Ο εξαίρετος επιστήμονας και αναλυτής, Zachary Karabell και συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο : The Leading Indicators: A Short History of the Numbers That Rule Our World, με άρθρο του στο έγκριτο Foreign Affairs, μας προϊδεάζει για την επάνοδο του κεϊνσιανισμού, την επάνοδο δηλαδή του παρεμβατικού κράτους και την ακύρωση κατ´ουσίαν των «νεοφιλελεύθερων» πολιτικών. Ο σπουδαίος αυτός επιστήμονας στο κείμενο του αυτό υποστηρίζει ότι λόγω της πανδημίας, οι κυβερνήσεις ξοδεύουν χρήμα «με κατακλυσμική δύναμη για να αποτρέψουν την οικονομική κατάρρευση».
Στην ίδια κατεύθυνση μας προϊδεάζει , στο αυτό έγκριτο Foreign Affairs ,ο επίσηςεξαίρετος επιστήμονας Erik Jones,καθηγητής Ευρωπαϊκών Σπουδών και Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας στην Σχολή Προωθημένων Διεθνών Σπουδών στο Johns Hopkins.
Αξιοποιώντας τα δύο αυτά εξαιρετικά κείμενα, μπορούμε στο παρόν περίγραμμα να επισημειώσουμε τα εξής άκρως ενδιαφέροντα:
•Το λεγόμενο «κορωνο-ομόλογο»
Ήδη ένα μήνα πρίν, στις 24 Μαρτίου, η ChristineLagarde συνέστησε στους Ευρωπαίους υπουργούς Οικονομικών να «συγκεντρώσουν» από κοινού την δανειοδοτική τους ισχύ, ώστε να ανταποκριθούν στην κρίση. Προφανώς οι υποδείξεις αυτές, κινούνται προς την ορθή κατεύθυνση. Πλήν όμως δεν έγιναν δεκτές από την «κορυφαία ελίτ» ! στον άξονα Γερμανίας – Ολλανδίας – Αυστρίας.
Σύμφωνα με την «πρόταση Lagarde» , θα έπρεπε οι κυβερνήσεις να εκδώσουν από κοινού ένα εφάπαξ ευρωομόλογο -το λεγόμενο «κορωνο-ομόλογο». Έτσι με την έκδοση αυτού, του κατ´ουσίαν «ευρωομολόγου» , θα μπορούσε να συγκεντρωθούν τα αναγκαία χρήματα για να διανεμηθούν μεταξύ των κρατών-μελών, χωρίς μάλιστα να τηρηθούν από καθέδρας εποπτικές διαδικασίες για τον τρόπο με τον οποίο θα δαπανηθούν τα κεφάλαια αυτά!
Οι αντίπαλοι αυτού του σχεδίου συνιστούν αντί γι’ αυτό , η Ιταλία , η Ισπανία και η Ελλάδα (που συντάχθηκε για την έκδοση , αυτού, του ad hoc ευρωομόλογου), να προσφύγουν στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) για «διάσωση», οπότε προκύπτουν νέα περαιτέρω μνημόνια!.. Στους Γερμανούς και τους Ολλανδούς δεν αρέσει κάν η ιδέα της έκδοσης «κορωνο-ομολόγου»! Η «ελίτ» δηλαδή, επιδιώκει με στρατηγικό μάλιστα τρόπο να δημιουργήσει περαιτέρω κύκλους επιρροών εντός του Ευρωσυστήματος!
• Η παρέμβαση της ΕΚΤ και η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ
Στις 18 Μαρτίου, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ανακοίνωσε ότι θα αγοράσει επιπλέον ευρωπαϊκά εταιρικά και κρατικά ομόλογα ύψους 750 δισ. ευρώ το 2020!
Αυτό σημαίνει ότι η ΕΚΤ θα δαπανήσει συνολικώς 1,1 τρισεκατομμύρια ευρώ σε ομόλογα της ευρωζώνης κατά τους επόμενους εννέα μήνες, τα περισσότερα δηλαδή που έχει ξοδέψει ποτέ σε περιουσιακά στοιχεία σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα.
Προδήλως δε αυτά τα έκτακτα μέτρα, αποσκοπούν στην αντιστάθμιση των δυσμενών οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας του κορωνοϊού Covid-19, και αποτελούν ένα νομισματικό υπερόπλο που θα αυξήσει την ευρωπαϊκή προσφορά χρήματος. Συνεπώς τίθεται το ζήτημα , η ελληνική κυβέρνηση «τι» θα πράξει, ενόψει αυτής της παρέμβασης, που ασφαλώς αφορά «κεϋνσιανό μοντέλο».
Πέραν όμως της Ευρώπης, η πέραν του Ατλαντικού δύναμη, που και αυτή μαστίζεται από την σκληρότητα της πανδημίας, λειτουργεί ως παρεμβατικό κράτος!
Τις τελευταίες εβδομάδες, το Κογκρέσο και η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ κυκλοφορούν περισσότερα από 6 τρισεκατομμύρια δολάρια στην οικονομία των ΗΠΑ.
Τούτων όλων δοθέντων αδιστάκτως βέβαιον είναι ότι κυκλοφορεί χρήμα ως εάν υπάρχει μηδενική οικονομική παραγωγή, ενώ ουδείς στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη μπορεί να εισηγηθεί , ακριβώς λόγω των ακραίων καταστάσεων που δημιουργούνται, εάν θα πρέπει οι δημόσιες δαπάνες και οι κρατικοί προϋπολογισμοί να καταρτιστούν και πάλι από μηδενική βάση!
• Επανέρχεται ο John Maynard Keynes
Στις 28 Μαΐου 1934, ο Βρετανός οικονομολόγος John Maynard Keynes συναντήθηκε με τον Πρόεδρο Franklin Roosevelt στον Λευκό Οίκο. Η συνάντηση αυτή δεν ήταν «μοιραία» μόνο για την τότε συγκυρία, αλλά ήταν «μοιραία» και για την επακολουθήσασα οργάνωση τηςμεταπολεμικής παγκόσμιας οικονομικής ρευστότητας , για την καθιέρωση της διεθνούς νομισματικής τάξης, καθώς και για την ίδρυση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ).
Υπ´όψιν δε ότι με την καθιέρωση του New Deal και σε εφαρμογή των οδηγιών του Keynes ,απετράπη η κατάρρευση και ανέκαμψε η οικονομία των ΗΠΑ από μια βαθιά ύφεση.
Το φάρμακο δε που δόθηκε, με βάση την συνταγή του Keynes, αφορούσε το παρεμβατικό κράτος και την αύξηση των δημοσίων δαπανών.
Το New Deal έθεσε τα πρότυπα για μια μεγάλη κυβερνητική παρέμβαση. Έκτοτε η παγκοσμιοποίηση, η κατάρρευση των συνόρων και η ελεύθερη διακίνηση ανά την υφήλιο υπηρεσιών ,η μόχλευση , τα παράγωγα, και η εισαγωγή του «άυλου» χρήματος, έδωσαν νέα χαρακτηριστικά στην οικονομία.
Η πανδημία όμως του κορωνοϊού του 2020 επαναφέρει στο προσκήνιο το παρεμβατικό κράτος! Η συνάντηση – τηλεδιάσκεψη κορυφής των ηγετών κρατών και κυβερνήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης την 23η Απριλίου, θα δώσει πολλά «σημεία» πως τα που πηγαίνουν τα πράγματα. Από την ημερομηνία αυτή και μετά, πολλές συζητήσεις, προβληματισμοί και υποδείξεις θα λάβουν χώρα. Τα πράγματα δηλαδή, από την 23η Απριλίου και μετά , ασφαλώς θα είναι υπό «παρακολούθηση» στο εάν και κατά πόσον οι πρόσφατες προσπάθειες του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Charles Michel,θα έχουν αποτέλεσμα για αυτό που ήδη έχουν αναγγελθεί: «ως προς την αναγκαία επανεκκίνηση της οικονομίας» ,για την οποία«προβλέπεται η δρομολόγηση ενός ταμείου ανάκαμψης, με χρηματοδότησή από «καινοτόμα χρηματοοικονομικά εργαλεία».
Κυρίως όμως αναμένεται: «η αξιοποίηση ευρωπαϊκών κονδυλίων, μέσα από την αναδιάταξη του επόμενου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίο». Πρόδηλο είναι ότι επανέρχεται ο κεϊνσιανισμός!
Αναπόφευκτο πάντως είναι, να αυξηθούν οι δημόσιες δαπάνες, και αυτό όχι μόνο για τη δημόσια υγεία και την ανεργία. Μάλλον θα καταστεί σαφές ότι το «παρεμβατικό κράτος» οφείλει και πρέπει να είναι παρόν, χάριν της κοινωνίας και χάρις στην κοινωνία!
(* ) Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Χώρας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC – EU).
ΕΚΛΟΓΕΣ 2019