
Μέσα σ’ αυτά που μαθαίνουμε βλέποντας τηλεόραση, είναι και η διαπίστωση της ασχετοσύνης σε αντιπροσωπευτικά δείγματα του πληθυσμού… Σε παιχνίδι γνώσεων, ο τηλεπαρουσιαστής αναφέρεται στην Κορέα και στο σύντομο ιστορικό του διαχωρισμού της χερσονήσου σε Βόρεια και Νότια Κορέα. Η ερώτηση προς τους τέσσερις παίκτες είναι: Σε ποιο ημισφαίριο βρίσκεται η Νότια Κορέα; Η μία παίκτρια είπε: «Δεν ξέρω», αν και θα μπορούσε να διαλέξει ένα ημισφαίριο στην τύχη… εκτός και αν δεν ήξερε ότι τα ημισφαίρια της Γης είναι μόνο δύο. Οι άλλοι τρεις παίκτες απάντησαν ότι η Νότια Κορέα βρίσκεται στο Νότιο Ημισφαίριο!
Σε άλλη εκπομπή, ο νεαρός δημοσιογράφος βρίσκεται στην οδό Πανεπιστημίου, στο κέντρο της Αθήνας· στο χέρι του ένα μικρόφωνο και στο άλλο μία μεγάλη κάρτα με το χάρτη της Ελλάδας. Ρωτάει τους περαστικούς: «Μπορείτε να μας δείξετε πάνω στο χάρτη, σε ποιο σημείο βρισκόμαστε;»… Οι περισσότεροι διαβάτες βρίσκονται σε αμηχανία. Αντιδρούν με ένα χαμόγελο και απομακρύνονται. Άλλοι αντιμετωπίζουν το νεαρό δημοσιογράφο με βλέμμα βλοσυρό κι άλλοι με καχυποψία. Οι σκηνές που εκτυλίσσονται δίνουν την ιδέα ότι οι περισσότεροι ερωτώμενοι είναι αλλεργικοί στη θέα του χάρτη. Πολλοί δηλώνουν ότι η Γεωγραφία δεν ήταν ποτέ το αγαπημένο τους μάθημα, καθώς απομακρύνονται. Ελάχιστοι –κυρίως από τους νέους περαστικούς- σταματούν, κοιτάζουν το χάρτη και κάποιοι απ’ αυτούς δείχνουν με το δάκτυλο τη θέση της Αττικής, όπου βρίσκεται η Αθήνα… Συμπέρασμα, γενικό: δεν ξέρουμε που βρισκόμαστε !!!
Με τις παραπάνω προδιαγραφές, αναρωτιόμαστε αν σε όλα αυτά που ακούμε στις ειδήσεις, έχουμε την παραμικρή ιδέα, πού ακριβώς εκτυλίσσονται τα αναφερόμενα γεγονότα. Ίσως, οι τηλεσκηνοθέτες θα έπρεπε να φροντίζουν, κάθε αναφορά σε συμβάντα, να συνοδεύεται και από κάποιο χάρτη, για να κατανοούμε τη γεωγραφική θέση του τόπου που αναφέρεται στις ειδήσεις. Για να είμαστε ειλικρινείς, τώρα με τον πόλεμο στην Ουκρανία, η εμφάνιση χαρτών είναι πιο συχνή και ο κόσμος, ο λαός, οφείλει να γνωρίζει που βρίσκεται αυτή η χώρα. Δυστυχώς, έπρεπε να γίνει πόλεμος, για να διδαχτούμε και λίγη γεωγραφία και να ξαναθυμηθούμε τον Ηράκλειτο, στον οποίο αποδίδεται η φράση «Πόλεμος πατήρ πάντων». Μια παραλλαγή αυτής της φράσης συναντούμε στο γνωστό Αμερικανό συγγραφέα Μαρκ Τουαίην, που φέρεται να δηλώνει, ότι : «Ο Θεός δημιούργησε τον πόλεμο … για να μαθαίνουν, οι Αμερικανοί, Γεωγραφία». Κατόπιν τούτου, μπορούμε να το γενικεύσουμε και εκτός των ορίων των ΗΠΑ !
Να μην παραλείψουμε την τηλεοπτική ανταποκρίτριά μας στη Βόρεια Μακεδονία, η οποία αναφέρεται στους κατοίκους της χώρας, συλλήβδην, ως «Σκοπιανούς». Δεν είμαι βέβαιος για το αντίθετο, ότι δηλ. όλοι οι Έλληνες θα κολακεύονταν, αν τους αποκαλούσαμε «Αθηναίους»! Έπειτα, παραπονιόμαστε, και το καυτηριάζουμε με έμφαση, αν καμιά φορά «ξεφεύγει» στους γείτονές μας, η χρήση του επιθετικού προσδιορισμού «Νέα», πριν από το «Μακεδονία»!
Κύριε Περιπατητή, οι τελευταίες πολιτικοοικονομικές εξελίξεις και η πανδημία, μας ανάγκασαν να μένουμε σπίτι περισσότερο και να βλέπουμε τηλεόραση με τις ώρες. Ας μείνουμε και με την εντύπωση ότι κάτι μαθαίνουμε, τελικά… Με την ευκαιρία των τελευταίων εκλογών στη Γαλλία και την εκλογική μάχη Μακρόν – Λεπέν, είχαμε την ευκαιρία να δούμε αρκετές φορές το Γάλλο πρόεδρο σε πρώτο πλάνο, καθώς και τις αφίσες των υποστηρικτών του, με το όνομά του … Emmanuel Macron. Ξέρουμε, βέβαια, ότι και στα Ελληνικά το «Εμμανουήλ» γράφεται με δύο «μ». Ερώτηση: Γιατί οι υπεύθυνοι των εκπομπών, στην Ελληνική τηλεόραση, γράφουν ΕΜΑΝΟΥΕΛ, με ένα «μ»; Για να μας μπερδέψουν;
Το αντίθετο είχε συμβεί, αρκετές δεκαετίες πριν, όταν πρωτο-κυκλοφόρησε η σειρά «Classical Illustrated», τα γνωστά «Κλασσικά Εικονογραφημένα», σύμφωνα με την αβλεψία ή την άγνοια του καλλιτεχνικού διευθυντή –γραφίστα- της έκδοσης. Έχοντας παρασυρθεί από τα δύο «s» που είναι η γραφή στην Αγγλική γλώσσα, καθιερώθηκε η εσφαλμένη γραφή «Κλασσικά…» και στα Ελληνικά, ενώ το σωστό είναι με ένα -μόνο- «σ»… Το ίδιο γίνεται και στις μέρες μας, με τις επιγραφές στα λεωφορεία και τις πινακίδες στους δρόμους του Ηρακλείου (Κρήτης), που αναφέρονται στην Κνωσό. Στα Αγγλικά, γράφεται KNOSSOS και παρασύρονται (όπως ο γραφίστας των «Κλασσικών»), με αποτέλεσμα να γράφουν και στα Ελληνικά τη λέξη «Κνωσσός» με δύο «σ», ενώ το σωστό είναι ΚΝΩΣΟΣ.
Κύριε Περιπατητή, συγγνώμη αν σας κούρασα, αλλά φταίει και λίγο η τηλεόραση. Ίσως φταίμε κι εμείς οι τηλεθεατές ή κάποιοι από εμάς, που δεν ακούμε και δεν βλέπουμε αναντίρρητα, όλα όσα μας παρουσιάζουν στις οθόνες μας, αλλά τα περνάμε από ψιλό ή ψιλότερο κόσκινο. Αν δεν μας ενδιαφέρει η ορθογραφία, τότε … εμπρός για το δρόμο που χάραξε «ο Κόκινος Καπνάς», δηλ. «ο Κόκκινος Καπνεργάτης». Ήταν μία εβδομαδιαία Σοβιετική εφημερίδα των Ελλήνων, στο Σοχούμι της Αμπχαζίας, του Καυκάσου, από το 1932 έως το 1937. Πρόκειται για μια ακραία εκδοχή του άκρατου δημοτικισμού, που χρησιμοποιούσαν, τότε, οι κομμουνιστές με ένα 20γράμματο αλφάβητο. Είχαν καταργήσει όλα τα φωνήεντα και τα διπλά σύμφωνα και είχαν κρατήσει μόνο το «ι», το «ο», για σίγμα είχαν το «ς» το τελικό, στα μικρά γράμματα και στη θέση του «ου» χρησιμοποιούσαν το «υ». Όπως λέμε: «ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΙ, ΚΟΜΥΝΙΣΤΕΣ ΟΛΥ ΤΥ ΚΟΖΜΥ, ΕΝΟΘΙΤΕ» !!!
Σας ευχαριστώ