Η γερμανική εισβολή στη Πολωνία την 1η Σεπτεμβρίου 1939 αποτέλεσε την απαρχή του Β΄Παγκόσμιου Πολέμου, την πρώτη στρατιωτική επιχείρηση του πολέμου και χαρακτηρίζεται από την μεγάλη ταχύτητα με την οποία εκτυλίχθηκε. Η εισβολή ολοκληρώθηκε στα μέσα Σεπτεμβρίου, μετά την επίθεση και της Σοβιετικής Ένωσης. Οι δύο χώρες είχαν προετοιμάσει και προγραμματίσει την εισβολή, λίγες μέρες πριν, κατά την υπογραφή του Συμφώνου Μολότωφ-Ρίμπεντροπ, το οποίο προέβλεπε την διαμοίραση των εδαφών της Πολωνίας μετά από την κατάληψή της από αυτές. Για τους Γερμανούς, η Πολωνία, σύμφωνα με τη Συνθήκη των Βερσαλλιών είχε στη κατοχή της περιοχές, στις οποίες διέμεναν γερμανικής εθνικότητας κάτοικοι και τις οποίες οι Γερμανοί τις θεωρούσαν δικές τους όπως η ανατολική Πρωσία και η Άνω Σιλεσία. Οι Γερμανοί επίσης από το 1937 διεκδικούσαν επίσης το Danzig καθώς και τον “Διάδρομο” (Corridor), μια περιοχή που ένωνε την Ανατολική Πρωσία και το Danzig με την Γερμανία και άνηκε στη Πολωνία
Οι αιτίες της γρήγορης και ολοκληρωτικής πτώσης της Πολωνίας ήταν πολλές:
-
- η συμμαχία των μεγάλων δυνάμεων, Γερμανίας και Σοβιετικής Ένωσης εναντίον της
-
- η απομόνωσή της από τους φυσικούς της συμμάχους στη γεωγραφική της θέση, αλλά και η μη τήρηση των συμφωνιών βοήθειας από τους δυτικούς της συμμάχους
-
- η έλλειψη στρατιωτικού εξοπλισμού ιδιαίτερα σε άρματα μάχης και αεροπλάνα αλλά και πολεμικής βιομηχανίας
-
- ο πρωτότυπος στρατηγικός αιφνιδιασμός της Γερμανίας (blitzkrieg)
-
- το αριθμητικό μειονέκτημα του Πολωνικού στρατού, καθώς είχε στη διάθεσή του μόνο ένα εκατομμύριο άνδρες. Ταυτόχρονα η ανικανότητα της πολωνικής στρατιωτικής ηγεσίας η οποία μπόρεσε να κινητοποιήσει μόνο τους μισούς από αυτούς τις πρώτες μέρες του πολέμου
-
- η προστασία των πολωνικών συνόρων καθώς η συνοριακή γραμμή με την Γερμανία και την Σλοβακία έφτανε τα 500 χλμ και προστατευόταν μονάχα από ένα φυσικό εμπόδιο, από τα Καρπάθια όρη
- η προετοιμασία της Γερμανίας για την εισβολή καθώς είχε αναπτύξει αρκετές μέρες πριν, σημαντικές στρατιωτικές δυνάμεις στα σύνορά της με τη Πολωνία
Αφορμή ωστόσο της επίθεσης, αποτέλεσε η υποτιθέμενη επίθεση των Πολωνών στο γερμανικό ραδιοφωνικό σταθμό Sender Gleiwitz στο Gleiwitz της Άνω Σιλεσίας μια μέρα πριν την εισβολή, στις 31 Αυγούστου του 1939, η οποία αργότερα αποδείχθηκε προβοκάτσια των Ναζί και είχε σκοπό να δημιουργήσει ψευδές εντυπώσεις εχθρότητας των Πολωνών προς τη Γερμανία και να αιτιολογήσει την επερχόμενη εισβολή στη Πολωνία
Η εισβολή προέβλεπε ταυτόχρονη επίθεση σε τρία μέτωπα: Την κύρια επίθεση από τα δυτικά σύνορα της Πολωνίας, μία δεύτερη από την βόρεια Πρωσία και τη τρίτη από τα συμμαχικά στρατεύματα της Σλοβακίας στα νότια. Παράλληλα, οι γερμανικές δυνάμεις θα είχαν και τη βοήθεια των γερμανικών μειονοτήτων που ζούσαν μέσα στη Πολωνία. Και οι τρεις επιθέσεις θα συνέκλιναν στη Βαρσοβία, ενώ ο κύριος πολωνικός στρατός θα περικυκλωνόταν και θα εξουδετερωνόταν δυτικά του ποταμού Βιστούλα. Το αμυντικό σχέδιο της Πολωνίας ήταν η ανάπτυξη των δυνάμεών της κατά μήκος των συνόρων με τη Γερμανία δυτικά και ταυτόχρονα η προστασία της ανατολικής χώρας, καθώς ήταν η πιο σημαντική σε πρώτες ύλες, βιομηχανία αλλά και πληθυσμό. Οι Πολωνοί βασίζονταν επίσης και στην υποτιθέμενη βοήθεια από τις δυτικές δυνάμεις, οι οποίες κήρυξαν πόλεμο στη Γερμανία στις 3 Σεπτεμβρίου, αλλά απέτυχαν να παράσχουν οποιαδήποτε στρατιωτική βοήθεια στη Πολωνία
Αν και χωρίς να κηρύξει επίσημα πόλεμο η Γερμανία, η πρώτη επίθεση στη Πολωνία έγινε τα ξημερώματα της 1ης Σεπτεμβρίου, όταν βομβαρδιστικά της Luftwaffe βομβάρδισαν τη πόλη Wieluń, σκοτώνοντας 1200 πολίτες. Ταυτόχρονα, το γερμανικό θωρηκτό Schleswig-Holstein επιτίθεται σε στρατιωτική βάση στη Βαλτική και λίγες ώρες αργότερα Γερμανοί στρατιώτες εισβάλουν στο εσωτερικό της χώρας
Οι γερμανικές δυνάμεις εισέβαλαν ταυτόχρονα στη Πολωνία από βόρεια, νότια και δυτικά και κινούνταν προς τα ανατολικά. Καθώς οι Γερμανοί προχωρούσαν στο εσωτερικό, ο Πολωνικός στρατός υποχώρησε από τις συνοριακές βάσεις, σε πιο οχυρωμένες γραμμές ανατολικά. Μετά την ήττα των Πολωνών στη Μάχη του Bzura, τη μεγαλύτερη μάχη της εισβολής, στα μέσα του Σεπτέμβρη, Γερμανοί και Σοβιετικοί απέκτησαν σημαντικό πλεονέκτημα και οι Πολωνοί αναγκάστηκαν να οπισθοχωρήσουν κι άλλο προς τα νοτιοανατολικά, περιμένοντας βοήθεια από Γαλλία και Βρετανία. Στις 17 Σεπτεμβρίου, ο Κόκκινος Στρατός με 800.000 στρατιώτες εισέβαλε από τα ανατολικά παραβιάζοντας αρκετές διεθνείς συμφωνίες, πιέζοντας ακόμα περισσότερο τις αμυντικές γραμμές των Πολωνών. Οι Πολωνοί, μη μπορώντας να αντιμετωπίσουν ένα δεύτερο μεγάλο μέτωπο, αν και αρνήθηκαν την παράδοσή τους ή τη συνθηκολόγηση με τους Γερμανούς, διέταξαν την άμεση εκκένωση όλων των στρατιωτικών δυνάμεων στην ουδέτερη τότε Ρουμανία . Στις 6 Οκτωβρίου, Γερμανοί και Σοβιετικοί απέκτησαν πλήρη έλεγχο όλης της Πολωνίας.
Στις 8 Οκτωβρίου 1939, η Γερμανία θέτει στη κατοχή της τη δυτική Πολωνία και ιδρύει μια νέα κυβέρνηση για τον έλεγχο της υπόλοιπης χώρας. Το ίδιο κάνει και η Σοβιετική Ένωση, κάνοντας εκλογές για να νομιμοποιήσει την κατοχή της ανατολικής Πολωνίας.
Οι απώλειες των Πολωνών κατά την εισβολή υπολογίζονται σε 200.000, των Γερμανών σε λιγότερο από 20.000 ενώ υπήρξαν και μαζικές εκτελέσεις Πολωνών από τους Γερμανούς. Ωστόσο, η κατοχή της Πολωνίας από τους Γερμανούς εξελίχθηκε σε ίσως τη μεγαλύτερη κτηνωδία του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου με το θάνατο 5-6 εκατομμυρίων Πολωνών – κυρίως Εβραίων που ζούσαν στη Πολωνία – με μαζικές εκτελέσεις και σε στρατόπεδα εκτέλεσης.
ΕΚΛΟΓΕΣ 2019