Από τα ψάρια μέχρι τα λουλούδια, από τα σπαράγγια και τις φράουλες μέχρι το ελαιόλαδο και από τα αμνοερίφια μέχρι τα μύδια, ένα σημαντικό τμήμα του πρωτογενούς τομέα άρχισε ήδη να βιώνει τις δραματικές επιπτώσεις της πανδημίας του κορωνοϊού.
Αν και συνολική εκτίμηση προφανώς είναι νωρίς να γίνει, τα πρώτα στοιχεία από επιμέρους τομείς προοιωνίζονται απώλεια εισοδήματος πολλών δεκάδων, αν όχι εκατοντάδων, εκατομμυρίων ευρώ, ποσό που θα αυξάνει ανάλογα φυσικά με τη χρονική διάρκεια και το βάθος της κρίσης.
Τα πρώτα προϊόντα που έπληξε ο κορωνοϊός είναι αυτά με ισχυρό εξαγωγικό προσανατολισμό, καθώς μάλιστα επλήγησαν ιδιαίτερα οι προνομιακές για τα ελληνικά τρόφιμα αγορές της Ιταλίας, της Γαλλίας και της Ισπανίας, αλλά και όσα διατίθενται στην αγορά HORECA (τουρισμός – εστίαση) λόγω των μέτρων «κοινωνικής αποστασιοποίησης» (αναστολή λειτουργίας ξενοδοχείων – εστιατορίων).
Χαρακτηριστικά παραδείγματα της πρώτης κατηγορίας είναι τα ψάρια των ιχθυοκαλλιεργειών (οι τρεις προαναφερθείσες χώρες απορροφούν σχεδόν τα 3/4 των ελληνικών εξαγωγών) αλλά και της συλλεκτικής αλιείας, ενώ στην Ιταλία καταλήγει και το 70% της ελληνικής παραγωγής μυδιών, τα αμνοερίφια –αφού, από τις 300.000 ζώα για τα οποία είχε εκδηλωθεί ενδιαφέρον να εξαχθούν φέτος σε Ιταλία – Ισπανία για το Πάσχα των καθολικών, είναι ζήτημα αν θα εξαχθούν τελικά 70.000-80.000– και τα σπαράγγια.
Στη δεύτερη κατηγορία, χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των λουλουδιών, η αγορά των οποίων χτυπήθηκε ιδιαίτερα από την αναστολή των κοινωνικών εκδηλώσεων και μάλιστα στην περίοδο που κάνει το 1/3 του ετήσιου τζίρου.
Ενα ακόμα πλήγμα που θα δεχθεί ο αγροτικός τομέας προέρχεται από τα σοβαρά προβλήματα που αναμένεται να δημιουργηθούν σε μια σειρά σημαντικών αγροτικών εργασιών από το γεγονός ότι το κλείσιμο των συνόρων αποτρέπει την έλευση εργατών γης – από την Αλβανία στον μεγαλύτερο βαθμό.
Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Μάκης Βορίδης
Η πανδημία του κορωνοϊού και η υγειονομική κρίση στην οποία έχει περιέλθει ολόκληρος ο πλανήτης διαμορφώνουν αναμφισβήτητα μια νέα πραγματικότητα για κράτη, πολίτες, εργαζομένους, επιχειρηματίες, και παραγωγούς. Η προσαρμογή –αν και βίαιη– στα νέα δεδομένα απαιτεί γρήγορα αντανακλαστικά, γενναίες αποφάσεις και υψηλή επαγρύπνηση. Χωρίς προηγούμενη αντίστοιχη εμπειρία και κινούμενοι προς το παρόν σε αχαρτογράφητα νερά, ο στόχος όλων και πολύ περισσότερο της εκάστοτε πολιτείας είναι να μετριάσει στον μέγιστο βαθμό και σε κάθε επίπεδο τις αρνητικές επιπτώσεις της πανδημίας.
Από την πρώτη γραμμή στήριξης δεν θα μπορούσε να απουσιάζει φυσικά ο αγροτοδιατροφικός τομέας και η εξασφάλιση της διατροφικής επάρκειας και ασφάλειας, που αποτελεί μείζονα προτεραιότητα του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Ηδη από την αρχή ελήφθη δέσμη μέτρων –η οποία εμπλουτίζεται και επεκτείνεται διαρκώς– για την ενίσχυση των παραγωγών, των κτηνοτρόφων, των αλιέων, των ανθοκόμων που υφίστανται δυστυχώς κάθετη πτώση των πωλήσεων και συρρίκνωση του εισοδήματός τους.
Πέρα από τα γενικά μέτρα που αφορούν στην αναστολή πληρωμών ασφαλιστικών και φορολογικών εισφορών και δόσεων σε ρύθμιση, ολοένα και περισσότερες αγροτικές δραστηριότητες (ΚΑΔ) προστίθενται στους δικαιούχους μέτρων ειδικής στήριξης. Τα δε καταστήματα αγροτικών εφοδίων εξαιρέθηκαν από την αναστολή λειτουργίας που επεβλήθη καθολικά στις ιδιωτικές επιχειρήσεις, ενώ εξειδικεύτηκε το πλαίσιο λειτουργίας τους με τη θέσπιση σχετικής ΚΥΑ. Η υποβολή δήλωσης ΟΣΔΕ ενεργοποιήθηκε ξανά (αφού είχε προσωρινά ανασταλεί) με αποκλειστική δυνατότητα εξ αποστάσεως υποβολής της, ενώ εξετάζεται επίσης η επίσπευση της καταβολής της ενιαίας ενίσχυσης. Επισπεύσθηκε ακόμη η καταβολή αποζημιώσεων ύψους 22 εκατ. ευρώ από τον ΕΛΓΑ με ταυτόχρονη 2μηνη παράταση της προθεσμίας καταβολής των ασφαλιστικών εισφορών για το 2019. Η διαδικασία ανανέωσης της Κάρτας Αγρότη «ξεμπλόκαρε» για το σύνολο των τραπεζών, ενώ παράλληλα γενναίες παρατάσεις έχουν δοθεί στις προθεσμίες μέτρων του ΠΑΑ και του ΕΠΑΛΘ που αφορούν στην υποβολή νέων αιτήσεων, αιτημάτων πληρωμών ή ενστάσεων.
Επιπροσθέτως και κατόπιν συνεργασίας με το ΥΠΟΙΚ αποφασίστηκε να διατεθούν, αρχικά τουλάχιστον, 150 εκατ. ευρώ για την ανακούφιση των αγροτών, κτηνοτρόφων και αλιέων που πλήττονται. Ηδη αυξήθηκαν κατά περίπου 68 εκατ. οι πιστώσεις του μέτρου του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης για τη μεταποίηση, επιβεβαιώνοντας έτσι τη σταθερή προσπάθεια του υπουργείου για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, τον εκσυγχρονισμό των μονάδων μεταποίησης, τη διατήρηση υφιστάμενων και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Σε αυτά θα προστεθεί ο παραδοσιακός μηχανισμός στήριξης ήσσονος σημασίας (de minimis) για το όριο του οποίου αναμένουμε την Κομισιόν να αποφανθεί –ύστερα και από προσωπική εισήγηση στο πρόσφατο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας της Ε.Ε. για αποδέσμευση των ορίων ενίσχυσης– καθώς και η αξιοποίηση αδιάθετων κονδυλίων του ΠΑΑ και του ΕΠΑΛΘ για τα οποία επίσης αναμένουμε σχετική απόφαση της Ε.Ε. Και όλα αυτά ενώ συνεχίζονται εντατικά οι έλεγχοι για παράνομες εισαγωγές και ελληνοποιήσεις αγροτικών προϊόντων.
Καθημερινή