Στα χαμηλότερα επίπεδα της ΕΕ των «28» καταγράφονται, σε πολλές περιπτώσεις, οι τιμές παραγωγού στην Ελλάδα, αδυνατώντας να ξεπεράσουν ακόμη και χώρες της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης. Χωρίς αμφιβολία, τα διεθνή δεδομένα για πολλά αγροτικά προϊόντα εμφανίζονται ασταθή, με την κατάσταση στη χώρα μας να είναι σαφώς πιο επιβαρυμένη.
Στις προβληματικές δομές της αγοράς, φαίνεται να προστίθεται πλέον η πρακτική μεγάλου αριθμού επιχειρήσεων που πιέζουν ασφυκτικά τις τιμές παραγωγού. Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με τις μεγάλες φυσικές καταστροφές, αποτελούν τις κύριες αιτίες μείωσης του αγροτικού εισοδήματος κατά 4,9% το 2018.
Ουραγός στις τιμές παραγωγού η Ελλάδα
Ο πίνακας που ακολουθεί απεικονίζει τη μέση τιμή παραγωγού στην Ελλάδα και στην υπόλοιπη ΕΕ, τον Δεκέμβριο του 2017 και τον Νοέμβριο του 2018, εκτός των περιπτώσεων κάποιων φρούτων, όπου η σύγκριση αφορά τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο. Οι τάσεις που επικρατούν στη φυτική παραγωγή έχουν ως εξής:
- Από τα 17 προϊόντα του πίνακα, οι τιμές που έλαβε ο Έλληνας παραγωγός τον Νοέμβριο του 2018 ήταν οι χαμηλότερες της ΕΕ-28 στα εννέα από αυτά. Συγκεκριμένα, στο μαλακό σιτάρι για άλευρα, στο σκληρό, στο κριθάρι βυνοποίησης, στα κολοκυθάκια, στα λεμόνια, στις Κλημεντίνες, στα ακτινίδια, στα νεκταρίνια και στα ροδάκινα.
- Εξαιρετικά χαμηλή ήταν, επίσης, η τιμή σχεδόν σε όλα τα υπόλοιπα προϊόντα που απεικονίζονται. Πιο συγκεκριμένα, ο Έλληνας παραγωγός κατά μέσο όρο εισέπραξε τη δεύτερη χαμηλότερη τιμή της ΕΕ-28 στο κριθάρι ζωοτροφών, στο έξτρα παρθένο ελαιόλαδο και στα βερίκοκα, την τέταρτη χαμηλότερη στις νωπές ντομάτες και τα κεράσια και, τέλος, την όγδοη χαμηλότερη στο καλαμπόκι.
- Τιμές άνω του ευρωπαϊκού μέσου όρου καταγράφονται μόνο στις πιπεριές και στα μήλα, ενώ αξίζει να τονιστεί ότι δεν υπάρχουν επαρκή συγκρίσιμα στοιχεία σε σημαντικά για την Ελλάδα προϊόντα, όπως τα πορτοκάλια, τα αχλάδια, τα σταφύλια, τα πεπόνια, τα καρπούζια, το βαμβάκι και ο καπνός.
- Οι τάσεις που διαμορφώθηκαν το τελευταίο δωδεκάμηνο επιδεινώνουν σημαντικά την εικόνα. Την περίοδο Δεκέμβριος 2017 – Νοέμβριος 2018, ενώ οι μέσες τιμές παραγωγού στην υπόλοιπη ΕΕ αυξήθηκαν σε βασικά προϊόντα, όπως τα σιτηρά και το ελαιόλαδο, για παράδειγμα, στην Ελλάδα μειώθηκαν.
Ζωική παραγωγή
Η εικόνα της ζωικής παραγωγής διαφοροποιείται. Τον Νοέμβριο του 2018, οι τιμές παραγωγού στην Ελλάδα για το μοσχαρίσιο και το χοιρινό, το κρέας κοτόπουλου, τα αβγά και το αγελαδινό γάλα ήταν υψηλότερες από ό,τι στην υπόλοιπη ΕΕ, ενώ αντίθετα η τιμή του «εθνικού» μας κρέατος, του αρνίσιου, ήταν η τέταρτη χαμηλότερη της ΕΕ. Σε ό,τι αφορά τις τάσεις που κυριαρχούν μεταξύ Δεκεμβρίου 2017 – Νοεμβρίου 2018, ισχύουν λίγο πολύ τα όσα αναφέρθηκαν για τη φυτική παραγωγή, δηλαδή της σχετικής επιδείνωσης, της θέσης του Έλληνα κτηνοτρόφου.
Οι επιπτώσεις στο εισόδημα και οι κίνδυνοι παραγωγικής αποσύνθεσης
Σε κάθε περίπτωση, το εισόδημα του αγρότη κατά το 2018 πιέστηκε ακόμη περισσότερο, αν ληφθούν υπόψη ακόμα δύο παράγοντες που είναι δύσκολο να προσμετρηθούν. Αφενός η διακίνηση σημαντικών ποσοτήτων χωρίς παραστατικά σε μειωμένες τιμές. Αφετέρου, οι φυσικές καταστροφές που επιβαρύνουν ποσοτικά και ποιοτικά σημαντικούς κλάδους, όπως το ελαιόλαδο, κάποια οπωροκηπευτικά, τα σιτηρά ή τον καπνό. Μπορεί, βέβαια, οι ενισχύσεις de minimis, που δόθηκαν πρόσφατα ή προβλέπεται να δοθούν, να βοήθησαν, ωστόσο, η συνολική εισοδηματική επιβάρυνση ήταν μεγάλη. Εξάλλου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Eurostat εκτιμούν ότι το εισόδημα του Έλληνα αγρότη το 2018 μειώθηκε κατά 4,9%.
Με τις εκτιμήσεις για την πορεία των διεθνών αγορών να εμφανίζονται για το 2019 δυσοίωνες, αυτές οι «ιδιομορφίες» της Ελλάδας κινδυνεύουν να δημιουργήσουν ένα τέλμα οικονομικής υποβάθμισης και παραγωγικής αποδιάρθρωσης του πρωτογενούς τομέα.
Δεν είναι λίγοι πλέον εκείνοι που θεωρούν ότι ακόμη και ιστορικές επιχειρήσεις, λόγω αδυναμίας του παραγωγού, συμμετέχουν σε ένα φαινόμενο γενικευμένης πίεσης των τιμών σε αδικαιολόγητα επίπεδα.
Τιμές παραγωγού σε Ελλάδα και ΕΕ-28, Δεκέμβριος 2017 – Νοέμβριος 2018 (ευρώ/100 κιλά ή τόνος) |
|||||
Προϊόντα | Δεκέμβριος 2017 | Νοέμβριος 2018 | Παρατηρήσεις για τη θέση της Ελλάδας το 2018 | ||
Ελλάδα | EΕ-28 | Ελλάδα | EΕ-28 | ||
Μαλακό σιτάρι | 163 | 164 | 157 | 193 | πιο φθηνή |
Σκληρό σιτάρι | 209 | 218 | 190 | 209 | πιο φθηνή |
Κριθάρι (ζωοτροφή) | 165 | 159 | 159 | 193 | 2η πιο φθηνή |
Κριθάρι ζυθοποιίας | 190 | 186 | 173 | 205 | πιο φθηνή |
Καλαμπόκι (ζωοτροφή) | 159 | 158 | 165 | 164 | 8η πιο φθηνή |
Ελαιόλαδο έξτρα παρθένο | 346 | 381 | 286 | 385 | 2η πιο φθηνή |
Κολοκυθάκια | 78 | 128 | 71 | 151 | πιο φθηνή |
Ντομάτες | 70 | 127 | 70 | 73 | 4η πιο φθηνή |
Πιπεριά | 72 | 72 | 71 | 51 | |
Βερίκοκα | 66(1) | 88(1) | 76(1) | 113(1) | 2η πιο φθηνή |
Κεράσια | 203(1) | 239(1) | 198(1) | 237 (1) | 4η πιο φθηνή |
Λεμόνια | 50 | 106 | 46 | 115 | πιο φθηνή |
Κλημεντίνες | 49 | 74 | 56 | 76 | πιο φθηνή |
Ακτινίδια | 88 | 161 | 82 | 118 | πιο φθηνή |
Νεκταρίνια | 71(2) | 64(2) | 78(2) | 98(2) | πιο φθηνή |
Ροδάκινα | 65(2) | 64(2) | 70(2) | 82(2) | πιο φθηνή |
Μήλα Golden | 75 | 67 | 73 | 56 | |
Μήλα Grany | 67 | 78 | 62 | 67 | |
Μήλα Κόκκινα | 78 | 81 | 65 | 62 | |
Κρέας Μόσχου | 431 | 397 | 426 | 376 | |
Κρέας Αγελαδινό | 178 | 292 | 213 | 275 | |
Κρέας Κοτόπουλου | 203 | 183 | 200 | 186 | |
Κρέας Αρνιού | 466 | 469 | 4η πιο φθηνή | ||
Αβγά | 150 | 192 | 144 | 133 | |
Αγελαδινό γάλα | 41 | 37 | 40 | 36 |
Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων Eurostat // (1) ΙΟΥΛΙΟΣ // (2) ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ
ypaithros