Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο Ρέθυμνο (αίθουσα Ωδείου) την Παρασκευή
23 Αυγούστου, Συνέδριο με θέμα “Ολοκαυτώματα…80 χρόνια μετά…” στο πλαίσιο των τριήμερων (21-23 Αυγούστου) εκδηλώσεων μνήμης και τιμής για τα Ολοκαυτώματα των Ανωγείων και των χωριών του Κέντρους.
Το Πανελλαδικό Συνέδριο διοργάνωσε η ΕΣΗΕΠΗΝ, σε συνεργασία με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Συντακτών, τους Δήμους Αμαρίου, Ανωγείων και την αμέριστη στήριξη της Περιφέρειας Κρήτης.
Στο πλαίσιο του Συνεδρίου αναδείχθηκαν πολύτιμα στοιχεία για τα Ολοκαυτώματα σε όλη
την Ελλάδα, καθώς και του Ρεθύμνου και ειδικότερα των Ανωγείων, του Μυλοποτάμου,
του Αμαρίου και των μαρτυρικών χωριών του Δήμου Αγίου Βασιλείου, μέσα από παρεμβάσεις και ομιλίες που σκιαγράφησαν τις πτυχές της ιστορίας, τα γεγονότα, καθώς και όσα ακολούθησαν στην πορεία των 80 ετών μέχρι σήμερα.
ΑΡΝΑΟΥΤΑΚΗΣ: «ΕΝΩΝΟΥΜΕ ΤΗ ΦΩΝΗ ΜΑΣ ΓΙΑ ΜΙΑ
ΔΙΚΑΙΗ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΗ»
Στο χαιρετισμό του ο Περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης, ανέφερε: «Είναι ιδιαίτερα τιμητικό ένα Πανελλήνιο Συνέδριο για τα Ολοκαυτώματα να γίνεται εδώ στο Ρέθυμνο. Η
Περιφέρεια είναι μαζί με όλους τους κατοίκους των χωριών που έχουν δεχτεί τόσους θανάτους από τον ναζισμό, από τους Γερμανούς. Όλοι μαζί πρέπει να ενώνουμε τη φωνή και να
διεκδικούμε για τις αποζημιώσεις. Είναι μια δίκαιη διεκδίκηση για όλους τους ανθρώπους που θανατώθηκαν για τη δική μας ελευθερία.
Η Περιφέρεια Κρήτης θα είναι πάντα μαζί με όλους αυτούς τους ανθρώπους για τη διεκδίκηση αλλά και για να γνωρίζουν οι νέες γενιές τι είχε γίνει πριν από 80 χρόνια». Η πολιτική βούληση από πλευράς της Περιφέρειας Κρήτης, για τη διεκδίκηση των αποζημιώσεων είναι δεδομένη, όπως τόνισε ο κ. Αρναουτάκης.
Η Αντιπεριφερειάρχης Ρεθύμνης Μαίρη Λιονή υπογράμμισε:
«Είναι μεγάλη χαρά και τιμή που στην Περιφέρεια Κρήτης και στην Π.Ε. Ρεθύμνου γίνεται το πρώτο Πανελλήνιο Συνέδριο για τα μαρτυρικά χωριά, για να τιμήσουμε τα Ολοκαυτώματα. Έχουμε τη χαρά και την τιμή να φιλοξενούμε εκπροσώπους της τοπικής αυτοδιοίκησης απ’ όλα τα μαρτυρικά χωριά της Ελλάδος, τους οποίους υποδεχτήκαμε και στα γραφεία της Π.Ε Ρεθύμνου. Είναι σημαντικό και εθνικό ζήτημα θα έλεγα, η ιερή μνήμη για τα Ολοκαυτώματα αλλά και για το θέμα των αποζημιώσεων από το Γερμανικό κράτος για τους ανθρώπους που έχασαν δικούς τους, που καταστράφηκαν οι ζωές και οι περιουσίες τους. Είναι πολύ σημαντικό η ιστορία αυτή να μην ξεχαστεί, να μην παραδοθεί στη λήθη. Αποτελεί καθολικό αίτημα να διδάσκεται η τοπική ιστορία σε όλα τα σχολεία έτσι ώστε τα νέα παιδιά να μαθαίνουν την ιστορία. Γιατί λαός που δεν μαθαίνει την ιστορία του είναι λαός καταδικασμένος να χαθεί».
Ο Δήμαρχος Ρεθύμνου και πρόεδρος της ΠΕΔ Κρήτης Γιώργος Μαρινάκης μίλησε για την ιστορική μνήμη και την αξία της ανάδειξής της αλλά και την ανάγκη για διάχυση της γνώσης στις
νεότερες γενιές. Τόνισε: «Είναι χαρά μας που φιλοξενούμε στο Ρέθυμνο αυτή την πρωτοβουλία των μαρτυρικών τόπων, που είναι δυστυχώς πολλοί στην πατρίδα μας. Είναι εδώ εκπρόσωποι από 28 μαρτυρικούς τόπους απ’ όλη την Ελλάδα και καταθέτουμε και την ιστορική μας μνήμη, αλλά κυρίως τη διάθεσή μας την ιστορία μας να την μεταφέρουμε στις νέες γενιές. Οι άνθρωποι αυτοί που μαρτύρησαν είχαν ένα αξιακό φορτίο το οποίο το υπερασπίστηκαν ακόμα και με τη ζωή τους. Τα προβλήματα και τα παραγωγικά αίτια που δημιουργούν αυτούς τους εθνικούς ολέθρους δεν έχουν εκλείψει στη σημερινή εποχή και πρέπει να τα ανιχνεύουμε σωστά
και να διαχωρίζουμε τον πραγματικό πατριωτισμό από την πατριδοκαπηλία».
Ο εντεταλμένος περιφερειακός σύμβουλος πολιτικής προστασίας Μιχάλης Σαρρής είπε:
«Είναι το πρώτο Συνέδριο που γίνεται σε Πανελλαδικό επίπεδο και είναι μία ευκαιρία τιμής και μνήμης προς τους αναίτια σκοτωμένους και όλα αυτά τα χωριά που μαρτύρησαν από το ναζισμό και το φασισμό. Η συνάντηση αυτή μπορεί κάλλιστα να γίνει θεσμός και να πραγματοποιείται κάθε χρόνο, ώστε να μείνει ζωντανή η μνήμη των συνανθρώπων μας που θυσιάστηκαν για την πατρίδα».
Ο Συγγραματέας του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, Πανεπιστημιακός Δρ. Αριστομένης Συγγελάκης, τόνισε:
«Εδώ στο Ρέθυμνο στην ηρωική και μαρτυρική Κρήτη, η Βιάννος, τα Ανώγεια, τα χωριά του
Κέντρους, η Κάντανος, η Καλή Συκιά, όλα τα καμένα ηρωικά χωριά της Κρήτης συνάντησαν τα Καλάβρυτα, το Δίστομο, το Κομμένο, τους Πύργους Εορδαίας, τα Κερδύλλια, όλα τα δεκάδες Ελληνικά χωριά που συμβολίζουν το μεγαλείο της αντίστασης και της θυσίας και την κτηνωδία παράλληλα του ναζισμού την οποία πλήρωσε πολύ βαριά ο Ελληνικός λαός. Η χώρα μας δικαιούται να είναι υπερήφανη για όσα προσέφερε στην αντιφασιστική νίκη των λαών, έχοντας καθοριστική συμβολή από τον αγώνα στο μέτωπο της Αλβανίας, με τον παλαϊκό ξεσηκωμό
της μάχης της Κρήτης και το έπος της Εθνικής Αντίστασης. Ο αγώνας για δικαιοσύνη και αποζημίωση, ο αγώνας για υπεράσπιση της ιστορικής μνήμης απέναντι στους επιλήσμονες της ιστορίας και τους παραχαράκτες της ιστορικής αλήθειας συνεχίζεται, κλιμακώνεται και εκφράζεται μέσα από τη διεκδίκηση των Γερμανικών οφειλών. Θα μείνουμε σ’ αυτό το μετερίζι της τιμής μέχρι την τελική δικαίωση».
Ο αναπληρωτής καθηγητής του ΑΠΘ, συνταγματολόγος, Ακρίτας Καϊδατζής έκανε εμπεριστατωμένη αναφορά στο θέμα του κατοχικού δανείου, των επανορθώσεων και των αποζημιώσεων.
Μίλησε για τη σημερινή πραγματικότητα μέσα από τις εξελίξεις σε επίπεδο δικαιοσύνης στη γειτονική Ιταλία, που όπως περιέγραψε αποτελούν ένα παράθυρο μέσα από το οποίο μπορούν να τεθούν και ευρύτερα οι βάσεις για την επόμενη ημέρα.
Ο ειδικός σύμβουλος του Περιφερειάρχη Κρήτης στον τομέα των Ολοκαυτωμάτων Νίκος Μπιμπάκης, υπογράμμισε: «Για πρώτη φορά μαρτυρικά χωριά κι από την άλλη Ελλάδα στέλνουν το μήνυμα της θυσίας τους μέσα από τους άξιους εκπροσώπους τους.
Και από την πανελλαδική αυτή συνάντηση οι διεκδικήσεις του δικαίου αποκτούν ισχυρότερη φωνή και η μνήμη αποκτά ελπίδα για το μέλλον. Δεν πρόκειται για εκδήλωση εντυπώσεων. Δεν υπάρχουν λίγο ή πολύ πληττόμενοι από τη μάστιγα του ναζισμού.
Δεν μετριέται ο άδικος χαμός με νούμερα διεκδικώντας υπεροχή. Κάθε τι που προκαλεί πόνο και δάκρυα δεν μετριέται με τη δυναμική σε εξουσία ενός τόπου». Στάθηκε δε στις καθυστερήσεις εξέτασης από τις αρμόδιες επιτροπές των σχετικών φακέλων τονίζοντας: «Η αναγνώριση θα έπρεπε να είναι πρωταρχικός στόχος του κράτους γιατί εξυπηρετεί το εθνικό συμφέρον».
Ο έφορος της ΠΟΕΣΥ και αντιπρόεδρος του ΤΕΑΣ της ΕΣΗΕΠΗΝ Κώστας Βασιλάκης, ανέφερε: «Εχουμε μια πολύ σημαντική εκδήλωση στο Ρέθυμνο για τα 80 χρόνια των Ολοκαυτωμάτων.
Είναι μια ευκαιρία να πούμε ότι δεν πρέπει να ξεχάσουμε. Η μνήμη πρέπει να μείνει ολοζώντανη και υπάρχει και η γνωστή ρήση ότι ο φασισμός φυτρώνει στη δυστυχία, καλλιεργείται από την αμάθεια και ποτίζεται από το νερό της ιστορικής λήθης. Η Πολιτεία θα πρέπει σε όλα τα σχολεία να εντάξει ως κύριο μάθημα την τοπική ιστορία. Πρέπει να το κάνει κάποτε πράξη και όλοι να συμβάλλουμε προς την κατεύθυνση αυτή. Η ΠΟΕΣΥ είναι και θα είναι πάντα κοντά σε τέτοια ζητήματα, αιτήματα και τέτοιες εκδηλώσεις που ενισχύουν την ιστορική μνήμη».
Ο αντιπρόεδρος της ΕΣΗΕΠΗΝ Αντώνης Παπουτσάκης, αναφέρθηκε στην πρωτοβουλία, αλλά και στην επόμενη ημέρα της προσπάθειας αυτής που θα πρέπει να είναι διαρκής. Είπε: «Η Ενωση Συντακτών πήρε την πρωτοβουλία μαζί με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Συντακτών να συνδιοργανώσει αυτό το αντάμωμα μνήμης για τα Ολοκαυτώματα 80 χρόνια μετά. Είναι μια ιστορική ημέρα για την Κρήτη και το Ρέθυμνο διότι διοργανώθηκε
για πρώτη φορά αυτό το Πανελλήνιο Συνέδριο και έδωσε την αφορμή σε δημάρχους και εκπροσώπους μαρτυρικών χωριών να έρθουν στο Ρέθυμνο να καταθέσουν τις δικές τους μαρτυρίες και να δώσουν έναυσμα και σε άλλες περιφέρειες της χώρας να διοργανώσουν αντίστοιχα συνέδρια έτσι ώστε η φωνή, το δάκρυ, να ακουστεί σε όλη τη χώρα».
Ο πρόεδρος του ΤΕΑΣ της ΕΣΗΕΠΗΝ Θανάσης Μπαμπανέβας, επισήμανε: «Σπονδή στην ιστορική μνήμη, χρέος σε όλους όσοι εκτελέστηκαν και θυσιάστηκαν για το υπέρτατο αγαθό της ελευθερίας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, θυμίαμα στο βωμό χιλιάδων συνανθρώπων μας που βίωσαν τη φρίκη των ναζί κατακτητών, αποτελεί ασφαλώς το Συνέδριο, που διοργανώνει η ΕΣΗΕΠΗΝ με τη στήριξη και την ολόθερμη συμπαράσταση της Περιφέρειας Κρήτης και Δήμων της Περιφερειακής Ενότητας Ρεθύμνου. Οι εκδηλώσεις μνήμης είναι πολύ σημαντικές και αναγκαίες. Ο αγώνας κατά των επιγόνων των ναζιστών σε όλη την Ευρώπη και την Ελλάδα, πρέπει να είναι συνεχής και αδιάκοπος. Όπως επίσης, πρέπει να μη σταματήσει η προσπάθεια για τις αποζημιώσεις από τα εγκλήματα των Γερμανών, που θα αποτελέσουν την πραγματική δικαίωση για όσα υπέστησαν οι Κρητικοί και όλοι οι Ελληνες».
Η δημοσιογράφος και ιστορική ερευνήτρια Εύα Λαδιά, που υπήρξε στυλοβάτης της συνολικής προσπάθειας με αφετηρία το βιβλίο της «Μαρτυρικά χωριά Νομού Ρεθύμνου», μίλησε για την πρωτοβουλία της διοργάνωσης του Συνεδρίου, που αποτελεί το πρώτο Πανελλαδικό Συνέδριο για τα Ολοκαυτώματα: «Για πρώτη φορά βρίσκονται σ’ έναν τόπο εκπρόσωποι μαρτυρικών χωριών για να ανταλλάξουν προβληματισμούς. Την ιστορία λίγο – πολύ την ξέρουμε, πρέπει να δούμε όμως και που βρισκόμαστε σήμερα. Αυτά τα 80 χρόνια έγιναν βήματα προόδου. Αυτά τα καμένα χωριά ανασυγκροτήθηκαν, βρέθηκαν κάποιοι άνθρωποι να δώσουν το καλό παράδειγμα, όπως έχουμε στο Γερακάρι. Θα έχουμε και τα πρακτικά αυτού του Συνεδρίου που μας έκανε μεγάλη χάρη ο Περιφερειάρχης Κρήτης να το στηρίξει και μάλιστα έχουμε πλέον
και εντεταλμένο σύμβουλο, τον κ Νίκο Μπιμπάκη, για τα Ολοκαυτώματα.
Αυτό μας δίνει την ευκαιρία να προχωρήσουμε και να πάμε στο επόμενο βήμα το οποίο είναι να σταματήσει η μοιρολατρία, να κοιτάμε μπροστά, να αποκτήσουμε λίγο από την υπερηφάνεια εκείνων που έβλεπαν τον θάνατο κατάματα και τον έφτυναν και να δούμε πως με ομόνοια, σύμπνοια και αγάπη θα πετύχουμε τις όποιες διεκδικήσεις. Πολύ περισσότερο, πως θα
διατηρήσουμε την ιστορική μνήμη, γιατί ένα πράγμα μας λένε αυτοί οι νεκροί: “μη με ξεχνάτε, είχα ζωή και όνειρα, αλλά για την υπερηφάνεια σας στήθηκα στον τοίχο”. Είπαν στον εχθρό με τη δική τους θυσία να μπει ένα τέλος. Ελπίζω αυτό το μήνυμα να περάσει στις επόμενες γενιές και είναι χρέος δικό μας».
Παρεμβάσεις και εισηγήσεις στη διάρκεια του Συνεδρίου με επίκεντρο τις μαρτυρικές περιοχές του Ρεθύμνου έκαναν, ο Αντιπεριφερειάρχης Περιβάλλοντος Νίκος Ξυλούρης, ο Αντιπεριφερειάρχης Τεχνικών Έργων Νίκος Σκουλάς, ο πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Ανωγείων Μιχάλης Δραμουντάνης, ο Γιάννης Χαραλαμπάκης εκ μέρους του Δημάρχου Αγίου Βασιλείου, ο Δρ. Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου Μίνωα Πεδιάδας Γεώργιος Καλογεράκης, ο πάπα Ανδρέας Κεφαλογιάννης, ιερέας Ενορίας Αγίου Γεωργίου Ανωγείων και ο Κώστας Μανουράς – Προσφύρης, ιδιωτικός υπάλληλος. Σε
εισηγήσεις για το Αμάρι προχώρησαν στη διάρκεια του Συνεδρίου η φιλόλογος και ιστορικός Ευγενία Λινοξυλάκη και ο φιλόλογος – ιστορικός ερευνητής Θεόδωρος Πελαντάκης. Μία συγκινητική μαρτυρία μετέφερε στο κοινό ο Γιάννης Νικολούδης.
Στο Συνέδριο παραβρέθηκαν, ο Δήμαρχος Αμαρίου Παντελής Μουρτζανός και ο δημοτικός σύμβουλος Δήμου Αμαρίου Μανώλης Ψαρουδάκης.
Από τις μαρτυρικές περιοχές από την υπόλοιπη χώρα επικεφαλής ήταν ο καθηγητής – ιστορικός Δημήτρης Βλαχοπάνος, ο οποίος μίλησε για την τραγωδία στο Κομμένο Αρτας, ενώ στις εισηγήσεις τους εκπρόσωποι έδωσαν το περίγραμμα των ιστορικών γεγονότων από τις άλλες περιοχές της Ελλάδας. Εισηγήσεις έγιναν από τον αντιδήμαρχο Κιλκίς Θεμιστοκλή Κοσμίδη, από τον αντιδήμαρχο Καστοριάς Ιωάννη Γκόγκα, από τον αντιδήμαρχο Ιωαννίνων Πέτρο Παλάσχα (ο αφανισμός της εβραϊκής κοινότητας Ιωαννίνων), από τον εκπρόσωπο του δημάρχου Διστόμου, Αντίκυρας, Αράχωβας Μιλτιάδη Σφουντούρη, από τον δημοσιογράφο Νίκο Ασλανίδη (μαρτυρίες από τα Ολοκαυτώματα Πύργων και Λιγκιάδων) και από τους Ηλία Λάμπρη (Κομμένο Αρτας), Χαρίλαο Ερμείδη (Καλάβρυτα), Μπάμπη Νανακούδη (Χορτιάτης), Κώστα Ψαρρά (Κερδύλλια Σερρών), Γιάννη Ντάλλα (Σαραντάπορος), Στάθη Ψωμιάδη (Δομένικο Λάρισας), Κώστα Φούκα (Λιγκιάδες), Δημήτρη Φλώρο (Καταρράκτης Άρτας), Αθανάσιο Ρεντινιώτη (Δράκεια Μαγνησίας).
ΤΙΜΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΣΗΕΠΗΝ
Στη διάρκεια του Συνεδρίου από την ΕΣΗΕΠΗΝ τιμήθηκαν ο Περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης για την διαρκή στήριξή του στην ανάπτυξη δράσεων για την ανάδειξη της ιστορίας των Ολοκαυτωμάτων και τη συμβολή του στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης, καθώς και η δημοσιογράφος, μέλος της ΕΣΗΕΠΗΝ, ιστορική ερευνήτρια Εύα Λαδιά, για την προσφορά της στην ερευνητική δημοσιογραφία, στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης και τον πολιτισμό. Την τιμητική πλακέτα στον Περιφερειάρχη απένειμε ο Αντιπρόεδρος της ΕΣΗΕΠΗΝ Αντώνης Παπουτσάκης. Τις δημόσιες ευχαριστίες στον Περιφερειάρχη για τη στήριξη από Περιφέρειας εξέφρασε το στέλεχος της οργανωτικής επιτροπής και έχουσα την ιδέα του Συνεδρίου, δημοσιογράφος Εύα Λαδιά, ενώ τα συγχαρητήρια στον κ. Αρναουτάκη εξέφρασαν τα παριστάμενα μέλη του προεδρείου, ο πρόεδρος ΤΕΑΣ της ΕΣΗΕΠΗΝ, Θανάσης Μπαμπανέβας, ο οποίος μετέφερε τους χαιρετισμούς του προέδρου της ΕΣΗΕΠΗΝ Κυριάκου Κορτέση και ο
αντιπρόεδρος του ΤΕΑΣ της ΕΣΗΕΠΗΝ και έφορος της ΠΟΕΣΥ Κώστας Βασιλάκης.
Την απονομή της τιμητικής πλακέτας στην Εύα Λαδιά έκανε ο αντιπρόεδρος της Ενωσης Αντώνης Παπουτσάκης και του παπύρου ο γενικός γραμματέας της ΕΣΗΕΠΗΝ Γιώργος Καρβουνιάρης.
ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΥΠΟΥ
Στη αίθουσα του Ωδείου, στη διάρκεια του Συνεδρίου, υπήρχαν εφημερίδες και άλλα έντυπα από το Μουσείο Τύπου της ΕΣΗΕΠΗΝ, με αναφορές στα ιστορικά γεγονότα της περιόδου,
εισφέροντας στην ιστορική μνήμη. Την επιμέλεια της παρουσίασης των ιστορικών στοιχείων από το Μουσείο Τύπου είχε ο πρόεδρος του Μιχάλης Βασιλάκης, ενώ συμμετείχαν ο γραμματέας του ΔΣ Γιώργος Ηλιόπουλος και το μέλος του ΔΣ Ειρήνη Τσάκα.
ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΙΜΗΣ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗΣ ΣΤΟ ΓΕΡΑΚΑΡΙ
Με κάθε επισημότητα, μέσα σε κλίμα υπερηφάνειας και συγκίνησης, παρουσία πλήθους κόσμου, πραγματοποιήθηκαν στο Γερακάρι Ρεθύμνου οι διήμερες εκδηλώσεις (21-22 Αυγούστου) τιμής και μνήμης για την 80η επέτειο από το Ολοκαύτωμα των χωριών του Κέντρους, που διοργάνωσε ο Δήμος Αμαρίου σε συνεργασία με τη Δημοτική Κοινότητα και τον Πολιτιστικό Σύλλογο του χωριού. Στην κεντρική εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε την
Πέμπτη 22 Αυγούστου, το πρωί, την ΕΣΗΕΠΗΝ εκπροσώπησαν ο αντιπρόεδρος Αντώνης Παπουτσάκης, ο οποίος κατέθεσε στεφάνι στον μνημείο των πεσόντων και ο γενικός γραμματέας Γιώργος Καρβουνιάρης. Την ΠΟΕΣΥ εκπροσώπησε ο έφορος Κώστας
Βασιλάκης, που επίσης κατέθεσε στεφάνι, ενώ παρόντες ήταν ο πρόεδρος τους ΤΕΑΣ της ΕΣΗΕΠΗΝ Θανάσης Μπαμπανέβας, ο γενικός γραμματέας Κώστας Θεοδωρόπουλος, ο πρόεδρος του Μουσείου Τύπου Μιχάλης Βασιλάκης, το μέλος του ΔΣ του Μουσείου Ειρήνη Τσάκα και το μέλος της Ενωσης Εύα Λαδιά.
ΕΚΛΟΓΕΣ 2019