Η κατοικία αποτελεί κοινωνικό αγαθό και όχι δυσπρόσιτο εμπόρευμα
Του Δημήτρη Κ. Σαρρή
-Από το σύνθημα των αγανακτισμένων της <<Πρ.φ.Αρ.>> <<κανένα σπίτι στα χέρια τραπεζίτη>> φθάσαμε,τα τελευταία χρόνια, πολύ κοντά , στο << κανένα σπίτι στα χέρια ιδιοκτήτη>>,λόγω ΕΝΦΙΑ και απειλής χιλιάδων πλειστηριασμών σε βάρος της πρώτης κατοικίας των πολιτών… Μία ακόμη υπόσχεση ,από τις πολλές,που αποδείχτηκε έωλη και παραπλανητική.
Τι όμως είναι η κατοικία;;;;
Η κατοικία αποτελεί κοινωνικό αγαθό. Από αρχαιοτάτων χρόνων αποτελεί για τον άνθρωπο είδος πρώτης ανάγκης. Ο πρωτόγονος άνθρωπος για να προστατευθεί από τα στοιχεία της φύσης τον αέρα, τη βροχή, το κρύο, τη ζέστη, τα άγρια ζώα, τις επιθέσεις ομοφύλων ή αλλοφύλων επιδρομέων, βρήκε πάντα καταφύγιο στη φυσική ή τεχνική του κατοικία, στην ιερή του εστία.
Την εποχή του λίθου οι άνθρωποι ζούσαν σε πρωτόγονη νομαδική ζωή μέσα στις πολυάριθμες σπηλιές και πάνω στα δέντρα. Κατοικούσαν στο μπροστινό μέρος της σπηλιάς κοντά στην είσοδο, ενώ στο βάθος έθαβαν τους νεκρούς τους και έκαναν διάφορες θρησκευτικές τελετές. Διαμόρφωναν δε ειδικούς χώρους μέσα στις σπηλιές για να αποθηκεύουν τα πρωτόγονα εργαλεία τους. Αργότερα οι αρχέγονοι κάτοικοι εγκατέλειψαν τις σκοτεινές και υγρές σπηλιές, καθώς γίνονταν ολοένα και περισσότεροι, έχτιζαν πρωτόγονους οικισμούς πάνω σε λόφους, κοντά σε πηγές νερού.
Η ανθρώπινη κατοικία βέβαια τις επόμενες περιόδους βελτιώθηκε, κλιμακωτά, κατά εντυπωσιακό τρόπο.
Σήμερα τα σύγχρονα πολεοδομικά συγκροτήματα είναι φανταστικά και πολύ λειτουργικά, παρά τα όποια προβλήματα που είναι σύμφυτα με αυτά. Οι ουρανοξύστες, οι πολυτελείς επαύλεις, οι σύγχρονες κατοικίες, τα μεγάλα δημόσια και ιδιωτικά κτίρια και οι λεωφόροι που τα συνδέουν, τίποτα δεν θυμίζουν από τις αρχέγονες κατοικίες. Η ανθρώπινη κατοικία όμως ακολούθησε ιστορικά τις κοινωνικές διαιρέσεις και τις κοινωνικές ανισότητες. Δίπλα στην πολυτελή έπαυλη ή κοντά σε αυτή, υπάρχει ακόμα και σήμερα το φτωχό σπιτάκι ή η τρώγλη ή τα γκέτος.
Το χειρότερο είναι ότι μέσα στις μεγαλουπόλεις της Αμερικής και της Ευρώπης, παραδείγματος χάρη στο Λονδίνο και το Παρίσι, σήμερα βλέπουμε συχνά άστεγους να καλύπτουν το γυμνό σαρκίο τους, σε περιβάλλον που η θερμοκρασία είναι πολύ κάτω από το μηδέν, μέσα σε χαρτόκουτες.
Αυτό το ακραίο κοινωνικό φαινόμενο αποτελεί βέβαια ντροπή για τον πολιτισμό μας. Δυστυχώς σε παγκόσμιο επίπεδο η κατοικία δεν αντιμετωπίσθηκε χρόνια και χρόνια τώρα σαν κοινωνικό αγαθό, αλλά σαν εμπορευματικό προϊόν. Αφέθηκε άθικτη η ασυδοσία της κερδοσκοπίας της γης και της κατοικίας, που ακολούθησε την άναρχη υπερσυγκέντρωση στα μεγάλα αστικά κέντρα με την παράλληλη ερήμωση της υπαίθρου.
Η ανεπάρκεια της πολιτικής ως προς τη χρήση της γης, η ελλιπής στεγαστική πολιτική σε σχέση με τις υπαρκτές ανάγκες για στέγη, οδήγησαν στην άναρχη οικοδομική δραστηριότητα που καθημερινά οξύνεται. Το πολεοδομικό και το στεγαστικό πρόβλημα έγινε μέρα με τη μέρα πιο δύσκολο.
Για το κατάντημα αυτό των πόλεων, πέρα από το κράτος που έχει την κύρια ευθύνη, ευθύνονται και οι πολλοί πολίτες, από το βιομήχανο μέχρι τον αυθαίρετο οικιστή, ο καθένας με κλιμάκωση της ευθύνης του.
Γεγονός όμως είναι ότι παρά ,τις πιεστικές στεγαστικές ανάγκες, οι στεγαστικές συνθήκες, ιδιαίτερα για τις εργατικές λαϊκές τάξεις παραμένον πολύ δύσκολες. Το απαγορευτικό κόστος της αγοράς οικοπέδου για τις κατώτερες, αλλά και για τις μεσαίες εισοδηματικές τάξεις, το υψηλό κόστος κατασκευής της οικοδομής, της έκδοσης της οικοδομικής άδειας, η υπερβολική τιμή των οικοδομικών υλικών καθιστούν το πρόβλημα στέγης πολλές φορές άπιαστο «όνειρο». Επίσης το πολύ υψηλό κόστος της αγοράς διαμερισμάτων τα καθιστά απρόσιτα για το βαλάντιο και τις αποταμιευτικές δυνατότητες των λαϊκών στρωμάτων. «Λύση» τότε έρχεται να δώσει πολλές φορές η αυθαίρετη δόμηση.
Η κατοικία όμως είναι δικαίωμα και κοινωνικό αγαθό του πολίτη. Η παροχή της στέγης αποτελεί υποχρέωση της πολιτείας και υπάγεται στον τομέα της κρατικής κοινωνικής πολιτικής.
Βασική αφετηρία μιας σωστής κοινωνικής πολιτικής κατοικίας πρέπει να είναι οι πραγματικές ανάγκες του λαού και στόχος η σύμμετρη ανάπτυξη πόλης, χωριού και η εξασφάλιση μιας σύγχρονης και άνετης κατοικίας για όλους τους πολίτες.
Η κατοικία δεν είναι μια ξεκομμένη μονάδα στο χώρο, αλλά βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με τη χωροταξική ή και την πολεοδομική οργάνωσή του. Πρέπει να κατοχυρώνεται η αρμονική σχέση κατοικίας, εργασίας, ψυχαγωγίας, υπηρεσιών.
Πέρασαν πολλά χρόνια, χωρίς δυστυχώς βασικές θεμελιακές μελέτες υποδομών. Τα ρυθμιστικά σχέδια των πόλεων ακόμα δεν έχουν αποπερατωθεί και η Επιχείρηση Πολεοδομική Ανασυγκρότηση, του μακαρίτη Τρίτση, δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί. Το κτηματολόγιο μόλις πρότινος άρχισε να καταρτίζεται. Η Ελλάδα και η Αλβανία μόνο δεν έχουν Κτηματολόγιο από τις Ευρωπαϊκές χώρες. Αυτό βέβαια είναι υπέρ της Αλβανίας, διότι στην Αλβανία του πρόσφατου καθεστώτος , λόγω του καθεστώτος, η γη είχε έναν ιδιοκτήτη, το κράτος. Άρα λοιπόν είμαστε πίσω και από την Αλβανία. Πρίν πολλά χρόνια ξεκίνησε το Κτηματολόγιο και δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί..
Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι να μην υπάρχει σαφής πολιτική γης και το πρόβλημα της λαϊκής στέγης να παραμένει ουσιαστικά ανολοκλήρωτο. Το μεγάλο κόστος του χρήματος ήταν βέβαια το κύριο εμπόδιο. Από το 2015, δε,με την εφαρμογή,δε, των <<κάπιταλ κοντρόλς>> και την διακοπή χορήγησης στεγαστικών δανείων,η στεγαστική δραστηριότητα έχει παγώσει,με όλες τις δυσμενείς επιπτώσεις για τα νέα ιδιαίτερα ζευγάρια ,που λόγω ανεργίας και χαμηλών μισθών δεν μπορούν να στήσουν σπιτικό.
Με υποτέλεια, δε ,η Π.φ.Α.,στα Μνημόνια, που αναθεμάτιζε και θα καταργούσε <<με ένα νόμο και ένα άρθρο>> πούλησε
τα κόκκινα στεγαστικά δάνεια, σε ξένα οικονομικά κοράκια,για <<κομμάτι ψωμί>>,τα οποία καραδοκούν και ελλοχεύουν,να κουρσεύσουν και να λεηλατήσουν το μοναδικό σπιτάκι του φτωχού Έλληνα,,που δεν μπορεί να το αποπληρώσει ,λόγω της φτωχοποίησης του από την εφαρμογή της αβάστακτης λιτότητας ,που του επιβλήθηκε
Έτσι το Δημογραφικό πρόβλημα της χώρας μας επιδεινώνεται επικίνδυνα και απειλεί να μετατρέψει την χώρα μας σε χώρα γερόντων.,,,
Πριν την κρίση στον τομέα της εργατικής κατοικίας, ο ΟΕΚ είχε επιτύχει προς την κατεύθυνση αυτή σημαντικότατο έργο, με χαμηλό σχετικά διοικητικό κόστος. Παρήγε υψηλής ποιότητας κατοικίες που δεν είχαν να ζηλέψουν τίποτα από τις ιδιωτικές κατασκευές.
Τότε ο Οργανισμός είχε δώσει πολλές χιλιάδες δάνεια και επιδότησε δεκάδες χιλιάδες οικογένειες.
Στη χώρα μας, στον τομέα της κοινωνικής κατοικίας κατείχαμε ,τότε, την πρώτη θέση στην Ευρώπη.
Και τώρα τέλμα και ακινησία….
-Χρειάζεται λοιπόν,άμεσα,αλλαγή πολιτικής και στον τομέα της στέγης… Πρέπει να ληφθούν μέτρα για την πάταξη της κερδοσκοπίας στη γη και στα δομικά υλικά, για την εξυγίανση του κυκλώματος της μελέτης – επίβλεψης κατασκευής, για την προστασία των εργαζομένων, εργατών, υπαλλήλων και ελευθέρων επαγγελματιών. Πρέπει να ενισχυθεί η αυτοστέγαση με χαμηλότοκα δάνεια και να επεκταθεί ο θεσμός της κοινωνικής κατοικίας. Η κατοικία πρέπει να είναι <<κοινωνικό αγαθό>>, δικαίωμα του κάθε πολίτη και όχι δυσπρόσιτο εμπορευματικό προϊόν μίας ανάλγητης αγοράς.