Όταν οι Ηρακλειώτες … συνωστίζονταν στα καφέ αμάν!

Ήταν πριν την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα, όταν η αυτόνομη Κρητική πολιτεία στις αρχές του 20ου αιώνα ανέπτυσσε τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Αυτά αφορούσαν όλους τους τομείς της ζωής και φυσικά και τη διασκέδαση, όπου ένα σημαντικό κομμάτι της κατείχαν τα  καφέ αμάν.  Αμανέδες, καρσιλαμάδες και συρτοί, μπουζούκι, λατέρνα και μπουλγαρί κυριαρχούσαν.

Πορνεία και κοινωνικό περιθώριο καθώς και σκανδαλιστικές βραδιές που “γράφονται” ακόμα και στις εφημερίδες, ωστόσο όπως προκύπτει και από τα συμφραζόμενα οι θαμώνες ήταν πολλοί.

Όπως διαβάζουμε στην ιστοσελίδα του Δήμου Ηρακλείου :τα καφέ αμάν αποτελούν τη «λαϊκότερη» εκδοχή των μουσικών κέντρων διασκέδασης. Μέσα στα μαγαζιά αυτά ακούγονται παραδοσιακές μελωδίες απ´ όλη την ανατολική Μεσόγειο – αμανέδες, ζεϊμπέκικα, καρσιλαμάδες, συρτοί χοροί, νησιώτικα – και κυριαρχούν παραδοσιακά μουσικά όργανα, όπως το λαούτο, το μπουζούκι, το ντέφι, το μπουλγαρί, η λατέρνα.

Αδελίνα Γκιτάρ ή Μαντάμ Ορτάνς

Συχνά η λειτουργία των καφωδείων συνδέεται με την πορνεία και με πρόσωπα και δραστηριότητες του κοινωνικού περιθωρίου. Η κατάσταση αυτή σκανδαλίζει, όπως είναι φυσικό, πολλούς Ηρακλειώτες και οι εφημερίδες της εποχής φιλοξενούν συχνά άρθρα που αποδοκιμάζουν το συγκεκριμένο είδος διασκέδασης:

«Ενώ δε κατά την παρελθούσαν εβδομάδα οι κώδωνες της εκκλησίας εκάλουν κατά την εσπέραν τους Χριστιανούς να προσευχηθούν από το άλλο μέρος ο μαέστρος και ο μανετζής με την τρουμπέταν και την μανδόλα ετόνιζαν ύμνους τω Βάκχω και εκάλουν τους λάτρεις να θύσουν τη Αφροδίτη. Ούτω δε ουκ ολίγοι χωρικοί, οι οποίοι πλημμυρούν κατ´ αυτάς την πόλιν μας, επισκέφθηκαν ουχί τον ναόν αλλά το καφέ αμάν».

(εφημ. ΙΔΗ, 4-4-1908)

«Προχτές το βράδυ, το παρά την οδό Διαδόχου Κωνσταντίνου καφφωδείον ευρίσκετο εν τη ακμή των οργίων του. Χοροί άσεμνοι, άσματα ανήθικα, όργανα αναστατώνοντα τον κόσμον, ιδού ότι συνετελείτο εις το καταγώγιο αυτό υπό τα όμματα και εις επήκοον του εκλεκτοτέρου κόσμου της κοινωνίας μας».

(ΝΕΑ ΕΦΗΜΕΡΙΣ, 3-11-1913)

Απαγόρευση εις τους διατηρούντας εν τη πόλει καφφωδεία, Εφημερίδα Κρητικής Πολιτείας, 07/ 04/ 1904

*Στην κεντρική φωτογραφία βλέπουμε γυναίκα ανατολίτισσα με αργιλέ