Kαθαρή Δευτέρα – Χαρταετός – Κούλουμα

Ο επίλογος των Βακχικών δρώμενων της αποκριάς είναι η καθαρή Δευτέρα, που από εφέτος μάλλον πρέπει να την ξεχάσουμε.

Η γιορτή της καθαράς Δευτέρας για την ορθοδοξία είναι η πρώτη μέρα της Μ. σαρακοστής γιατί οι χριστιανοί καθαρίζονται σωματικά και πνευματικά. Την Καθαρά Δευτέρα συνηθίζεται να καταναλώνονται :λαγάνα (άζυμο ψωμί που παρασκευάζεται μόνο εκείνη τη μέρα),ταραμάς, χαλβάς και άλλα νηστίσιμα φαγώσιμα, κυρίως λαχανικά, όπως και φασολάδα χωρίς λάδι. Επίσης συνηθίζεται το πέταγμα χαρταετού.

Την καθαρά Δευτέρα γιορτάζουμε τα κούλουμα.

Τα κούλουμα είναι γνωστά κι ως κούλουμπα, κούμουλες, κουμουλάθες,ή κούμουλα. Είναι ένα παραδοσιακό λαϊκό πανηγύρι με ρίζες από την αρχαία Ελλάδα. Μια θεωρία θέλει τα κούλουμα να προέρχονται από την, επίσης λατινική, λέξη «columna» –που σημαίνει κίονας, κολώνα– κι αυτό γιατί οι Αθηναίοι συνήθιζαν να γιορτάζουν την Καθαρή Δευτέρα στις «κολώνες», δηλαδή στις Στήλες του Ολυμπίου Διός, χωρίς φυσικά να ξεχνούν να πάρουν μαζί τους το χάρτινο σύνεργο του υπαίθριου παιχνιδιού, τον χαρταετό που τελικά επικράτησε ως έθιμο.

Κα το πέταγμα του χαρταετού έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα. Τον τέταρτο αιώνα προ χριστιανικής χρονολόγησης, ο μαθηματικός Αρχύτας, φίλος του Πλάτωνος και οπαδός του Πυθαγόρα εμφανίζεται ως εφευρέτης του Χαρταετού. Με τη βοήθεια του χαρταετού ο Βενιαμίν Φραγκλίνος έφτιαξε το αλεξικέραυνο. Το πέταγμα του χαρταετού είναι ίσως ανάγκη του ανθρώπου να ατενίσει το θείο. Τα έθιμα της καθαρής Δευτέρας είναι πολλά και διαφορετικά σε κάθε τόπο. Το γαϊτανάκι, ο βλάχικος γάμος, οι μουτζούρηδες , οι κουδουνάτοι, ο αχυρένιος Γρηγοράκης ,το δικαστήριο (με απρεπέις φράσεις και χειρονομίες), ο χορός των παπάδων, το αλευρομουτζούρωμα, , το αγροτικό καρναβάλι, κι όλα δεν είναι τίποτα άλλο από αρχαία ελληνικά δρώμενα που τόσο έχουν αποτυπωθεί στη συνείδηση του ;Eλληνα που έστω με με άλλη ονομασία συμμετέχει στον εορτασμό τους με όλην του την ψυχή. Οι κυτταρικές μνήμες είναι τόσο βαθιά αποτυπωμένες στο ελληνικό DNA που όσοι κορωνοϊοί κι άλλοι διώκτες τις κυνηγήσουν δεν πρόκειται να χαθούν. Κουράγιο Έλληνες να μην αφήσουμε να χαθεί η μοναδική ελληνικά παράδοση που με τόσες θυσίες και αίμα καταφέραμε να διατηρήσουμε. Έσσεται Ήμαρ.