Μία από τις μεγαλύτερες ανησυχίες των ανθρώπων είναι να κερδίσουμε την αποδοχή των άλλων, ειδικά των σημαντικών για μας. Δεδομένου αυτού, μοιάζει περίεργο ότι οι περισσότεροι προσπαθούν να την πετύχουν στηριζόμενοι κυρίως στο ένστικτο, χωρίς να έχουν κατά νου κάποια συγκεκριμένη τακτική για αυτό. Συνεπώς, θεώρησα αρκετά ενδιαφέρον να αναφέρω κάποιες τέτοιες αρχές, που μπορούν να μας εξασφαλίσουν τη συμπάθεια των άλλων.
Η πρώτη και κυριότερη είναι να δείχνουμε ότι εμείς πρώτοι συμπαθούμε τους άλλους, ή, έστω, ότι δεν τους αντιπαθούμε. Οι άνθρωποι θέλουν να αισθάνονται πολύτιμοι κι αρεστοί, επομένως, όταν κάποιος τους το προσφέρει αυτό είναι πολύ λογικό επακόλουθο να κερδίσει τη συμπάθειά τους. Και το δεύτερο σκέλος, να μην δείχνουμε ότι τους αντιπαθούμε, μάλλον φαίνεται αυτονόητο, καθώς είναι λογικό ότι αν δείχνουμε σε κάποιον αντιπάθεια, πιθανότατα θα κάνει κι αυτός το ίδιο. Στην πράξη βέβαια, τα πράγματα είναι ενίοτε δυσκολότερα. Όταν είμαστε φορτισμένοι, συχνά, είτε δεν μπορούμε να κρύψουμε ότι αντιπαθούμε κάποιον, είτε του φερόμαστε με τρόπο που προκύπτει για εκείνον αυτό το συμπέρασμα, χωρίς να ισχύει. Επομένως, είναι σημαντικό να φερόμαστε στους άλλους ευγενικά και να μην εκφράζουμε αντιπάθεια προς εκείνους, εκτός βέβαια περιπτώσεων που είναι απαραίτητο.
Η δεύτερη αρχή, αφορά την προβολή της αξίας μας. Χωρίς βέβαια σε καμία περίπτωση να προτείνω να γίνουμε αλλαζόνες που περιαυτολογούν συνεχώς, είναι απαραίτητο τις κατάλληλες στιγμές να δείχνουμε τα καλά μας στοιχεία (κάτι που για να κάνουμε σωστά πρέπει βέβαια να πιστεύουμε πρώτοι εμείς στους εαυτούς μας). Κατι επίσης λογικό, δεδομένου ότι η συμπάθεια, σε γενικές γραμμές, κερδίζεται με την αντίληψη της αξίας του άλλου (σε συνδυασμό με τη σωστή συμπεριφορά του). Αν νιώθουμε ότι ο άλλος δε διαθέτει κάποιο ιδιαίτερο πλεονέκτημα, τότε μάλλον θα μας περάσει αδιάφορος.
Η τρίτη αρχή, είναι παραδόξως η άλλη όψη του νομίσματος της δεύτερης. Η μετριοφροσύνη και η “εκφραζόμενη διάθεση συμμαχίας”. Αφού έχουμε δείξει τις αρετές μας και τις ιδιαίτερες δυνατότητές μας στον άλλο, αυτός βέβαια, σε πρώτη φάση, θα μας θαυμάσει. Καθώς όμως τον συναναστρεφόμαστε, όλο και περισσότερο, αυτό πιθανότατα θα αρχίσει να αλλάζει, υποκινούμενο από δύο κάπως μικροπρεπή κίνητρα. Αν το άλλο άτομο νιώθει ότι έχει κι εκείνο τις ίδιες αρετές με μας, πχ ικανότητα στη ζωγραφική, σταδιακά θα αρχίσει να νιώθει την απειλή της απώλειας της πρωτοκαθεδρίας εντός της κοινωνικής ομάδας που βρισκόμαστε και να μας βλέπει συνεπώς ανταγωνιστικά. Αν πάλι στερείται της συγκεκριμένης ικανότητας, την οποία θεωρεί και σημαντική, τότε θα αισθανθεί ζήλια απέναντί μας. Και στις δύο περιπτώσεις, η αρχική συμπάθεια θα “μολυνθεί” και θα αρχίσει σιγά σιγά να μετατρέπεται σε αντιπάθεια. Η λύση για αυτό είναι αφενός η μετριοφροσύνη, προκειμένου να μην “φουντώσουν” αυτά τα συναισθήματα, αφετέρου μία συμπεριφορά απέναντί τους, ώστε να δείχνουμε ότι είμαστε σύμμαχοί τους. Αν τους κάνουμε να μας αντιληφθούν ως ένα δικό τους κομμάτι, μια προέκταση του εαυτού τους, τότε τα αισθήματα της ζήλιας και του ανταγωνισμού θα υφεθούν.
Η τέταρτη αρχή που προτείνω είναι η προβολή της δύναμής μας κι η απόκρυψη της ευαλωτότητάς μας στην εκμετάλλευση. Με απλά λόγια, δεν πρέπει να δίνουμε στους άλλους την εντύπωση ότι, αν θέλουν, μπορούν να μας εκμεταλλευτούν και να πατήσουν πάνω μας για να φτάσουν οι ίδιοι εκεί που θέλουν. Βέβαια όχι όλοι, αλλά σίγουρα αρκετοί, σε διαφορετική περίπτωση, με την πρώτη ευκαιρία, θα το κάνουν, και τότε η όποια συμπάθεια κι οι όποιες καλές σχέσεις θα γκρεμιστούν. Συνδυαστικά και με όσα προανέφερα, η καλύτερη μέθοδος είναι γενικά να δείχνουμε στους άλλους ότι η μόνη θέση στη ζωή μας για αυτούς είναι εκείνη του συμμάχου, τίποτα λιγότερο και τίποτα περισσότερο.
Προτού κλείσω, θα ήθελα να απαντήσω και σε μια εύλογη απορία που θα έχει, υποθέτω, δημιουργηθεί σε ορισμένους και θα την είχα, νομίζω, και γω, αν ήμουν αναγνώστης. Είναι τελικά τόσο σημαντικό να αρέσουμε στους άλλους, σε σημείο που να υιοθετούμε στρατηγικές για αυτό κι ενίοτε να προσποιούμαστε; Σίγουρα δεν είναι το σημαντικότερο πράγμα στον κόσμο, ωστόσο το να μας συμπαθούν είναι πολύ πιο ωφέλιμο από το να μας αντιπαθούν. Είναι άλλωστε αρκετά εύκολο να το καταλάβουμε, κοιτάζοντας τις πορείες δημοφιλών ανθρώπων, που συνήθως είναι καλύτερες από αυτές των μη δημοφιλών. Αυτό συμβαίνει γιατί ζώντας εντός ενός κοινωνικού γίγνεσθαι η βοήθεια των άλλων είναι σημαντικότατος παράγοντας στην ανέλιξή μας και τη συναισθηματική μας ευημερία. Αυτός είναι κι ο βασικός λόγος που, εκτός από κάποιες ακραίες περιπτώσεις που το να τους φερθούμε άσχημα είναι όντως μονόδρομος, θεωρώ σημαντικό να προσπαθούμε να τα πηγαίνουμε καλά μαζί τους.
(*) Ο κ. Γεώργιος Σφακιανάκης είναι Ψυχολόγος
ΕΚΛΟΓΕΣ 2019