Γράφει ο Παπαδάκης Χάρης, Γενικός Γραμματέας Δ. Αποκορώνου, Διδάκτωρ Πολυτεχνείου Κρήτης
Φθάνοντας στο τέλος του 2024, μπορούμε να πούμε ότι ήταν μια χρονιά κρίσιμης σημασίας για την ελληνική οικονομία. Μετά από μια δεκαετία κρίσης και σταδιακής ανάκαμψης, η Ελλάδα συνέχισε να κινείται σε θετική τροχιά, αξιοποιώντας τις ευκαιρίες που προσέφεραν τα ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία, οι αυξημένες επενδύσεις και η ανάπτυξη του τουρισμού. Ωστόσο, η χρονιά χαρακτηρίστηκε και από σημαντικές προκλήσεις, όπως οι επιπτώσεις του πληθωρισμού, οι πιέσεις στο κόστος ζωής και η ανάγκη για επιτάχυνση μεταρρυθμίσεων, τις οποίες θα αναπτύξουμε στην συνέχεια του άρθρου.
Οικονομική Ανάπτυξη: Ένα Αισιόδοξο Πρόσημο
Η ελληνική οικονομία κατέγραψε ανάπτυξη της τάξης του 2,8-3% το 2024, υπερβαίνοντας τον μέσο όρο της Ευρωζώνης, που βρισκόταν σε πιο υποτονικούς ρυθμούς. Μία ανάπτυξη η οποία οφείλεται κυρίως στις:
• Ισχυρές επενδύσεις, καθώς τα έργα που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας συνέβαλαν στη βελτίωση των υποδομών, την προώθηση της πράσινης ενέργειας και τη στήριξη της ψηφιακής μετάβασης. Ενδεικτικά παραδείγματα περιλαμβάνουν τη δημιουργία φωτοβολταϊκών πάρκων, τη στήριξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων και την ενίσχυση της συνδεσιμότητας σε απομακρυσμένες περιοχές.
• Ενίσχυση του τουρισμού, όπου η τουριστική βιομηχανία σημείωσε νέο ρεκόρ, με τις αφίξεις και τα έσοδα να υπερβαίνουν τα επίπεδα του 2019. Η Ελλάδα εδραιώθηκε ως προορισμός 12μηνης διάρκειας, επενδύοντας σε εναλλακτικές μορφές τουρισμού, όπως ο οικο-τουρισμός και ο πολιτιστικός τουρισμός.
• Ιδιωτική κατανάλωση, όπου παρά τις πιέσεις από τον πληθωρισμό, η αυξημένη απασχόληση και οι ενισχύσεις προς ευάλωτες ομάδες διατήρησαν τη ζήτηση σε ικανοποιητικά επίπεδα.
Ωστόσο, οι θετικοί ρυθμοί ανάπτυξης επηρεάστηκαν από τη διεθνή οικονομική αβεβαιότητα, με τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις επιπτώσεις των αυστηρών νομισματικών πολιτικών στις αγορές κεφαλαίου να αποτελούν σημεία πίεσης.
Αγορά Εργασίας: Σημαντική Μείωση της Ανεργίας
Το 2024 σημειώθηκε αισθητή μείωση της ανεργίας, που υποχώρησε στο 10,6%, το χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας. Οι θέσεις εργασίας αυξήθηκαν, κυρίως στους τομείς:
• Τουρισμός και φιλοξενία: Η άνθηση του τουρισμού ενίσχυσε την εποχική και μόνιμη απασχόληση.
• Κατασκευές και υποδομές: Τα μεγάλα έργα, κυρίως από το Ταμείο Ανάκαμψης, έδωσαν ώθηση στις κατασκευαστικές εταιρείες.
• Τεχνολογία: Οι επενδύσεις σε καινοτομία και ψηφιακές υπηρεσίες δημιούργησαν νέες θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης.
Παρά τη μείωση, η ανεργία παραμένει υψηλή στους νέους, αγγίζοντας το 23%, ενώ παρατηρείται ανισότητα μεταξύ των περιφερειών, με τις λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές να υστερούν σε ευκαιρίες απασχόλησης.
Πληθωρισμός και Κόστος Ζωής
Ο πληθωρισμός το 2024 σημείωσε υποχώρηση σε σχέση με τα υψηλά επίπεδα του 2023, φτάνοντας κοντά στο 3%. Η αποκλιμάκωση αυτή προήλθε από:
• Μείωση του ενεργειακού κόστους, λόγω των χαμηλότερων τιμών του φυσικού αερίου και της αυξημένης παραγωγής από ανανεώσιμες πηγές.
• Μέτρα κυβερνητικής στήριξης, όπως επιδοτήσεις για θέρμανση και ηλεκτρική ενέργεια.
Ωστόσο, οι τιμές σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες παρέμειναν υψηλές, ασκώντας πίεση στα νοικοκυριά, ιδίως στα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα και εν γένει η ακρίβεια αποτελεί μεγάλη πρόκληση για την επόμενη χρονιά.
Δημοσιονομική Σταθερότητα και Δημόσιο Χρέος
Το 2024 αποτέλεσε έτος-σταθμό για τη δημοσιονομική σταθερότητα της Ελλάδας με:
• Πρωτογενές πλεόνασμα: Η χώρα πέτυχε τον στόχο της για πλεόνασμα 1,5% του ΑΕΠ, ενισχύοντας τη δημοσιονομική αξιοπιστία της.
• Μείωση του δημόσιου χρέους: Το χρέος μειώθηκε στο 166% του ΑΕΠ, χάρη στην ανάπτυξη και τα αυξημένα έσοδα από φόρους και τουρισμό.
Η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης προσέλκυσε νέες επενδύσεις και μείωσε το κόστος δανεισμού, βελτιώνοντας τη θέση της χώρας στις διεθνείς αγορές.
Μεταρρυθμίσεις και Διαρθρωτικές Αλλαγές
Η κυβέρνηση υλοποίησε σημαντικές μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας. Μεταξύ αυτών:
• Φορολογική μεταρρύθμιση: Παρεμβάσεις για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και τη μείωση του διοικητικού κόστους για επιχειρήσεις.
• Ψηφιακό κράτος: Η επέκταση ψηφιακών υπηρεσιών απλοποίησε τις συναλλαγές μεταξύ πολιτών, επιχειρήσεων και κράτους.
• Αναβάθμιση της εκπαίδευσης: Έμφαση δόθηκε στις δεξιότητες του μέλλοντος, με τη στήριξη νεοφυών επιχειρήσεων και καινοτομίας.
Παρά τις θετικές εξελίξεις, η ανάγκη για ταχύτερες αλλαγές στη δικαιοσύνη, τη δημόσια διοίκηση και την αγορά εργασίας παραμένει επιτακτική.
Διεθνές Περιβάλλον: Πηγή Αβεβαιότητας
Η διεθνής οικονομική και γεωπολιτική κατάσταση επηρέασε την Ελλάδα:
• Οι συγκρούσεις στην Ουκρανία και η αβεβαιότητα για τις παγκόσμιες ενεργειακές αγορές δημιούργησαν περιοδικές πιέσεις στις τιμές.
• Οι αυστηρές νομισματικές πολιτικές των κεντρικών τραπεζών περιόρισαν την παγκόσμια ρευστότητα, επηρεάζοντας τις εξαγωγές και τις επενδύσεις.
Συμπεράσματα και Προοπτικές
Είναι γεγονός ότι το 2024 χαρακτηρίστηκε από σταθερή ανάπτυξη, δημοσιονομική πρόοδο και ενίσχυση της θέσης της Ελλάδας στις αγορές. Παράλληλα, οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, η διεθνής αβεβαιότητα και κυρίως η ακρίβεια και η έλλειψη στέγης για τους νέους, παραμένουν εμπόδια που απαιτούν συνεχή προσοχή.
Το 2025, η Ελλάδα καλείται να επιταχύνει τις μεταρρυθμίσεις, να στηρίξει περαιτέρω την κοινωνική συνοχή και να εκμεταλλευτεί στο έπακρο τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία, διασφαλίζοντας έτσι μια σταθερή και βιώσιμη πορεία ανάπτυξης.
ΕΚΛΟΓΕΣ 2019