H συγγραφέας Πάτρα Ζεϊμπέκη γράφει για τα ντόπια τυριά της Κρήτης
Σήμερα θα μιλήσουμε για το τυρί. Αλλά όχι οποιοδήποτε τυρί… αλλά για το τυρί της Κρήτης. Το τυρί της Κρήτης είναι μοναδικό σε γεύση γιατί γίνεται μόνο από αιγοπρόβειο γάλα αφού δεν χρησιμοποιούμε γάλα από αγελάδες. Τα ζώα αυτά είναι ελευθέρας βοσκής και θρέφονται με βότανα και χόρτα από τα βουνά της Κρήτης. Το Κρητικό τυρί είναι ονομαστό από την αρχαιότητα όπου γινόταν και εξαγωγές.
Δεν γίνεται να έρθεις στην Κρήτη και να μην δοκιμάσεις αυτά τα τυριά. Ακόμα και όταν τα βρεις στο εξωτερικό μην τα προσπεράσεις!!!
Στην Κρήτη έχουμε πολλά είδη τυριών και θα μιλήσουμε παρακάτω για αυτά. Ας ξεκινήσουμε από το ΠΟΠ:
Γραβιέρα Κρήτης
Προϊόν Ονομασία Προέλευσης
Πολύ νόστιμο τυρί με ιδιαίτερη γεύση. Παρασκευάζεται από πρόβειο γάλα και διατίθεται μετά από ωρίμανση. Η Γραβιέρα Κρήτης είναι από τα πιο διάσημα τυριά. Είναι ελαστικό τυρί με οπές. Το δε γάλα προέρχεται από ζώα τα οποία βόσκουν σε βοσκοτόπια ορεινά και ημιορεινά τα οποία δεν χρησιμοποιούνται λιπάσματα, ζιζανιοκτόνα κλπ ουσίες οι οποίες μπορούν να βλάψουν το γάλα. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι μπορεί να χαρακτηριστεί και βιολογική.
Κεφαλοτύρι Κρήτης
Παρασκευάζεται απο πρόβειο και κατσικίσιο γάλα εδώ και αιώνες στην Κρήτη και σε άλλες περιοχές της Ελλάδος. Η γεύση του είναι αλμυρή και πικάντικη και χρησιμοποιείται σαν επιτραπέζιο αλλά και τριμμένο πάνω σε ζυμαρικά. Ωριμάζει για 3 μήνες πριν καταναλωθεί.
Μυζήθρα ή μαλακός Αθότυρος Κρήτης
Παρασκευάζεται από το υπόλοιπο της τυροκομίας άλλων τυριών στο οποίο προστίθεται το 10-20% γάλα, όπου μπαίνει σε καλούπια για να στραγγίσει. Εχει πολύ υγρασία και ελάχιστα λιπαρά (περίπου 16%) και είναι μαλακό τυρί με ευχάριστη γεύση. Στην Ανατολική Κρήτη και στο Ρέθυμνο την αποκαλούν μυζήθρα ενώ στα Χανιά την αποκαλούν Αθότυρο.
Χρησιμοποιείται ως ορεκτικό και ως επιτραπέζιο τυρί. Επίσης το χρησιμοποιούμε στα γνωστά σε όλους μας καλιτσούνια και στα λυχναράκια και στα ανεβατά. Ως επιδόρπιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί με μέλι ή πετιμέζι.
Αθότυρος Σκληρός Κρήτης
Ο Αθότυρος είναι η μαλακιά μυζήθρα αποξηραμένη. Εχει έντονη γεύση κάπως αλμυρή με διάφορα αρώματα. Στην Κρήτη καταναλώνετε πολύ. Η ονομασία του προέρχεται από τον “Αθό” που χρησιμοποιούσαν για να τον καλύψουν, δηλαδή την στάχτη όπως λένε στην Κρητική διάλεκτο, απ’ όπου βγαίνει και η λέξη Αθότυρος και όχι Ανθότυρος όπως νομίζουν οι περισσότεροι δηλαδή από τον “ανθό” του γάλακτος.
Τον Αθότυρο τον χρησιμοποιούμε σαν επιτραπέζιο σκληρό τυρί και ειδικά τριμμένο σε μακαρόνια.
Η Μαλάκα
Η Μαλάκα είναι ένα μαλακό τυρί. Είναι το νωπό τυρί το οποίο προέρχεται η γραβιέρα, πριν ωριμάσει. Είναι δηλαδή η ωμή Γραβιέρα. Με αυτό το τυρί φτιάχνονται τοπικά γλυκίσματα, πίτες, εδέσματα καθώς επίσης μπορεί να καταναλωθεί ψητό ή στην σχάρα.
Ξινομυζήθρα
Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης
Η Ξινομυζήθρα είναι ένα νωπό τυρί αφορμάριστο. Είναι ένα τυρί από πρόβειο και κατσικίσιο γάλα, παρόμοιο με την μυζήθρα με πιο κρεμώδη υφή, όπου παρασκευάζεται όπως η μυζήθρα αλλά μόνο που αφήνετε να ωριμάσει και να αποκτήσει μεγάλη οξύτητα, γι΄ αυτό και η όξινη και πικάντικη γεύση.
Η Ξινομυζήθρα χρησιμοποιείται στην Κρήτη σε πίτες, σε σαλάτες αλλά και στο ντάκο ή στην κουκουβάγια.
Ξύγαλο ή Ξύγαλα
Το Ξύγαλο ή Ξύγαλα είναι ένα μαλακό μή φορμαρισμένο τυρί. Για να γίνει αυτό το τυρί το γάλα που χρησιμοποιείται για να πήζει γίνετε χωρίς πυτία, μένει γύρω στις 6 μέρες πριν στραγγίξει και αποκτά μεγάλη οξύτητα. Στην Κρήτη το καταναλώνουμε σαν ορεκτικό.
Τυροζούλι
Το τυροζούλι είναι ένα τυρί το οποίο το έβρισκες σε κάθε σπίτι στην Κρήτη από τα παλιά χρόνια. Σε αυτό το τυρί δεν χρησιμοποιείται πυτία για την παρασκευή του αλλά ξύδι ή λεμόνι. Συνήθως όμως ξύδι. Αποξηραίνεται και συντηρείται σε δοχεία με λάδι. Επίσης μια άλλη εκδοχή, μόλις παρασκευαστεί για να συντηρηθεί και να ωριμάσει πασπαλίζετε με μπόλικο αλάτι.
Γαλομυζήθρα Χανίων
Προϊον Ονομασίας Προέλευσης
Η Γαλομυζήθρα Χανίων λέγεται και πηχτόγαλο ή αλλοιώς αθόγαλο στις περιοχές του Ψηλορείτη. Παρασκευάζεται από κατσικίσιο γάλα, είναι μαλακό τυρί αλοιφώδες, μη φορμαρισμένο που χρειάζεται ωρίμανση. Χρησιμοποιείται σε διάφορες παρασκευές της Κρητικής κουζίνας όπως τα καλιτσούνια, το Χανιώτικο μπουρέκι, τη Σφακιανή πίτα και τρώγεται και ως ορεκτικό.
Το τυρί της Δίκτης
Το τυρί της Δίκτης είναι ένα τυρί το οποίο φτιάχνετε στις επαρχίες της Πεδιάδος, του όρους Δίκτη, στο οροπέδιο Λασιθίου και στα ορεινά του Μιραμπέλλου. Είναι σπάνιο να βρεθεί στο εμπόριο.
Το τυρί της Δίκτης είναι ένα σκληρό τυρί με έντονη πικάντικη γεύση το οποίο παρασκευάζεται από γάλα το οποίο έχει έχει αποβουτυρωθεί ένα μεγάλο μέρος του βουτύρου. Οταν ωριμάσει, αποξηραίνεται και αποβάλλεται η υγρασία του φυλάσσεται σε δοχεία με λάδι. Αποτελεί παραδοσιακή ποικιλία τυριών τα οποία μπορεί να χαρακτηριστούν και ως κεφαλοτύρια.
Στάκα
Η Στάκα παρασκευάζεται από την κρούστα του γάλακτος αφού έχει αφαιρεθεί το βούτυρο (στακοβούτυρο). Για να φτιάξουμε στάκα ζεσταίνουμε την κρούστα με λίγο αλεύρι και από τον άμεσο διαχωρισμό αυτών των υλικών προκύπτει το βούτυρο ή στακοβούτυρο. Αυτό που μένει είναι μια πηχτή κιτρινωπή κρέμα και αυτή είναι η στάκα.
Πηγή: www.patrazeibeki.com
ΕΚΛΟΓΕΣ 2019