Οι νέοι προσδιορισμοί της Γερμανίας και η Ευρώπη

Από την 10ετία του ’30 και την άνοδο του εθνικοσοσιαλισμού στην Γερμανία, έως την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, που συμπαρέσυρε τα ολοκληρωτικά καθεστώτα του υπαρκτού σοσιαλισμού, πέρασαν έξι δεκαετίες που επηρέασαν και διαμόρφωσαν τις διεθνείς εξελίξεις, την Ευρώπη, την ίδια την Γερμανία. Τα ψυχροπολεμικά τείχη του ολοκληρωτισμού, της ανελευθερίας, της διαίρεσης,  κατέρρευσαν, οδηγώντας στην επικράτηση της δημοκρατίας, του πλουραλισμού, της ελευθερίας.

Από την διακυβέρνηση του Βίλλυ Μπραντ και την Οστ Πολιτίκ, μέχρι τα χρόνια της καγκελαρίας του Χέλμουτ Σμίτ, του Χέλμουτ Κολ και την πολιτική ρεαλισμού και την επανένωση των δυο Γερμανιών, την εποχή Σρέντερ, έως τα 16 χρόνια της Άνγκελα Μέρκελ στην Καγκελαρία, δημιουργήθηκαν ιστορικές εξελίξεις.

Οι πρόσφατες γερμανικές εκλογές χαρακτηρίστηκαν από σημαντικές ανακατατάξεις: την απώλεια μετά από 16 χρόνια της θέσης εξουσίας Χριστιανοδημοκρατών-Χριστιανοκοινωνιστών στην καγκελαρία, την αδυναμία των Πράσινων να διατηρήσουν την 1η θέση που είχαν στις έρευνες μέχρι και δυο μήνες πριν από λίγους μήνες πριν από τις εκλογές. Την επιστροφή των Φιλελεύθερων σε θέση πολιτικής ευθύνης, μετά από μια 10ετή περίοδο πολιτικής φθοράς, αλλά και ελλείμματος πολιτικής αξιοπιστίας. Τόσο οι Πράσινοι όσο και οι Φιλελεύθεροι, θα φανεί στον πολιτικό χρόνο που ήδη έχει ξεκινήσει, κατά πόσον θα είναι συντελεστές της αναδιαμόρφωσης του πολιτικού σκηνικού της Γερμανίας. Η περιχαράκωση του αριστερού Die Linke, οφείλεται στο γεγονός της προσκόλλησης του στην αδιέξοδη ριζοσπαστικοποίηση των θέσεων του, όπως αυτή για έξοδο από το ΝΑΤΟ και για υπέρβαση της ΕΕ, που δεν έχουν καμία κοινωνική ανταπόκριση, εγκλωβίζοντας το στην μετακομμουνιστική αναφορά του.

Στις δυο δεκαετίες της κρίσης, η καγκελάριος Μέρκελ, επέδειξε μια συνετή διαχείριση των ευρωπαϊκών ζητημάτων, τηρουμένων πάντα των αναλογιών, εντός και εκτός Γερμανίας. Χωρίς να παραβλέπουμε τις εσωτερικές πολιτικές δυσκολίες, τόσο από το προσφυγικό/μεταναστευτικό και την έξαρση του ακροδεξιού εθνικολαϊκισμού από την άνοδο της Εναλλακτικής για την Γερμανία και άλλων ακραίων κινημάτων. Παίζοντας σημαντικό ρόλο στην κατεύθυνση της Ευρώπης προς ένα πιο καθαρό ενεργειακό περιβάλλον, ενισχύοντας τα πρωτόκολλα της κλιματικής εταιρικής σχέσης, ακόμα και σε διατλαντικό επίπεδο, όπως συνέβη κατά την επίσκεψη της στον Αμερικανό Πρόεδρο.

Στην άσκηση της πραγματικής πολιτικής στην Γερμανία την τελευταία 20ετία, διαμορφώθηκε μια διαφορετική πολιτική κουλτούρα, τόσο σε ομοσπονδιακό επίπεδο, όσο και σε τοπικό, περιφερειακό. Με την κυβερνητική συνεργασία στην καγκελαρία, τον συνασπισμό CDU-SPD αλλά και την συνεργασία στα κρατίδια. Στο ομόσπονδο κρατίδιο του Σλέσβιχ-Χολστάϊν, με την ισχυρή πολιτική εκπροσώπηση των Γερμανών Πράσινων, το τρικομματικό  κυβερνητικό σχήμα Χριστιανοδημοκρατών-Πράσινων-Φιλελεύθερων, έχει εξελιχθεί ως ένα από τα πιο επιτυχημένα παραδείγματα πολιτικής συναντίληψης, που έχει δώσει στους Πράσινους ισχυρή πολιτική εκπροσώπηση, τόσο στο περιφερειακό όαο και στο ομοσπονδιακό κοινοβούλιο. Για να επιτευχθεί αυτή η πορεία των Πράσινων προς την κυβερνησιμότητα, προηγήθηκε η απομάκρυνση τους από έναν αριστερίζοντα ριζοσπαστισμό των προηγούμενων δεκαετιών, δημιουργώντας έτσι μια υπεύθυνη πολιτική μετάλλαξη.

Στην σημερινή συγκυρία, με την πολυπλοκότητα των πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών ζητημάτων, την υγειονομική πανδημία, την κλιματική αλλαγή, το κεφάλαιο της κληρονομιάς της Μέρκελ και για την Γερμανία, αλλά και για την Ευρώπη, απαιτούν και από την Γερμανία και από την Ευρώπη, πολλά περισσότερα. Στις αναγκαίες υπερβάσεις που απαιτούνται στην ΕΕ, για το ξεπέρασμα των μακροχρόνιων εμποδίων που υπονομεύουν την θεσμική εμβάθυνση του ενοποιητικού σχεδίου, την καθολική ολοκλήρωση του. Και η Γερμανία, περισσότερο από ποτέ, τώρα, μπορεί να έχει έναν ανθεκτικό ρόλο στην προάσπιση και στην προώθηση μιας ΕΕ ευημερούσας και ανταγωνιστικής. Μιας ΕΕ που θα συνεργάζεται σε όλα τα επίπεδα. Από την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και την μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων, έως την κλιματική αλλαγή και την πράσινη Ευρώπη, την οικονομική και την τεχνολογική πρόοδο.

Η νέα πολιτική περίοδος που αρχίζει για την Γερμανία, καλείται να συμβάλλει στην διαμόρφωση μιας πιο ισχυρής, ευρωπαϊκής φωνής. Και ο νέος πολιτικός συνασπισμός διακυβέρνησης, πρέπει να αναδιαμορφώσει το σχέδιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, ακόμα και αυτό το δόγμα της μεταφοράς πόρων από το Βορρά προς Νότο. Πολύ περισσότερο, την επιλογή της ομοσπονδιακής κατεύθυνσης, του φεντεραλισμού, ως την μόνη ικανή απάντηση της Ευρώπης απέναντι στα διαιρετικά φαινόμενα, απέναντι στις δυνάμεις των άκρων, που επιδιώκουν την επιστροφή στο παρελθόν των εθνικών συγκρούσεων.

Η ΕΕ δεν μπορεί να είναι μια μονοδιάστατη οικονομική δύναμη, με ημιτελή τη Νομισματική Ένωση, αδύναμη στο γεωπολιτικό περιβάλλον, χωρίς συμπαγή πολιτικό χαρακτήρα, παρακολουθώντας από απόσταση την εξέλιξη του παγκόσμιου ανταγωνισμού. Η Ευρώπη δεν μπορεί να διαμορφώνεται από την πολιτική των χαμηλών προσδοκιών.

Το ποιες θα είναι οι σκέψεις του νέου Καγκελάριου Όλαφ Σόλτς και της τρικομματικής κυβέρνησης συνασπισμού για την Ευρώπη, θα φανεί τους επόμενους μήνες. Όταν θα αρχίσουν να αποτυπώνονται οι απαντήσεις του στα μείζονα ευρωπαϊκά ερωτήματα, θα φανεί κατά πόσον τα νέα δεδομένα θα συμβάλλουν στο περιεχόμενο των ευρωγερμανικών σχέσεων, τις επιπτώσεις τους στην συνολική δημόσια συζήτηση για την ευρωπαϊκή ενοποίηση. Κατά πόσον θα αποτυπώσουν πολιτικές που θα επιδρούν στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, που θα περιλαμβάνει ακόμα και μια νέα συμφωνία για την δημοσιονομική σταθερότητα, την ανάπτυξη σε συνδυασμό με το νέο περίγραμμα της γαλλογερμανικής συνεργατικής σχέσης, με μια Γαλλία που οδηγείται στις δικές της προεδρικές εκλογές, έχοντας την Κοινοτική προεδρία το πρώτο εξάμηνο του νέου έτους.

(*) Ο κ. Γιώργος Α. Ζερβάκης, είναι εκπρόσωπος των Ευρωπαίων Φεντεραλιστών Κρήτης. Το άρθρο έχει γραφεί για τον ιστότοπο neadrasis.gr