Συνήγορος του Πολίτη: Ενας θεσμός στο πλευρό του αδύναμου πολίτη απέναντι στην αυθαιρεσία της εξουσίας

Του Δημ. Κων. Σαρρή (πρ. Υφυπουργού – ΓΓΑ – Νομάρχη Ηρακλείου) 

Μετά από 22 ολόκληρα χρόνια λειτουργίας του σημαντικού αυτού θεσμού ,ο οποίος καθιερώθηκεστην Ελλάδα με το Νόμο 2477/97,θεσμός που είναι γνωστός σε παγκόσμια κλίμακα ως Οmbudsmanκαι ισχύει σε 85 χώρες του κόσμου & στις 27 Ευρωπαϊκές , θεωρείται ,κατά κοινή ομολογίαεπιτυχημένος,με τις ουσιαστικές παρεμβάσεις του υπέρ του ανυπεράσπιστου πολίτη, από τηναυθαιρεσία της όποιας εξουσίας ,<<συνήγορος >>του …Είναι βέβαια ελάχιστα γνωστό ότι ο θεσμός έχει τις ρίζες του στην Αθήνα του ΠΕΡΙΚΛΗ , όπου10 άρχοντες ,που επιλέγοντο με κλήρο και ονομάζοντο<< Εύθυνοι>>(δηλ.υπεύθυνοι)και είχαν τηνέδρα τους στην Αγορά ,δέχονταν τις καταγγελίες των πολιτών, σχετικά με πράξειςκακοδιοίκησης των διοικούντων,τις οποίες αξιολογούσαν και άλλες παρέπεμπαν στα δικαστήρια και άλλες στο νομοθετικό σώμα για τροποποίηση της κείμενης νομοθεσίας…)

Είναι γνωστό ότι η κακοδαιμονία της Δημόσιας Διοίκησης οφείλεται ,κατά κύριο λόγο,στην έλλειψη ουσιαστικού ελέγχου.Η Δημόσια Διοίκηση <<μπορεί να χαρακτηριστεί με τρεις λέξεις : Ευθυνόφοβη-Ευνουχισμένη- Φοβική>>.

Είναι γνωστό ότι η κακοδαιμονία της Δημόσιας Διοίκησης οφείλεται ,κατά κύριο λόγο, στην έλλειψη ουσιαστικού ελέγχου .

Η ,κακώς εννοούμενη ,<<συναδερφική αλληλεγγύη>>των προϊσταμένων προς τους υφισταμένους τους οδηγεί ,πολλές φορές, στην συγκάλυψη πράξεων κακοδιοίκησης κρατικών υπαλλήλων ,με θύματα τους απλούς πολίτες.

Συχνές είναι οι πράξεις διαφθοράς και αθέμιτης συναλλαγής κρατικών υπαλλήλων απαιτώντας από ανυπεράσπιστους πολίτες, κάτω από το τραπέζι, το διαβόητο <<Γρηγορόσημο>>….

Με την εφαρμογή του Συνηγόρου του πολίτη, γνωρίζουν οι πάντες ότι η Ανεξάρτητη αρχή

εποπτεύει την κρατική μηχανή ως προς τις σχέσεις της με τους πολίτες και αποτελεί ,πλέον,ένα αντίπαλο δέος…

Για πρώτη φορά οι εκθέσεις του ΣτΠ. δεν <<αραχνιάζουν>> σε κάποια ράφια ,αλλά αποτελούν την αντικειμενική βάση των απαραίτητων διορθωτικών παρεμβάσεων στην Δημόσια Διοίκηση, με στόχοτην εξυπηρέτηση του πολίτη.

H Δημόσια Διοίκηση τίθεται στην υπηρεσία του πολίτη ,από δυνάστης που είναι μέχρι σήμερα.

Είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι δίδεται η θεσμική δυνατότητα και η παρότρυνση στους αρμοδίους φορείς να συγκρουσθούν με κατεστημένες νοοτροπίες και φαυλότητες , να προχωρήσουν στην εξυγίανση της Δημόσιας Διοίκησης και να βρούν τα στοιχεία και τις προτάσεις πού θα δώσουν τις λύσεις θέτοντας τέλος στην αδιαφάνεια και στην διαφθορά ,που έχει λάβει διαστάσεις επιδημίας.

Το τρίπτυχο Διαφάνεια-Ελεγχος-Κυρώσεις ,πρέπει,να διαπερνά όλες Πτυχές του Δημόσιου τομέα.

Τα προβλήματα πρέπει να αναδεικνύονται και να επιλύονται και όχι να τα κρύβουν κάτω από το <<χαλί>>.

Υπάρχει ανάγκη διεύρυνσης των αρμοδιοτήτων του ΣτΠ σε ευρύτερο φάσμα της Δημόσιας

ζωής, ώστε να μην υπάρχουν στεγανά και <<αβατα>>.

Αποτελεί άλλωστε κοινό τόπο ότι υπάρχουν ,σε πολλά επίπεδα επίορκοι δημόσιοι λειτουργοί .

Κάποιοι αδίστακτοι υποδύονται είτε τον Θησέα είτε την Αριάδνη ,με το αζημίωτο ,στον Λαβύρινθο του Δημοσίου ,για την καταπολέμηση του Μινωταύρου της γραφειοκρατίας ,απομυζώντας τον δυστυχή πολίτη .Καλός λοιπόν ο <<αγιασμός>> για την εξόντωση των <<τρωκτικών>> του Δημoσίου, αλλά όπως λέει ο θυμόσοφος λαός μας <<κράτα και μία γάτα>. Σύμφωνα με τον Ν2477/97 η ανεξάρτητη αυτή Αρχή έχει βασική αποστολή τη διαμεσολάβηση μεταξύ των πολιτών και της Δημόσιας Διοίκησης ,την προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών  την καταπολέμηση της κακοδιοίκησης και την τήρηση της νομιμότητας.Τον θεσμό αυτό,στο παρελθόν , υπηρέτησαν ,με επιτυχία, οι κ.κΔιαμαντούρος και Καμίνης  και ο κ.Ποτάκης…

.Βέβαια ο ΣτΠ δεν αποτελεί ένα,επι πλέον, βαθμό Δικαιοσύνης καθώς απλά διατυπώνει την

Νομική του άποψη και δεν επιβάλλει κυρώσεις .Δεν επεμβαίνει δε σε υποθέσεις που

εκκρεμοδικούν στην τακτική Δικαιοσύνη,

Τις εκθέσεις της η Αρχή τις γνωστοποιεί στους Υπουργούς και τις υπηρεσίες ,αν δε προκύψουν ενδείξεις αξιόποινων πράξεων ,τότε τις διαβιβάζει στον Εισαγγελέα.

Αυτό ,λοιπόν ,τον δύσκολο ρόλο καλείται να διαδραματίσει ο ΣτΠ ,αλλά με διευρυμένες ,εi δυνατόν, αρμοδιότητες, ώστε να μπορέσει να επιτελέσει στο ακέραιο την σημαντική αποστολή  του……