Παρόλο που η 28η Οκτωβρίου στον περισσότερο κόσμο είναι ταυτισμένη με το ηρωικό ΟΧΙ , η 26η και η 27η είναι επίσης ημερομηνίες ορόσημο, όντας ταυτισμένες με την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης.
Είναι η μέρα κατά την οποία ο Ελληνικός στρατός, μετά από νικηφόρες μάχες , εισήλθε θριαμβευτής και ελευθερωτής στην πόλη της Θεσσαλονίκης.
Μετά από μεγάλες μάχες ενάντια στον Οθωμανικό στρατό , με αρχιστράτηγο τον Κωνσταντίνο και ενώ είχε προηγηθεί η μάχη των Γιαννιτσών, υπεγράφη συνθήκη παράδοσης του οθωμανικού στρατού , την ημέρα της εορτής του Αγίου Δημητρίου.
Τη συνθήκη συνυπέγραψαν δύο αξιωματικοί του Ελληνικού στρατού , ο Ιωάννης Μεταξάς και ο Βίκτωρ Δουσμάνης , με τον Τάξιν Πασά , υπογράφοντας πρωτόκολλο παράδοσης των στρατιωτικών και των πολεμοφοδίων.
Η παρέλαση την 27η Οκτωβρίου 1912 δυο ταγματων ευζώνων που ύψωσαν την Ελληνική σημαία στο διοικητήριο, ηταν η έμπρακτη απόδειξη της κυριαρχίας της χώρας στη Μακεδονία.
Η πανηγυρική είσοδος του διάδοχου Κωνσταντίνου την 28η Οκτωβρίου , επισημοποίησε στον δυνατότερο βαθμό τη νεα πραγματικότητα , προλαμβάνοντας την κάθοδο της Βουλγαρίας που και αυτη επιθυμούσε την έξοδο στο Αιγαίο.
Αυτά με λιγα λόγια που έχουν καταγραφεί για την απελευθέρωση της Μακεδονίας , σκοπός όμως του κειμένου είναι να γίνει και μια μικρή αναφορά στη συμβολή των Κρητών σε αυτόν τον αγώνα.
Ήδη η ηττημένη Ελλάδα απο τον πόλεμο του 1897 είχε υπογράψει ταπεινωτικές συνθήκες με την Οθωμανική αυτοκρατορία , που δεν της επέτρεπαν να εμπλέκεται στα εσωτερικά της αυτοκρατορίας , παρόλο που στη Μακεδονία υπήρχε έντονο το Ελληνικό στοιχείο.
Μετά όμως από ταραχές και σφαγές Ελλήνων από Βούλγαρους κομιτατζήδες , στη λεγόμενη επανάσταση του Ίλιντεν, η ηγεσία θεώρησε ότι έπρεπε να υπάρχει εντονότερη συμμετοχή στα εσωτερικά της περιοχής.
Ο μητροπολίτης Καστορίας Καραβαγγέλης ζήτησε με επιστολή από τον πρωθυπουργό της Ελλάδας , πενήντα άντρες από την Κρήτη για να ενωθούν με τους καπεταναίους Στρεμπενιώτη και Κώττα , να αντιμετωπίσουν τις Βουλγαρικές ορδές.
Ήδη ο Ιωνας Δραγούμης ευρισκόμενος από καιρό στην περιοχή είχε δημιουργήσει δίκτυο πατριωτών που δούλευε για τον εθνικό σκοπό της Ένωσης με τη μητέρα πατρίδα.
Αυτό λοιπόν που χρειαζόταν ήταν βοήθεια από ετοιμοπόλεμους μαχητές, που θα διεξήγαγαν μάχες με ανορθόδοξο πόλεμο, απέναντι σε δύο εχθρούς , τη Βουλγαρία που επιζητούσε την κυριαρχία και την οθωμανική αυτοκρατορία με την οποία δεν μπορούσε να έρθει σε φανερή σύγκρουση.
Κατάλληλοι για αυτόν το ρόλο ήταν σε μεγάλο βαθμό οι Κρητικοί οι οποίοι είχαν εμπειρία στη μάχη , είχαν εμπλακεί σε πολλές επαναστάσεις , ενώ ήταν γνωστοί για τις πολεμικές τους ικανότητες και την φιλοπατρία τους , ενώ η πρόσφατη επανάσταση του 1897 που τους χάρισε την αυτοδιάθεση και μετέπειτα την ελευθερία τους ήταν ο λόγος που ηταν ήδη οργανωμένοι σε ένοπλα τμήματα.
Η συμπάθεια των Κρητών στους Ελληνες Μακεδόνες δεν είχε προσωπικό συμφέρον , περισσότερο προερχόταν από τις σφαγές και την κακομεταχείριση που υπέστησαν οι Έλληνες από τους Οθωμανούς και τους Βούλγαρους, κάτι που και αυτοί είχαν και οι ίδιοι υποστεί από τον κοινό εχθρό κατά την πολύχρονη παρουσία των Τούρκων στο νησί.
Με αρχηγό τον Παύλο Μελά και συναρχηγους του δύο Κρητικούς τον Καπετάν Ρούβα , από την Πόμπια Ηρακλείου και τον καπετάν Βαρδα από τ Ασκύφου Σφακίων , δημιούργησαν εθελοντικά ένοπλα στρατιωτικά τμήματα , διεξήγαγαν τους αγώνες δρώντας σε συνθήκες ανορθόδοξου πολέμου.
Στον περίπου πεντάχρονο αγώνα και σύνολο 6000 Μακεδονομάχων , οι Κρητικοί ήταν η πλειοψηφία καθώς ξεπερνούσαν τους 3000 άνδρες.
Πολλοί αναφέρουν ότι οι απώλειες των Κρητών ανήλθαν πάνω από 700 άνδρες.
Μάλιστα αναφέρεται σαν πρώτη απώλεια από μη γηγενή Έλληνα τον Κρητικό Σειμενη.
Μια μικρή προσπάθεια καταγραφής ονομάτων που προέρχονται από την Κρήτη
Ευθύμιος Καουδης , Λαμπρινό Βρανά ,
Γεώργιο Δικωνυμο Μακρή ,
Γεώργιο Στρατινακη , Παύλο Γύπαρη ,
Βολωνη Γεώργιο ,
Νικολούδη Ευάγγελο
Νικολούδη Εμμανουήλ
Νταφωτης Ιωάννης
Πουλακας Ιωάννης
Τσόντος Μιχαήλ
Όλοι οι προαναφερόμενοι συμμετείχαν σε καθοριστικές μάχες οι περισσότεροι, διοικώντας μικρά τμήματα από έμπιστους και αποφασισμένους άντρες.
Όλοι μαζί με το σύνολο των έξη χιλιάδων συμμετείχαν στον άτυπο και άτακτο στρατό και διεξήγαγαν επιχειρήσεις μέχρι και πριν την έναρξη του Α Βαλκανικού πολεμου , οπου με τους αγώνες και τις θυσίες τους έδωσαν τη σκυτάλη στον επίσημο Ελληνικό στρατό , ο οποίος εισήλθε απελευθερωτής στη Θεσσαλονίκη τον Οκτώβριο του 1912.
Σημαντική βοήθεια στην απελευθέρωση έπαιξε και ο ιερός λόχος των Κρητών φοιτητών , ενώ αποκορύφωμα της θυσίας και της αυταπάρνησης ήταν η συμμετοχή του Γυμνασίου Χανίων , στις μάχες για την απελευθέρωση της Ηπείρου και της Μακεδονίας , με μάλιστα απώλειες σαράντα μαθητών.
Μάλιστα για να αναγνωριστεί εμπράκτως ο αγώνας και για να αποδοθούν τιμές στους Κρήτες Μακεδονομάχους, εδόθη εντολή στο τέταρτο τάγμα εθελοντών Κρητών , να εισέλθει ως εμπροσθοφυλακή στην πόλη της Θεσσαλονίκης στις 26 10 2012.
Πηγαίνοντας στα πιο πρόσφατα χρόνια στη συμπλήρωση εκατό χρόνων από την απελευθέρωση της Μακεδονίας ο Δήμος Θεσσαλονίκης ανταποκρινόμενος στο αίτημα των Κρητών Μακεδόνων και αναγνωρίζοντας τη συνεισφορά των Κρητικών στην ελευθερία , ονόμασε μια κεντρική πλατεία του, σε πλατεία αγνωστου Κρητικου οπλαρχηγού.
Έχοντας λοιπόν εμείς οι νεότεροι αυτήν την παρακαταθήκη και το ιστορικό καθήκον , όπου και όταν μας καλεί η ιστορία να φανούμε αντάξιοι των προγόνων μας.
Εμείς οι Κρητικοί που ποτέ σε κανέναν από τους εθνικούς αγώνες δε βρεθήκαμε απόντες , να έχουμε πάντα ως φάρο που μας οδηγεί τη θυσία και την αγάπη των προγόνων μας για την πατρίδα.
Τώρα που η Μακεδονία δοκιμάζεται, πάντα με γνώμονα το εθνικό συμφέρον, να σταθούμε στο πλευρό της , ακολουθώντας τα χνάρια των προγόνων μας που πολέμησαν για την ελευθερία της.
Υ.γ.
Ας μας συγχωρήσουν τη μεροληψία οι Μανιάτες και οι άλλοι πατριώτες που συνέβαλαν τα μέγιστα στον Μακεδονικό αγώνα , νομίζω δικαιολογείται.Γ
ΕΚΛΟΓΕΣ 2019