Εκπλήρωση τάματος στην Παναγία Ιεράς Μονής Μαλεβή Αρκαδίας

   Για πολλοστή φορά αξιωθήκαμε και εκπληρώσαμε το τάμα-τάξιμο στην Παναγία, που βρίσκεται στο περίλαμπρο Μοναστήρι στη Μαλεβή Αρκαδίας. Ανάψαμε τσι λαμπάδες μας, την ευχαριστήσαμε και προσκυνήσαμε την θαματουργή μυροβλήζουσα εικόνα της. Στο πήγαινε – έλα, απολαύσαμε τη δύσκολη αλλά μαγευτική καταπράσινη διαδρομή σε όλο της το μεγαλείο.

Μετά από τα σχετικά προσκυνήματα και την περιήγηση στους πολύ όμορφους χώρους της Μονής, απολαύσαμε και το θαυμάσιο μεσημεριανό, σε φιλικό πλέον μεζεδοπωλείο στο κοντινό χωριό Άγιος Πέτρος. Το τερπνόν μετά του ωφελίμου. Με την ευκαιρία αυτή γράφω τούτα τα λίγα λόγια, για το τάμα και την ιστορία της Μονής.

   Τι είναι το τάμα – το τάξιμο ; 

   Πρόκειται για ένα παμπάλαιο έθιμο. Στους αρχαίους Έλληνες υπήρχε η συνήθεια οι πιστοί να προσφέρουνε αφιερώματα στους θεούς τους, τα οποία μπορεί να ήτανε ευτελούς αξίας, π.χ., ζώα, ή και πολύτιμα χρυσελεφάντινα αντικείμενα. Από εκείνα τα χρόνια συνηθίζανε να εναποθέτουνε στα ιερά τους και στα αγάλματά τους ομοιώματα πασχόντων μελών, κάτι που το συναντούμε και στις μέρες μας. Το φαινόμενο της θυσίας ως αφιέρωμα στο Θεό, απαντάται και στους Ρωμαϊκούς χρόνους. Όσοι πιστεύουνε, συχνά πυκνά, εκδηλώσουνε την ευγνωμοσύνη τους, ή σε κάποιες άλλες περιπτώσεις παρακαλούνε τον Άγιο  να ακούσει το αίτημά τους.

Ο Χριστιανός προβαίνει σ’ αυτήν την ενέργεια και εκπληρώνει το τάμα του, με απόθεση αντικειμένων στην εικόνα, με το άναμμα λαμπάδας, με την υπόσχεση πραγματοποίησης κάποιας πράξης, Τάξιμο μπορεί να είναι όπως, π.χ., να δώσει στο παιδί του το όνομα του Αγίου, να νηστέψει για κάποιο διάστημα, να φορέσει μαύρα ρούχα κάποιες ημέρες, να πάει ξυπόλητος ως το ναό κ.λπ. Αυτό που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ως πιστοί είναι πως, δεν είναι δυνατόν να πετύχουμε τη λύτρωση και τη σωτηρία, αφιερώνοντας ορισμένα τάματα σ’ έναν Άγιο, όταν δεν ζούμε σύμφωνα με τις αρχές του Χριστιανισμού. Τάμα – τάξιμο χρησιμοποιείται και σε συναλλαγές – δοσοληψίες μεταξύ των ανθρώπων, για διάφορους άλλους λόγους. Αρκετές φράσεις και εκφράσεις σχετικές με το τάμα χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητά μας όπως : τάξε μου –τάζω λαγούς με πετραχήλια –μην τάξεις α’ άγιο κερί και σε παιδί κουλούρι κ .ά .

   Ιστορικό της Μονής (Πληροφορίες από το διαδίκτυο) 

Η ονομασία Μαλεβή προέρχεται από την τοπική ονομασία της κορυφής του Πάρνωνα, Μαλεβός. Σύμφωνα με την παράδοση, η πρώτη μονή ιδρύθηκε κατά τον 8ο αι. (περί το 717 μ.Χ.) σε διαφορετική όμως θέση από την σημερινή και πιο συγκεκριμένα σε ένα προστατευμένο σημείο (για να αποφεύγονται οι επιδρομές κακοποιών) στην τοποθεσία “Κανάλοι”. Όπως επίσης θρυλείται, ένας βαρύτατος χειμώνας που ενέσκηψε κάποτε, έγινε αιτία να λιμοκτονήσουνε οι μοναχοί και τελικά να αποβιώσουνε όλοι εκ πείνας. Τον 10ο αιώνα ένας τσοπάνος, σύμφωνα πάντα με το θρύλο, ανακάλυψε την εικόνα της Παναγίας μέσα σε θάμνους και έτσι αναζωπυρώθηκε το ενδιαφέρον της θρησκευτικής κοινότητας για τη Μονή.

Η πρώτη μετακίνηση πραγματοποιήθηκε το 1320, σύμφωνα με χρυσόβουλο του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β΄ Παλαιολόγου. Λίγα χρόνια αργότερα επαργυρώθηκε η θαυματουργή, μυροβλήζουσα εικόνα της Παναγίας, έργο πιθανόν του Ευαγγελιστή Λουκά. Στις αρχές του 17ου αι. η μονή λειτουργούσε, αφού το 1609 οι τουρκικές αρχές έδωσαν την άδεια να ανοικοδομηθεί ερειπωμένη εκκλησία στον Πλάτανο. Η δεύτερη μετακίνηση της μονής πραγματοποιήθηκε το 1616, σύμφωνα με κτητορική επιγραφή, από τον ηγούμενο Ιωσήφ Καρατζά. Τα επόμενα χρόνια στην μονή μόνασε ο Άγιος Νείλος ο μυροβλήτης (κατά κόσμον Νικόλαος Τερζάκης, †1651), ο οποίος αργότερα ασκήτευσε στο Άγιο Όρος. 

Στις 8 Μαΐου 1786 οι Τούρκοι, προκειμένου να εκδικηθούνε για την ήττα τους από τους κλέφτες του Ζαχαριά και τους Αγιοπετρίτες κλέφτες, με σημαντικότερους τους Θανάση Καράμπελα και Αντωνάκη Αλεβίζο, πυρπολήσανε την μονή. Κατά τα χρόνια της Επανάστασης του 1821, ο ηγούμενος της μονής, Καλλίνικος Τσιαμούρης, έγινε μέλος της Φιλικής Εταιρείας και βοήθησε αρκετά ως γιατρός πολλούς αγωνιστές και τον Δημήτριο Υψηλάντη. Το 1826 ο Ιμπραήμ Πασάς κατάστρεψε τη μονή. Χρόνια αργότερα, κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής, οι Γερμανοί βομβαρδίσανε την μονή, γιατί εκεί στεγαζότανε νοσοκομείο που βοηθούσε τους αντάρτες του Πάρνωνα.

   Τις φωτογραφίες τράβηξα κατά την πρόσφατη επίσκεψή μου στη Μονή. 

   Βοήθεια όλων, ημών και υμών.. 

   Ιούλιος του 2022

 Σταύρος Φωτάκης

(*) Ο Σταύρος Φωτάκης είναι Στρατηγός ε.α, Συγγραφέας, Στιχουργός