Της Ελένης Μανιωράκη – Ζωϊδάκη
Ο Μάιος μας έφθασε εμπρός βήμα ταχύ
να τον προϋπαντήσομε παιδιά στην εξοχή.
Υπακούοντας σε αυτήν την προτροπή όλοι ας τρέξουμε στις εξοχές ας συλλέξουμε λουλούδια μυρισμένα από τους κόλπους της γης να πλέξουμε με χαρές και τραγούδια του Μάη το στεφάνι και επιστρέφοντας να το κρεμάσουμε στην πόρτα του σπιτιού μας. Κανένας όμως δεν μπορεί να ερμηνεύσει την χαρά και την ψυχική ευφορία μας την μέρα της πρωτομαγιάς. Δεν ξέρει γιατί η ελληνική παιδεία παρέλειψε να τον ενημερώσει ότι η γιορτή αυτή ήταν μια αρχαία ελληνική γιορτή που γιόρταζαν οι πρόγονοι μας τον μήνα Θαργηλιώνα. Κατά τα Θαργήλια έπλεκαν στεφάνια με κλαδιά δάφνης και ελιάς τα οποία περιέφεραν στους αγρούς και στους δρόμους και στην συνέχεια τα κρεμούσαν στις πόρτες των σπιτιών για να ρίξουν αργότερα στις φωτιές του Αϊ Γιαννιού. Μια γιορτή αφιερωμένη στην Μούσα Τερψιχόρη και που δεν κατάφερα να αφανίσουν αν και την έθεσαν υπό απαγόρευση ως επικινδύνως ειδωλολατρική. Η Τερψιχόρη ήταν ένας συμβολισμός τής χαράς τής ζωής και ειδικότερα του ανοιξιάτικου γλεντιού. Σωστά θεωρείται η εφευρέτης του χορού κι από εκεί πήρε και το όνομά της «αυτή που ετέρπετο να χορεύει ασταμάτητα». Η σχέση της επίσης με την ποίηση και το τραγούδι καταφαίνεται καθώς εικονίζεται κρατώντας λύρα, όπως ο Απόλλων Κατά τους μήνες λοιπόν τους αφιερωμένους σε εκείνη εγίνοντο εκτός του στεφανιού κι άλλες γιορτές , όπως ιππικοί αγώνες στο ιερό του Ολυμπίου Διός.
Σε πολλά μέρη της Ελλάδος οι ιππικοί αγώνες που γίνονται σήμερα προς τιμή του Άη Γιώργη είναι κατάλοιπο της γιορτής αυτής των αρχαίων Ελλήνων.
Κατά τα «Θαργήλια» έπλεκαν στεφάνια με κλαδιά δάφνης και ελιάς κι αφού τα περιέφεραν με τραγούδια και χαρές τα κρεμούσαν στις πόρτες των σπιτιών. Στη συνέχεια τα αντικατέστησαν με λουλούδια γιατί το άνθος είναι εκείνο από το οποίο εξαρτάται η γονιμοποίηση δηλαδή η καινούρια ζωή. Γιατί τώρα στεφάνι κι όχι ένα απλό μπουκέτο λουλούδια. Γιατί ο κύκλος σαν σύμβολο ολότητας και πληρότητας είχε μεγάλη σημασία για τους προγόνους μας.
Ο θεός Διόνυσος εικονίζεται στεφανωμένος με στεφάνι κληματαριάς και τσαμπιά από σταφύλι. Τα στεφάνια οι αρχαίοι Έλληνες τα χρησιμοποιούσαν για πολλούς σκοπούς. Στους βωμούς των Θεών έβαζαν στεφάνια από φύλλα . Με στεφάνια από μύρτα και κισσό στόλιζαν του νεκρούς. Στεφάνια με τριαντάφυλλα στους γάμους στις γεννήσεις στις γιορτές. Ο κότινος (στεφάνι από αγριελιά) εδίδετο στους νικητές των αθλητικών, ποιητικών και άλλων αγώνων. Τιμητικά στεφάνια εδίδοντο και σε όσους είχαν ανδραγαθήσει ή εργάστηκαν για την πατρίδα. Λουλουδένια στέφανα χρησιμοποιούνταν και στους γάμους . Η εκκλησία διατήρησε αναγκαστικά το έθιμο και ο μυστήριο ονομάζεται και «στέψις».
Ανάλογα το υλικό που είναι κατασκευασμένο το στεφάνι προσδιορίζει και το χαραχτήρα το συγκεκριμένου κύκλου ζωής.
Το λουλουδένιο συμβολίζει την ανθηρή ζωή την γεμάτη έρωτα.
Το δάφνινο την δόξα. Το στεφάνι από φύλλα ελιάς την ειρήνη και τέλος το αγκάθινο τον πόνο, σωματικό και ψυχικό.
Το στεφάνι λοιπόν σαν σύμβολο σήμαινε πολλά. Κατ’ αρχήν το στεφάνι είναι κύκλος, παγκόσμιο σύμβολο ολότητας και πληρότητας.
Ο κύκλος είναι ο χρόνος που εγκλείει το χώρο.
Για τους Ορφικούς ο κύκλος γύρω από το κοσμικό αυγό ονομάζεται ΚΡΟΝΟΣ και ορίζεται από τον Πυθαγόρα ως η ψυχή του σύμπαντος.
Κατά τον Πλάτωνα ο κύκλος ήταν η κινούμενη εικόνα, μια ακινήτου αιωνιότητος.
Ο κύκλος είναι το σύμβολο της Αφροδίτης στην Αστρολογία.
Κύκλος είναι οι τέσσερις εποχές του χρόνου.
Οι ομόκεντροι κύκλοι είναι τα διαφορετικά επίπεδα της ύπαρξης.
Ο κύκλος είναι η ίδια η ζωή. Εξάλλου οι φράσεις «ο κύκλος της ζωής», «έκλεισε ο κύκλος του» είναι πολύ γνωστές.
Η ένωση των ανθρώπων σε κοινή ζωή, με τις βέρες (αρραβώνες) και τα στέφανα (γάμος) συμβολίζει, την κοινή τους πορεία και την χάραξη ενός νέου κύκλου ζωής.
Όλοι μαζί την εφετινή Πρωτομαγιά ας ξεχυθούμε στους αγρούς να πλέξουμε λουλούδινο στεφάνι στην μάνα μας ΕΛΛΑΔΑ Τόσο καιρό τ’ακάνθινα πολλές πληγές αγιάτρευτες της έχουν αφήσει. Κι ας ικετέψουμε τις δυνάμεις της φύσης τις παντοδύναμες να ανακόψουν την ορμή και τα σχέδια σε όσους επεξεργάζονται, με αθέμιτα μέσα τον αφανισμό της ανθρωπότητας. Ας κρατήσουν το ανθρώπινο είδος στο ύψος που κατάφερε να φθάσει με αγώνες νικηφόρους και άθλους επιστημονικούς κι όχι αδιάντροπα να επεξεργάζονται την μετάνθρωπο εποχή. Μόνο μια συλλογική επανάσταση μπορεί να αναστήσει την κανονικότητα που δολίως μας εξαφάνισαν.
ΚΑΛΟ ΜΑΗ
Ελένη Μανιωράκη-Ζωιδάκη
(δασκάλα, λογοτέχνις)
ΕΚΛΟΓΕΣ 2019