Πόλεις, χωρίς δένδρο να … κρυφτείς

Τα γεγονότα που μας απασχολούν στη σημερινή μας παρέμβαση συνέβησαν την τελευταία εβδομάδα στη Θεσσαλονίκη. Ωστόσο, δεν αποτελούν αποκλειστικό «προνόμιο» της «νύφης του Θερμαϊκού» ! Αντίστοιχα συνέβησαν το τελευταίο διάστημα σε πολλές πόλεις της χώρας. Αναφέρομαι στην πρωτοβουλία των δημοτικών αρχών να κόψουν δένδρα είτε διότι είναι άρρωστα είτε διότι είναι επικίνδυνα για τη δημόσια ασφάλεια. Το τελευταίο, μάλιστα, δεν είναι θεωρητικό ενδεχόμενο. Στο Ηράκλειο της Κρήτης πρόσφατα μια πτώση δένδρου προκάλεσε τον αδόκητο θάνατο ενός μοτοσικλετιστή που ήταν σταματημένος στα φανάρια.

Προφανώς, το ανωτέρω δυστύχημα προκάλεσε «συναγερμό» σε πολλούς Δήμους, καθώς άπτεται των ευθυνών και αρμοδιοτήτων των στελεχών της αυτοδιοίκησης (αιρετών και μη). Είναι ίδιον του ελληνικού πολιτικού μικροκλίματος να περνάμε από την ασυγχώρητη ραστώνη στην ανερμάτιστη υπερκινητικότητα όταν έχουμε ατυχή συμβάντα. Είναι γεγονός, επίσης, ότι πολλές φορές σκοντάφτουμε στο δρόμο, όταν το οδόστρωμα πλησίον μιας δενδροδόχου έχει φουσκώσει επικίνδυνα από το άπλωμα των ριζών ενός δένδρου. 

Οι επεμβάσεις, λοιπόν, είναι αναγκαίες. Γίνονται, όμως, στο πλαίσιο μιας συγκεκριμένης στρατηγικής ή τυχαίως; Υπάρχει πολιτική αναπλήρωσης των κομμένων δένδρων; Πόσα δένδρα φυτεύτηκαν και πόσα ξεριζώθηκαν την τελευταία τετραετία; Για ποιο λόγο σήμερα – στο Δήμο Θεσσαλονίκης για παράδειγμα – υπάρχουν περίπου 1000 δενδροδόχοι κενές; Για ποιο λόγο, πολλά δένδρα στη Νέα Παραλία της πόλης έχουν ξεραθεί λόγω έλλειψης ποτίσματος; Πόσα νέα πάρκα δημιουργήθηκαν τα τελευταία χρόνια ανά την επικράτεια; Για ποιο λόγο, ειδικότερα, ο Δήμος Θεσσαλονίκης θεώρησε αρχικά αναγκαίο να κοπούν 4.000 δένδρα και μετά από αντιδράσεις «περιορίστηκε» στα 800;

Τα ανωτέρω ζητήματα πρέπει να αναδειχθούν στο δημόσιο διάλογο, ιδίως ενόψει των επερχόμενων δημοτικών εκλογών. Δυστυχώς, αυτό γίνεται ήδη υπό συνθήκες έντασης και όχι νηφάλιας ανταλλαγής απόψεων. Στη Θεσσαλονίκη, ειδικότερα, γινόμαστε ένα κουβάρι. Φορείς οικολόγων και συλλογικότητες της πόλης αντέδρασαν, ευλόγως, στην κοπή των 41 δένδρων από την πλατεία Αρχαίας Αγοράς. Κατέθεσαν, μάλιστα, και μηνυτήριες αναφορές κατά του δήμου Θεσσαλονίκης. Προσέφυγαν και δικαστικώς ζητώντας τη μη κοπή δένδρων μολονότι δεν εισακούστηκαν από τη Δικαιοσύνη. Η Αστυνομία ζήτησε διευκρινίσεις από την Εισαγγελία Πρωτοδικών και ο εισαγγελέας ποινικής δίωξης παρήγγειλε τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης για το σύννομο ή μη της κοπής δένδρων. Προσπαθώντας να αποτρέψουν εμπράκτως την κοπή δένδρων 14 πολίτες συνελήφθησαν. 

Το μόνο βέβαιο είναι ότι με αυτόν τον τρόπο ούτε τα δένδρα προστατεύουμε ούτε την αλήθεια θα βρούμε. Απαιτείται δημόσιος διάλογος με συγκριτικά στοιχεία. Πόσα δένδρα μπορούν να φυτευτούν αύριο στις πόλεις και γιατί δεν φυτεύονται; Ποια είδη είναι ανθεκτικά και κατάλληλα για τον αστικό ιστό και γιατί δεν προτιμώνται;. Τίνι τρόπο θα ενισχυθεί το ισοζύγιο πρασίνου; Πόσο χρόνο θα κάνουν να μεγαλώσουν τα νέα δένδρα, εάν φυτευτούν; Ποιος έκρινε την επικινδυνότητα όσων κόβονται; Πόσα δένδρα είχαμε πριν 10 χρόνια και πόσα σήμερα; Εφόσον είναι λιγότερα, ποιος θα αναλάβει την ευθύνη; 

Εάν οι ποικιλώνυμοι τοπικοί ταγοί μας αντιληφθούν ότι στους κατοίκους των μεγάλων πόλεων της χώρας – λχ Αθήνα και Θεσσαλονίκη – αντιστοιχούν μόλις  1 – 2,5 τμ πρασίνου/κάτοικο, ενώ στις μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις, όπως η Βιέννη, το Άμστερνταμ και το Βερολίνο αναλογούν  20, 27 και 13 τμ πρασίνου/κάτοικο, αντιστοίχως, θα ψάχνουν από ντροπή δένδρα να κρυφτούν. Αλλά δεν θα βρίσκουν…