Η αντισύλληψη, αλλά και οι μέθοδοι υποβοηθούμενης αναπαραγωγής έχουν δώσει την ευκαιρία στις γυναίκες και τους συντρόφους τους να αποφασίζουν εκείνοι πότε είναι η κατάλληλη ηλικία για να αποκτήσουν παιδιά.
Τις τελευταίες δεκαετίες υπάρχει η τάση όλο και περισσότερες γυναίκες να αναβάλλουν τη μητρότητα. Πρέπει όμως να γνωρίζετε ορισμένες βασικές αλήθειες για τη γονιμότητα, πριν πάρετε τις αποφάσεις σας.
Αλήθειες για τη γονιμότητα της γυναίκας
- Ο κυριότερος παράγοντας που επηρεάζει τις πιθανότητες να μείνει μία γυναίκα έγκυος είναι η ηλικία της.
- Ένα κορίτσι γεννιέται με περίπου 1-2 εκατομμύρια ωοθυλάκια (που περιέχουν άωρα ωάρια) και ο οργανισμός της δεν παράγει άλλα.
- Κάθε μήνα χάνονται περίπου 1.000 ωάρια (από τα 1.000 ωάρια, μόνο ένα ή σπάνια δύο θα φθάσουν στο στάδιο της ωριμότητας που να μπορούν να γονιμοποιηθούν)
- Στην εφηβεία, στην ηλικία των 12-13 ετών, μία γυναίκα έχει 200 έως 500 χιλιάδες ωάρια σε ώριμη φάση.
- Κατά την αναπαραγωγική της ζωή (από την πρώτη έμμηνο ρήση μέχρι και την εμμηνόπαυση) οι ωοθήκες της γυναίκας απελευθερώνουν 400-500 ωάρια, συνήθως ένα σε κάθε ωορρηξία.
- Στα 37 της έχουν απομείνει περίπου 25.000 ωάρια.
- Τα πιο γόνιμα χρόνια της γυναίκας υπολογίζεται ότι είναι 20-32 ετών.
- Μετά τα 35, η γονιμότητα της γυναίκας μειώνεται κατακόρυφα.
Η γονιμότητα από τα 20 έως τα 30
Είναι τα πιο γόνιμα χρόνια της αναπαραγωγικής ζωής της γυναίκας. Από τα 20 μέχρι τα 30 έχετε τις πιο αυξημένες πιθανότητες να μείνετε έγκυος και να γεννήσετε ένα υγιές μωρό.
Στα 25 σας χρόνια, υπολογίζεται ότι οι πιθανότητες να συλλάβετε ύστερα από 3 μήνες ελεύθερων και τακτικών ερωτικών επαφών είναι περίπου 20%. Έχει υπολογιστεί ότι οι 8 στις 10 γυναίκες ηλικίας 30 ετών θα συλλάβουν μέσα σε έναν χρόνο.
Εάν δεν θέλετε να μείνετε έγκυος σε αυτή την ηλικία είτε επειδή δεν νιώθετε έτοιμη, είτε για λόγους καριέρας ή οικονομικής ανασφάλειας ή ακόμα επειδή δεν έχετε βρει τον κατάλληλο σύντροφο, υπάρχει η επιλογή κατάψυξης ωαρίων, τα οποία μπορείτε να χρησιμοποιήσετε όταν έρθει η ώρα να δημιουργήσετε οικογένεια.
Η γονιμότητα από τα 30 έως τα 40
Όταν μια γυναίκα περάσει τα 30 η γονιμότητα αρχίζει να μειώνεται. Ειδικά μετά τα 35 υπάρχει σημαντική μείωση των πιθανοτήτων να μείνετε έγκυος, ενώ ταυτοχρόνως αυξάνονται οι πιθανότητες αποβολών, επιπλοκών της κύησης και γενετικών ανωμαλιών. Στα 35 σας οι πιθανότητες να συλλάβετε ύστερα από 3 μήνες προσπαθειών είναι περίπου 12%. Έχει υπολογιστεί ότι οι 6 στις 10 γυναίκες ηλικίας 35 ετών θα συλλάβουν μέσα σε έναν χρόνο.
Στη Βρετανία, μελέτη έδειξε ότι ο αριθμός των γυναικών που γίνονται μητέρες μετά τα 35 έχει διπλασιαστεί την τελευταία 30ετία (πιθανότατα λόγω της χρήσης των μεθόδων της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής).
Η γονιμότητα μετά τα 40
Η γονιμότητα σε αυτή τη δεκαετία της ζωής σας είναι πολύ μειωμένη. Ο χρόνος που τα ωάρια παραμένουν στην ωοθήκη, είναι σημαντικός. Τα ωάρια που θα ελευθερωθούν στις τελευταίες ωορρηξίες μιας γυναίκας, θα έχουν μείνει στην ωοθήκη για 40 και πλέον χρόνια, πιθανόν υφιστάμενα τη δυσμενή επίδραση του περιβάλλοντος όλο αυτό το διάστημα.
Αυτός εκτιμάται ότι είναι ο λόγος που γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο, να γεννήσουν ένα παιδί με γενετικά προβλήματα
Στα 40 υπολογίζεται ότι οι πιθανότητες να συλλάβετε ύστερα από 3 μήνες προσπαθειών είναι περίπου 7%.
Οι περισσότερες γυναίκες που αποκτούν παιδί μετά τα 40 έχουν καλές κυήσεις και γεννούν υγιέστατα μωρά. Πρέπει όμως να γνωρίζετε ότι είναι αυξημένες οι πιθανότητες επιπλοκών της κύησης.
Όταν δεν έχει επιτευχθεί εγκυμοσύνη, η λύση συχνά είναι η εξωσωματική γονιμοποίηση είτε με διέγερση των ωοθηκών και λήψη ωαρίων, είτε με δικά σας ωάρια που είχατε καταψύξει στο παρελθόν.
Μία άλλη επιλογή είναι η χρήση ωαρίων δότριας, τα οποία γονιμοποιούνται στο εργαστήριο από τα σπερματοζωάρια του συντρόφου σας και μετά μεταφέρονται στη δική σας μήτρα για να κυοφορήσετε το μωρό.
Παίζει ρόλο η ηλικία του άνδρα;
Σημαντικό ρόλο παίζει και η ηλικία του άνδρα. Μπορεί οι άνδρες να παράγουν σπερματοζωάρια σε ολόκληρη τη ζωή τους, αλλά όταν είναι πλέον σε προχωρημένη ηλικία, αυξάνονται οι πιθανότητες να έχουν γενετικές ανωμαλίες.
Μετά τα 40 πολλοί άνδρες έχουν μειωμένες παραμέτρους σπέρματος, όπως παραδείγματος χάριν χαμηλότερη κινητικότητα και αριθμό σπερματοζωαρίων. Μελέτες έχουν δείξει ότι όσο μεγαλύτερος είναι ο άνδρας, τόσο περισσότερες πιθανότητες αποβολής έχει η σύντροφός του, ανεξαρτήτως της ηλικίας της.
Τα θετικά της μητρότητας σε μεγαλύτερη ηλικία
Μελέτες έδειξαν ότι οι γυναίκες που γίνονται μητέρες σε μεγαλύτερη ηλικία βρίσκονται πιο κοντά στα παιδιά τους και τα τιμωρούν λιγότερο.
Φάνηκε επίσης ότι τα παιδιά με μεγαλύτερες μητέρες έχουν λιγότερα προβλήματα συμπεριφοράς όταν είναι μαθητές στο δημοτικό και τελικά αποκτούν καλύτερη μόρφωση σε σχέση με τους συμμαθητές τους, που έχουν πιο νέες μητέρες.
Άλλη μελέτη έδειξε ότι οι γυναίκες που καθυστερούν να αποκτήσουν παιδιά, έχουν αυξημένες πιθανότητες να ζήσουν μέχρι τα 90.
Πότε πρέπει να ζητήσω τη βοήθεια ειδικού σε θέματα αναπαραγωγής;
Εάν προσπαθείτε να μείνετε έγκυος χωρίς αποτέλεσμα, θα πρέπει να συμβουλευθείτε ιατρό αναπαραγωγής εφόσον:
- είχατε συχνά ελεύθερες σεξουαλικές επαφές και δεν έχετε μείνει έγκυος μέσα σε 12 μήνες
- είστε άνω των 35 και δε έχετε μείνει έγκυος μέσα σε ένα 6μηνο
- εσείς είτε ο σύντροφός σας έχετε στην οικογένειά σας ιστορικό γενετικών ασθενειών ή έχετε αποβολές στο παρελθόν
- πάσχετε από ασθένεια που επηρεάζει τη γονιμότητα, όπως σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, ενδομητρίωση ή έχετε προβλήματα με τον θυρεοειδή.
Ο χειρότερος εχθρός της γονιμότητας είναι ο χαμένος χρόνος. Τελικά όμως, η κατάλληλη ηλικία για να μείνετε έγκυος είναι προσωπική απόφαση και κάθε ζευγάρι πρέπει να λαμβάνει υπόψιν τους παράγοντες που επηρεάζουν τη δική του ζωή.
Εάν αποφασίσετε πάντως να περιμένετε, καλό είναι να συμβουλευθείτε έναν ειδικό γονιμότητας για να είστε σίγουροι ότι αντικειμενικοί παράγοντες υγείας δεν θα σταθούν εμπόδιο σε μία μελλοντική σας προσπάθεια.
*Ο κ. Ιάκωβος Σούσης είναι Μαιευτήρας Γυναικολόγος, Ιατρός Αναπαραγωγής
ΕΚΛΟΓΕΣ 2019