Στη δημόσια διαβούλευση που έληξε το απόγευμα της Δευτέρας 8 Δεκεμβρίου 2020 και αφορά το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων με τίτλο:«Εκσυγχρονισμός, απλοποίηση και αναμόρφωση του ρυθμιστικού πλαισίου των Δημοσίων Συμβάσεων και ειδικότερες ρυθμίσεις για τους τομείς της Άμυνας και της Ασφάλειας»(τροποποίηση του Ν.4412/16) συμμετείχε η Περιφερειακή Ένωση Δήμων Κρήτης.
Η παρέμβαση της ΠΕΔ Κρήτης στηρίζεται σε κανόνες που πρέπει να διέπουν το νέο πλαίσιο για τις δημόσιες συμβάσεις και αναφέρεται :
- Στην προσθήκη νέων διαδικασιών πέρα από αυτές που προβλέπονται από την Οδηγία της ΕΕ, δεν προσθέτει διαφάνεια αλλά απλά επιβαρύνει το χρονοδιάγραμμα των έργων
- Στην ενίσχυση των αποκεντρωμένων αναθετουσών αρχών για την επιτάχυνση των έργων χωρίς να υπονομεύεται η αυτοτέλειας τους
- Στην απλοποίηση των υφιστάμενων μηχανισμών προσυμβατικού ελέγχου για να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα τους και να επιταχυνθούν οι διαδικασίες ανάθεσης
- Στην αναμόρφωση του συστήματος δικαστικής προστασίας με δημιουργία ειδικού τμήματος ταχείας και οριστικής απόδοσης δικαιοσύνης
Το πλήρες κείμενο που κατατέθηκε και υπογράφεται από τον Πρόεδρο και τον Γραμματέα της ΠΕΔ Κρήτης κκ. Γ. Κουράκη και Γ. Μαλανδράκη αντίστοιχα, αναφέρει τα εξής:
« Με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου επιδιώκεται η αναμόρφωση του υφιστάμενου ρυθμιστικού πλαισίου για τις Δημόσιες Συμβάσεις, του Ν.4412/2016, το οποίο παρουσιάζει πλήθος προβλημάτων που έχουν ήδη επισημανθεί από τις αναθέτουσες αρχές και τους οικονομικούς φορείς.
Εν γένει οι διαδικασίες ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων χαρακτηρίζονται από αναποτελεσματικότητα, μεγάλες χρονικές καθυστερήσεις, με μακροχρόνιες δικαστικές και προδικαστικές διαδικασίες.
Ιδιαίτερα στην σημερινή οικονομική συγκυρία, υφίσταται ανάγκη για αύξηση της αποτελεσματικότητας προκειμένου οι σχετικές διαδικασίες να επιταχυνθούν με όρους πλήρους διαφάνειας. Επιπρόσθετα, η αύξηση της αποτελεσματικότητας θα συμβάλει τα μέγιστα στην ταχύτερη απορρόφηση και αξιοποίηση των ενωσιακών κονδυλίων, ιδίως ενόψει της προγραμματικής περιόδου ΕΣΠΑ 2021-2027.
Προκειμένου να συμβάλλουμε, μέσω της διαβούλευσης, στην επιτάχυνση και αποτελεσματικότητα των διαδικασιών ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, στα πλαίσια των Οδηγιών 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ, παραθέτουμε τις απόψεις μας στα παρακάτω κρίσιμα ζητήματα.
Η προσθήκη νέων διαδικασιών πέρα από αυτές που προβλέπονται από την Οδηγία της ΕΕ δεν προσθέτει διαφάνεια αλλά απλά επιβαρύνει το χρονοδιάγραμμα των έργων
- Με το άρθρο 21 προστίθεται παρ.4 στο άρθρο 70 του Ν.4412/2016, με την οποία εισάγεται υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής για έργα εκτιμώμενης αξίας άνω του 1.000.000 ευρώ να αναρτούν τη μελέτη κατασκευής του έργου τουλάχιστον δύο μήνες πριν τη διενέργεια του διαγωνισμού. Η τροποποίηση αυτή δημιουργεί μια επιπρόσθετη χρονική καθυστέρηση τουλάχιστον δύο μηνών, χωρίς να προβλέπεται από το άρθρο 55 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ, επιβραδύνοντας τον ήδη επιβαρυμένο χρόνο διενέργειας των διαγωνισμών. Επιπλέον, δεν υπάρχει κανένα όφελος στη διαδικασία ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων καθώς στο υφιστάμενο ρυθμιστικό πλαίσιο έχουν προβλεφθεί επαρκείς προθεσμίες που κατοχυρώνουν τη δημοσιότητα και διαφάνεια (άρθρο 61 επ.) και επιπλέον υπάρχει η διαδικασία διαβούλευσης (άρθρο 68) προ της καταληκτικής ημερομηνίας κατάθεσης προσφορών.
Η ενίσχυση των αποκεντρωμένων αναθετουσών αρχών αποτελεί προϋπόθεση για την επιτάχυνση των έργων και δεν είναι επιτρεπτή η υπονόμευση της αυτοτέλειας τους
- Κοινή διαπίστωση όλων των εμπλεκομένων στις διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων είναι η ανάγκη αποκέντρωσης και ενίσχυσης των αναθετουσών αρχών όσον αφορά τους Δήμους και Περιφέρειες, προκειμένου να επισπευσθούν οι διαδικασίες, σύμφωνα με τις τοπικές και περιφερειακές ανάγκες. Αντί αυτού με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου, προβλέπονται διατάξεις που δημιουργούν πρόσθετες χρονικές καθυστερήσεις, όπως αυτές στα άρθρα 25 και 26. Συγκεκριμένα, με την παρ.3 του άρθρου 76 εισάγεται υποχρέωση των αναθετουσών αρχών να ζητούν γνωμοδότηση του τεχνικού συμβουλίου της ΓΓΔΥ, με προθεσμία όχι μικρότερη των 60 ημερών, προκειμένου να συμπεριλάβουν απαιτήσεις οικονομικής και χρηματοοικονομικήςεπάρκειας, καθώς και τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας, πέραν των προβλεπόμενων στο π.δ.71/2019. Αντίστοιχα και στην παρ.3 του άρθρου 77, εισάγεται ανάλογη ρύθμιση με μόνη διαφοροποίηση της προθεσμίας που ορίζεται σε 60 εργάσιμες ημέρες. Με τις ρυθμίσεις αυτές καταργείται η αυτοτέλεια των αναθετουσών αρχών και δη της Τοπικής και Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, στερώντας αφενός τη δυνατότητα που παρέχονται από τις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ για καθορισμό των κριτηρίων επιλογής και αφετέρου δημιουργούνται πρόσθετες καθυστερήσεις των διαγωνιστικών διαδικασιών, τουλάχιστον 3 μηνών και παραπάνω. Εξάλλου, υφίσταται η δυνατότητα προσφυγής κατά διακηρύξεων από τους οικονομικούς φορείς που θεωρούν ότι παραβιάζεται το εθνικό και ενωσιακό δίκαιο και δεν υπάρχει κανένας λόγος συσσώρευσης πάρα πολλών υποθέσεων στο τεχνικό συμβούλιο της ΓΓΔΥ, που αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε ακόμα μεγαλύτερες καθυστερήσεις.
Οι υφιστάμενοι μηχανισμοί προσυμβατικού ελέγχου χρήζουν απλοποίησης για να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα τους και να επιταχυνθούν οι διαδικασίες ανάθεσης
- Με το υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου και προκειμένου να επιταχυνθούν οι διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, πρέπει να υπάρχει ρητή πρόβλεψη και να γίνουν οι αναγκαίες τροποποιήσεις όσο αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο των αποφάσεων των αναθετουσών αρχών και δη της Τοπικής και Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης. Ο έλεγχος νομιμότητας της Τοπικής και Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, από την απόφαση έγκρισης των Τευχών Δημοπράτησης έως και την απόφαση κατακύρωσης, ασκείται πολλαπλώς από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση, το Ελεγκτικό Συνέδριο, την Αρχή Εξέτασης Προδικαστικών Προσφύγων (ΑΕΠΠ), τα αρμόδια Διοικητικά Δικαστήρια. Προκειμένου να επιταχυνθούν οι διαδικασίες και χωρίς τον κίνδυνο αντίθετων αποφάσεων, προτείνεται η τροποποίηση των διατάξεων, έτσι ώστε να απλοποιηθεί και να καταστεί σαφής και αποτελεσματικός ο έλεγχος νομιμότητας των οργάνων της Τοπικής και Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης για τα θέματα που αφορούν τις διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων.
Η αναμόρφωση του συστήματος δικαστικής προστασίας με δημιουργία ειδικού τμήματος ταχείας και οριστικής απόδοσης δικαιοσύνης αποτελεί το απαραίτητο βήμα για την αντιμετώπιση των ενστάσεων
- Το σύστημα έννομης προστασίας «πάσχει» και προκαλεί μεγάλες και αδικαιολόγητες καθυστερήσεις. Χρειάζεται άμεση επανεξέταση ενώ οι προτεινόμενες «αλλαγές» δεν επιλύουν το πρόβλημα.
Ειδικότερα:
– παρόλο που η ενωσιακή νομοθεσία απαιτεί ταχεία δικαστική επίλυση των διαφορών, που αναφύονται στο στάδιο πριν από την ανάθεση των δημοσίων συμβάσεων, η Ελλάδα με τον ν.4412/16 αποφάσισε τη θέσπιση διοικητικής επίλυσης ενώπιον της ΑΕΠΠ (την οποία ίδρυσε ο ν.4412/16) η οποία προηγείται υποχρεωτικά της δικαστικής και στη συνέχεια προσωρινής δικαστικής προστασίας (Αίτηση αναστολής) και ακολούθως οριστικής (Αίτηση ακύρωσης).
– η διαδικασία άσκησης/εξέτασης της προσφυγής ενώπιον της ΑΕΠΠ και η έκδοση απόφασης απαιτεί τουλάχιστον 3-4 μήνες.
– η απόφαση της ΑΕΠΠ, αν και στο νόμο ορίζεται ότι είναι δεσμευτική για την Αναθέτουσα Αρχή, στην πράξη είναι αναποτελεσματική, αφού αν ασκηθεί Αίτηση αναστολής κατά της απόφασης αυτής ενώπιον του δικαστηρίου, υποχρεωτικά η Αρχή αναμένει τον προσδιορισμό, την εκδίκαση και την έκδοση της σχετικής Απόφασης, η οποία μπορεί να αναστείλει την απόφαση της ΑΕΠΠ, δηλαδή αναμένει μια διαδικασία, που συνήθως υπερβαίνει τους 6 μήνες (επί πλέον των παραπάνω 3-4 της ΑΕΠΠ). Επί πλέον, η αναποτελεσματική απόφαση της ΑΕΠΠ απλώς περιπλέκει και καθυστερεί τη δικαστική διαδικασία, αφού τα δικαστήρια πρέπει να αποφανθούν όχι μόνο για την απόφαση της Αναθέτουσας Αρχής αλλά και γι’ αυτήν της ΑΕΠΠ… τέλος η παραπάνω διαδικασία είναι και εξαιρετικά δαπανηρή αφού προβλέπεται παράβολο για την άσκηση της προσφυγής σε ποσοστό 0,50% του προϋπολογισμού της σύμβασης.
– όμως ούτε η έκδοση απόφασης επί της Αίτησης αναστολής από το δικαστήριο επιτρέπει στην Αναθέτουσα Αρχή να προχωρήσει, αφού αν ασκηθεί Αίτηση ακύρωσης, η παραπάνω είναι υποχρεωμένη να αναμένει τον προσδιορισμό, την εκδίκαση και της έκδοση απόφασης επ’ αυτής, διαδικασία που μπορεί να υπερβαίνει κατά πολύ το ένα έτος (επί πλέον των χρόνων που προαναφέρθηκαν…)
– η παραπάνω διαδικασία μπορεί να επαναλαμβάνεται σε πολλά στάδια ενός διαγωνισμού αλλά και να ασκείται από ποικίλους διαδίκους (υποψήφιους, Αναθέτουσα Αρχή) με αποτέλεσμα να είναι προφανώς ατέρμων….
Από τα παραπάνω είναι φανερό ότι η θέσπιση μιας δικαστικής διαδικασίας, σε ειδικό τμήμα δικαστηρίου, που σε χρόνο όχι μεγαλύτερο των δύο μηνών θα αποφαινόταν οριστικά σε ένα μόνο στάδιο για την επίλυση της διαφοράς με ταυτόχρονη κατάργηση της προσφυγής κατά της ΑΕΠΠ, αποτελεί την μοναδική και ενδεδειγμένη λύση για την επιτάχυνση των διαδικασιών και την ασφάλεια δικαίου.
Είναι προφανές ότι στην εποχή μας η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να ενισχυθεί με αρμοδιότητες και πόρους για να αντιμετωπίσει τις αναπτυξιακές και κοινωνικές προκλήσεις που προκύπτουν.
Στο πλαίσιο αυτό ο εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου για τις δημόσιες συμβάσεις είναι αναγκαίο να κινηθεί με βάση τις σύγχρονες προσεγγίσεις για την προώθηση της τοπιοκεντρικής ανάπτυξης με ενίσχυση της αυτοτέλειας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και να μην διαπνέεται από αντιλήψεις επιστροφής σε καθεστώς κηδεμονίας της από το κέντρο. »
ΕΚΛΟΓΕΣ 2019