Αστυνομία και πολιτικές ευθύνες
Του Σταύρου Φωτάκη
(Το κείμενο που ακολουθεί γράφτηκε και δημοσιεύτηκε το έτος 2010. Θεωρώ ότι είναι επίκαιρο, το επαναφέρω και προσθέτω : Κοινό μυαλό χρειάζεται πολλές φορές για να σώσεις μια ζωή. Κοινό μυαλό κι όχι πρωτόκολλα χρειαζότανε και η πρόσφατη περίπτωση της αδικοχαμένης Κυριακής στους Αγίους Αναργύρους. Ας σταματήσουνε λοιπόν οι περίλυποι πολιτικοί και οι πολιτικάντιδες μαϊντανοί της τηλεόρασης να επενδύουνε στο άψυχο σώμα της. Έχει κανείς το ανάστημα του Ελευθερίου Βενιζέλου να κάνει ότι έκανε εκείνος το έτος 1920 ; Όποιος διαβάσει το κείμενο θα καταλάβει.)
Την αστυνόμευση του Εθνικού Κράτους, μετά την αποτίναξη του Τουρκικού ζυγού, ανέλαβε η Χωροφυλακή, ένοπλο καθαρά Στρατιωτικό Σώμα. Από τις αρχές του 19ου αιώνα άρχισε να διαφαίνεται, η ανάγκη αποστρατικοποίησης της αστυνόμευσης κυρίως στα αστικά κέντρα. Για το σκοπό αυτό γίνανε μετακλήσεις ξένων αποστολών, από Ιταλία δυο φορές (1912 και 1914), αλλά και από Ιρλανδία, χωρίς αποτέλεσμα. Οι Ελληνικές Κυβερνήσεις μάταια προσπάθησαν μέχρι το έτος 1918, να εκσυγχρονίσουν την Ελληνική Βασιλική Χωροφυλακή, ώστε να αποβάλει τον Στρατιωτικό χαρακτήρα, δηλαδή να γίνει καθαρά Αστυνομικό Σώμα. Ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας Ελευθέριος Βενιζέλος μετακάλεσε από την Αγγλία, τον Σεπτέμβριο του έτους 1918, τον SER FRED. LOCH HALLIDAY, ικανότατο και έμπειρο Αξιωματικό, της Μητροπολιτικής Αστυνομίας του Λονδίνου και του ανέθεσε την δύσκολη αυτή αποστολή. Η προσπάθεια του να εκσυγχρονίσει την Χωροφυλακή απέτυχε και αυτή, γι αυτό εισηγήθηκε στον Βενιζέλο, την ίδρυση ίδιου Σώματος, την σύσταση δηλαδή της Αστυνομίας Πόλεων. Ο Βενιζέλος αποδέχτηκε την εισήγηση του HALLΙDAY και έτσι ψηφίστηκε ο ιδρυτικός Νόμος 2461 της 5-8¬-1920 της Αστυνομίας Πόλεων. Το νέο Σώμα λειτούργησε θαυμάσια, ως το έτος 1984. Τότε εκτιμήθηκε από την τότε Κυβέρνηση, πως πρέπει να γίνει η συγχώνευση των δυο Σωμάτων, της Αστυνομίας και της Χωροφυλακής. Έτσι προέκυψε η Ελληνική Αστυνομία.
Αν και οι λόγοι συγχώνευσης δεν ήταν καθόλου σοβαροί, δυστυχώς πραγματοποιήθηκε με τις πιο άσχημες προυποθέσεις. Η συγχώνευση έγινε πρόχειρα και βεβιασμένα. Η άποψή μου μα και άλλων συναδέλφων ήταν τότε, να παντρέψουμε ο,τι καλό είχανε τα δυο Σώματα, ώστε να βγει κάτι καλύτερο, αποβάλλοντας τον κακό εαυτό τους. Δυστυχώς, όπως διαπιστώθηκε εκ των υστέρων, συνέβη το αντίθετο. Γίνανε πολλά λάθη και ερασιτεχνισμοί, γι αυτό η πορεία υπήρξε λανθασμένη.
Μα το κακό δεν σταμάτησε εδώ. Μετά από δέκα χρόνια, το έτος 1994, αποφάσισε και πάλι η τότε Κυβέρνηση, άστοχα, πρόχειρα και αμελέτητα, να συγχωνέψει και να καταργήσει, εδώ και τώρα, υπηρεσίες νευραλγικές και να δημιουργήσει τα περιβόητα, υδροκέφαλα, Πολυδύναμα Αστυνομικά Τμήματα. Η άποψή μου και τότε ήταν αντίθετη και πρότεινα τη σταδιακή τουλάχιστον υλοποίηση αυτών των σκέψεων και όχι βεβιασμένοι πειραματισμοί. Δυστυχώς όμως και πάλι λειτούργησε, η αλαζονεία της πολιτικής εξουσίας και η τυφλή υποταγή της υπηρεσιακής ηγεσίας. Έτσι συντελέστηκε το δεύτερο ατόπημα σε βάρος της Αστυνομίας, που ολοκληρώθηκε τα έτη 1995–1996.
Τα λάθη και οι πειραματισμοί δεν σταματήσανε εδώ. Μέγα λάθος και η ένταξη των Αστυνομικών Σχολών στις Πανελλήνιες εξετάσεις, γιατί διευκόλυνε την εισαγωγή αμφιβόλου διαγωγής προσώπων στους κόλπους της Ελληνικής Αστυνομίας. Οι άριστοι μαθητές δεν είναι υποχρεωτικά και άριστοι Αστυνομικοί.
Η δημιουργία παράλληλων υπηρεσιών, Ειδικών Φρουρών και Συνοριοφυλάκων, έγιναν για ρουσφετολογικούς σκοπούς και επέφεραν διενέξεις και σύγχυση στην Ελληνική Αστυνομία που συνεχίζονται μέχρι σήμερα.
Ο υποβιβασμός του Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως, που έγινε επανειλημμένα, άλλοτε σε Υφυπουργείο και άλλοτε σε Γενική Γραμματεία, δημιούργησε κλίμα κατωτερότητας και έλλειψη σοβαρότητας για το έργο που επιτελεί η Αστυνομία.
Ο συνδικαλισμός υπερσκέλισε την ηγεσία της Ελληνικής Αστυνομίας, που εμφανίζεται από παράθυρο εις παράθυρο της Τ.V να επιλύει τα υπηρεσιακά θέματα με την ηγεσία βαθειά νυχτωμένη.
Τελευταία προχειρότητα είναι οι λεγόμενοι Αστυνομικοί της γειτονιάς, που είναι για γέλια και για κλάματα. Στα λόγια και στα χαρτιά υπαρκτοί και στην πράξη ανύπαρκτοι. Ο πολίτης νοιώθει εντελώς ανασφαλής και απροστάτευτος, από τους κάθε λογής κακοποιούς, ντόπιους και εισαγόμενους.
Διαφθορά, ανικανότητα και πολλά άλλα, αλλά και την κοινή εγκληματικότητα στα ύψη σε όλη την Ελλάδα δεν τιμούν την Αστυνομία, είναι έξω από κάθε λογική ενός οργανωμένου Σώματος, ταγμένου να προστατεύει τη ζωή, την τιμή και την περιουσία του πολίτη. Η Ελληνική Αστυνομία δυστυχώς κληρονόμησε και κουβαλεί στην πλάτη όλα τα άσχημα των δυο τ. Σωμάτων. Πάει από το κακό στο χειρότερο.
Λυπούμαι γι αυτόν τον θεσμό και το λειτούργημα που πρέπει να επιτελεί. Η κατάσταση δυστυχώς κατά την άποψή μου δεν είναι αναστρέψιμη. Οποιοδήποτε μέτρο πέφτει στο κενό. Η ασφάλεια του πολίτη δεν αντέχει άλλους πειραματισμούς. Η «εξάρθρωση» των τρομοκρατών πήγε περίπατο. Οι τρομοκράτες δεν βρίχνονται στην πόρτα μας, αλλά μπήκανε μέσα στα σπίθια μας. Ο διασυρμός του Υπουργείου «ταλαιπωρίας» του πολίτη, με την έκρηξη βόμβας μέσα σ’ αυτό και τον θάνατο συναδέλφου δεν έχει προηγούμενο.
Δυστυχώς, όπως πληροφορούμαι, «Σχέδιο Καλλικράτης και στην ΕΛ-ΑΣ». Καινούργιος πειραματισμός αντίστοιχος των περιβόητων «Πολυδύναμων» εν εξελίξει. Έρμη, παντέρμη Αστυνομία, είντα σε περιμένει. Τα μοιραία λάθη πλερώνει σήμερο και η Αστυνομία και ο πολίτης. Η Αστυνομία είναι το εύκολο θύμα. Είναι του μπάτσου και του κλώτσου, από όλες τις Κυβερνήσεις και όλες τις Αντιπολιτεύσεις. Ο καθένας λοιπόν ας βγάλει τα συμπεράσματά του, γιατί σήμερο η Αστυνομία βρίχνεται σ’ αυτή την κατάσταση.
Με το θάρρος της γνώμης μου έλεγα πάντα τα πράματα με τ’ όνομά τους. Και το πλήρωσα ακριβά τουλάχιστον τρεις φορές (απόλυση από τη Χούντα το 1967, πέντε δυσμενείς μεταθέσεις 1990-1993, πρόωρη αποστρατεία το 1996). Μα έχω μάθει να μιλώ και να γράφω καθαρά και ξάστερα, αρέσει δεν αρέσει. Αυτό κάνω και σήμερο με μοναδικό στόχο να βοηθήσω, όχι να κατηγορήσω. Κυβέρνηση, πολιτική και φυσική ηγεσία μπορούν να προσφέρουν την καλύτερη υπηρεσία στην ταλαιπωρημένη Ελληνική Αστυνομία, για να σταματήσουν τον διασυρμό της, αν έχουν το θάρρος:
1.Να την διαλύσουν αξιοπρεπώς.
2.Να απομακρυνθούν αμέσως όλα τα ακατάλληλα άτομα από το Αστυνομικό Σώμα.
3.Να επανασυσταθεί νέο Σώμα στα πρότυπα της τ. Αστυνομίας Πόλεων.
4.Να τοποθετηθεί επικεφαλής του νέου Σώματος ανώτατος Αξιωματικός από ξένη χώρα, όπως έκανε ο οραματιστής Ελευθέριος Βενιζέλος το έτος 1918.
Υπάρχουνε λοιπόν, κατά την άποψή μου, σοβαρές πολίτικες ευθύνες από όλους εκείνους που πειραματιστήκανε σε βάρος της Αστυνομίας. Φτάνουν πια οι προχειρότητες και οι πειραματισμοί. Ας αναλάβουν τις ευθύνες τους. ( Μάϊος του 2010)
Απρίλης του 2024 Σταύρος Φωτάκης,
Υποστράτηγος της ΕΛ.ΑΣ ε.α