Έξι και πλέον δεκαετίες βρίσκεται στο προσκήνιο ο χώρος των 738 στρεμμάτων, αληθινού φιλέτου η αλήθεια, της Βάσης Γουρνών. Πρώτα ως Βάση που στέγασε τηλεπικοινωνίες, από το 1954 στεγάζοντας Αμερικάνους αλλά και αποτελώντας ένα χώρο εργασίας για πολλούς ντόπιους.
Κατά την περίοδο της λειτουργίας της ως το 1994 συχνά συγκέντρωσε τα “πυρά” διαδηλωτών που διεκδικούσαν να φύγουν οι Αμερικάνικες Βάσεις από την Ελλάδα και φυσικά βρισκόταν στο προσκήνιο ως σύμβολο του Αμερικάνικου ιμπεριαλισμού.
Εκεί παρέμεινε και όταν η Βάση παραδόθηκε στους Έλληνες πριν από τον αρχικό χρόνο της συμφωνίας καθώς άνοιξε μια συζήτηση και πολλές προσπάθειες για την αξιοποίηση της. Φυσικά αξιοποιήθηκε με αρκετές δραστηριότητες Ενυδρείο, ΕΛΚΕΘΕ, Διεθνές Εκθεσιακό Κέντρο, υπηρεσίες του Δήμου, δομές εκπαίδευσης. Ποτέ όμως, ως σήμερα εξ ολοκλήρου, αν και έγιναν προσπάθειες στο παρελθόν. Σήμερα βρίσκεται ξανά στο προσκήνιο συναντώντας αρκετές αντιδράσεις ξανά στην προσπάθεια αλλά και το ενδιαφέρον Ευρωπαίων, Αράβων και Αμερικάνων επενδυτών που ενδιαφέρονται να κάνουν καζίνο και πολλά άλλα στο χώρο που διατίθεται μέσω του ΤΑΙΠΕΔ. Μετά την παράταση που δόθηκε οι προσφορές θα κατατεθούν ως τον Οκτώβρη του 2021.
Ακτινογραφώντας την περίοδο της λειτουργίας της Βάσης που λειτούργησε για 40 χρόνια βλέπουμε στοιχεία που αφορούσαν στο χώρο της περίοδο που η Βάση λειτουργούσε μέσα και από φωτογραφίες εποχής αλλά και την κατάσταση που σήμερα βρίσκεται ο χώρος που βγαίνει στο σφυρί προς αξιοποίηση. Σε κάθε περίπτωση στα πολλά στρέμματα που δεν αξιοποιήθηκαν η εγκατάλειψη είναι παραπάνω από εμφανής, τόσο μέσα στο χώρο της πρώην Βάσης όσο και στην παραλία της που στέκουν όρθια τα απομεινάρια κτιρίων εκδηλώσεων και αποδυτηρίων.
Ο χώρος που σήμερα δίδεται προς αξιοποίηση είναι 345 στρέμματα από τα οποία τα 13,3 αφορούν σε δομημένες επιφάνειες.
Μια συμφωνία που έκλεισε το 1953
Η συμφωνία της Αμερικής με την Ελλάδα για τη δημιουργία βάσης στην Κρήτη, «έκλεισε» το 1953 για μια έκταση που μετά το πέρας 100 χρόνων, θα περνούσε υπό αμερικανική ιδιοκτησία. Επίσημα η λειτουργία της Βάσης ξεκίνησε τον Οκτώβρη του 1954 με την υπηρεσία 34th Radio Sqadron.
Τα 738 στρέμματα της έκτασης παραχωρήθηκαν από ιδιώτες οι οποίοι εισέπραξαν ένα είδος ενοικίου από την Αμερική για τα πρώτα 5 χρόνια και κατόπιν ένα ποσό εφάπαξ.
Στις 12 Μαρτίου 1993, ως τμήμα της ελάττωσης των δυνάμεων των Η.Π.Α. στην Ευρώπη, ξεκίνησαν οι διαδικασίες για την επιστροφή της Βάσης στην κυβέρνηση της Ελλάδας, ενώ επισήμως η Βάση παραδόθηκε τον Ιούνιο του 1994.
Η βάση σε λειτουργία
Η έκταση της πρώην Αμερικάνικης βάσης άρχισε τα πρώτα χρόνια της να παίρνει μορφή. Σπίτια, καταστήματα, εστιατόρια, κινηματογράφος, θέατρο, νοσοκομείο … μια μικρή, καλά εξοπλισμένη, πολιτεία ήταν, που έσφυζε από ζωή με 3000 άτομα που ζούσαν μέσα και έξω από τη Βάση. Στις Γούβες, τις Γούρνες, στην περιοχή Κοκκίνη Χάνι, στην πόλη του Ηρακλείου, σύμφωνα με μαρτυρίες, 777 σπίτια ήταν ενοικιασμένα από Αμερικανούς πολίτες με τις οικογένειές τους, που ζούσαν και δούλευαν εκεί.
Πάνω από 500 Έλληνες εργάζονταν στη Βάση ενώ με τα χρόνια η λειτουργία της ενσωματωνότων στη λειτουργία της κοινωνίας χωρίς ποτέ να λείψουν οι διαφορετικές φωνές.
Η Βάση διέθετε συχνά τα ασθενοφόρα της προς βοήθεια και το Νοσοκομείο της για τραυματίες νώ κάθε χρόνο άνοιγε τις πύλες για τη γιορτή της Ανεξαρτησίας τον Ιούλιο.
Τι ισχύει σήμερα
Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην προκήρυξη του ΤΑΙΠΕΔ:
Παραθαλάσσιο ακίνητο στον οικισμό Γούρνες. Το ακίνητο έχει εκτεταμένο αμμώδες παραλιακό μέτωπο μήκους 600 μ. και διαθέτει απεριόριστη θέα στο Κρητικό Πέλαγος.
Σε όμορες εκτάσεις του ακινήτου έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία 20 χρόνια οι εγκαταστάσεις του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών, του Ενυδρείου “Θαλασσόκοσμος” (Cretaquarium Thalassocosmos) και του Διεθνούς Εκεθεσιακού και Συνεδριακού Κέντρου Κρήτης, το Δημαρχείο Χερσονήσου και σχολεία.
Το ακίνητο βρίσκεται σε άμεση γειτνίαση με τις παραλίες της Χερσονήσου και με την πόλη του Ηρακλείου και ως εκ τούτου στην ευρύτερη περιοχή του υφίστανται ανεπτυγμένες δραστηριότητες (εμπορικές, τουρισμού, αναψυχής και παραθεριστικής κατοικίας).
Τοποθεσία
Το ακίνητο βρίσκεται σε επαφή (μέτωπο 320 μ.) με την παλαιά Εθνική Οδό Ηρακλείου-Αγίου Νικολάου και διαθέτει άμεση και ευχερή πρόσβαση στον Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης. Η απόστασή του από το λιμάνι και την πόλη του Ηρακλείου είναι 16 χλμ, 13 χλμ από το Διεθνές Αεροδρόμιο Ηρακλείου “”Ν.Καζαντζάκης”” και 20 χλμ από το Νέο Διεθνές Αεροδρόμιο που προβλέπεται να αναπτυχθεί στον οικισμό Καστέλλι την προσεχή πενταετία.
Αξιοθέατα & Σημεία Ενδιαφέροντος
Αρχαιολογικοί Χώροι Κνωσσού, Φαιστού, Μαλλίων
Αρχαιολογικό Μουσείο, Ενετικό Τείχος και Κάστρο Ηρακλείου
Παραδοσιακοί οικισμοί των Περιφερειακών Ενοτήτων Ηρακλείου, Λασιθίου και Ρεθύμνου
Παραλίες Δήμου Χερσονήσου και νομού Ηρακλείου
Οροπέδιο Λασιθίου
Creta Golf 18 οπών και Acqua Plus Water Park
Κτιριακές εγκαταστάσεις
Εντός του ακινήτου βρίσκονται οι εγκαταλελειμμένες και παλαιές στρατιωτικές εγκαταστάσεις της πρώην Αμερικανικής Αεροπορικής Βάσης Γουρνών καθώς και οι εγκαταλελειμμένες κτιριακές εγκαταστάσεις της Κολυμβητικής Δεξαμενής στο βορειοανατολικό άκρο του ακινήτου.
Το ακίνητο προβλέπεται να αξιοποιηθεί με την έγκριση ΕΣΧΑΔΑ με βάση τις διατάξεις του Ν. 3986/2011 που περιλαμβάνει τις παρακάτω δύο επιμέρους γενικές κατηγορίες χρήσεων:
A) Ζώνη Ι έκτασης 29.113 τ.μ χωροθετείται στο νότιο τμήμα του ακινήτου με «πρόσωπο» στην παλαιά Εθνική οδό με τις χρήσεις «Θεματικά Πάρκα – Εμπορικά Κέντρα – Αναψυχή» με συντελεστή δόμησης 0.4.
B) Ζώνη ΙΙ έκτασης 316.454 τ.μ. «Τουρισμός – Αναψυχή» χωροθετείται προς βορρά με «πρόσωπο» στη θάλασσα με συντελεστή δόμησης 0.15.
ΕΚΛΟΓΕΣ 2019