ΤΟ ΞΥΠΝΗΜΑ ΤΟΥ ΕΓΚΕΛΑΔΟΥ
Την φράση αυτήν την χρησιμοποιούμε για να ορίζουμε έναν σεισμό.
Ποιος όμως ήταν ο Εγκέλαδος;
Τα φαινόμενα που υπέροχοι πρόγονοι μας ,δεν μπορούσαν να εξηγήσουν, τα έντυναν με την μαγεία του μύθου. Κατά την κοσμογονία λοιπόν του Ησίοδου, πριν από κάθε άλλο υπήρχε το χάος. Το Χάος κατά το Ησίοδο δεν ήταν το κενό, αλλά ένα διάστημα που περιέχει «εν σπέρματι» όλα όσα θα αποτελέσουν το σύμπαν. Το χάος γέννησε το Έρεβος και την νύχτα. Η Νύχτα και το Έρεβος γεννούν τον Αιθέρα(ουράνιος αέρας που περιβάλλει την γη. Ο Αιθέρας γονιμοποίησε την νύχτα.Αφού έκλεισαν κύκλοι πολλοί, σπάζει το κέλυφος του ωού και προβάλλει ο πρώτος του κόσμου βασιλιάς , ο Ερωφάνης (ελκτική δύναμη). Αυτός παραδίνει το σκήπτρο στην νύχτα, η δε νύχτα στον ουρανό. Ο ουρανός την Γαία ερωτεύεται την γονιμοποίησε με ουράνια βροχή κι η Γη γέννησε δώδεκα Τιτάνες, Τους: Ωκεανό, Κοίο, Κρείο, Υπερίωνα, Ιαπετό, Κρόνο, Αδελφές τους ήταν ηΤηθύς,η Θεία , ή Θέμις,η μνημοσύνη, η Φοίβη, η Ρέα. Τα παιδιά του πρώτου θεϊκού ζευγαριού ρίπτονται από τον ουρανό, στα τρίσβαθα της γης,τα τάρταρα.
Ο Κρόνος παντρεύτηκε την Ρέα και γέννησαν δώδεκα παιδιά, τους δώδεκα θεούς του Ολύμπου. Ο Κρόνος καταπίνει τα παιδιά τους για να μην του πάρουν τον θρόνο. Η Ρέα σώζει τον Δία, δίνοντας στον Κρόνο να καταπιεί μια σπαργανωμένη πέτρα. Ο Ζεύς αργότερα ελευθερώνει τα αδέλφια του από τα τάρταρα. Ο Κρόνος εκδικείται τον ουρανό με δόλο, κόβοντας του τα γεννητικά του όργανα τα πέταξε στην θάλασσα. Από το αίμα του που έπεσε στην γη γεννήθηκαν οι Ερινύες, οι γίγαντες και οι νύμφες. Από τον αφρό της θάλασσας στο μέρος που έπεσε το σπέρμα του Κρόνου γεννήθηκε η Αφροδίτη.
Όταν έληξε επιτυχώς η Τιτανομαχία υπέρ των Ολυμπίων η Γαία οργισμένη στρέφει τους Γίγαντες εναντίον των δώδεκα Θεών. Ο Δίας αναγκάστηκε να ζητήσει βοήθεια , από τους Κύκλωπες και τους Εκατόγχειρες.Η Γιγαντομαχία , κράτησε δέκα χρόνια και παρά την προσπάθεια της γης να σώσει τα παιδιά που γέννησε η ίδια απ΄ τις σταγόνες αίματος που έπεσαν από τα γεννητικά όργανα του Κρόνου, έληξε υπέρ του Δωδεκάθεου. Ανάμεσα στους γίγαντες, βρισκόταν κι ο Εγκέλαδος. Όπως όλοι οι Γίγαντες, ο Εγκέλαδος δεν ήταν αθάνατος. Τα κυριότερα θύματα της γιγαντομαχίας, ήταν οι Γίγαντες, Πάλλας και Εγκέλαδος. Ο Εγκέλαδος ήταν ο αρχηγός των Γιγάντων
Τον Πάλλαντα τον έγδαρε η Αθηνά και με το δέρμα του έγινε η αιγίδα, που την έκαναν άτρωτη. Όσο για τον Εγκέλαδο για να τον αποκρούσει η Αθηνά χρειάστηκε να τον καταπλακώσει ,σωριάζοντας επάνω του την νήσο Σικελία ή το όρος Αίτνα. Ο Εγκέλαδος όταν θυμώνει, αναστενάζει, βρυχάται και κτυπιέται μέσα στον τάφο του κι είναι τόσο μεγαλόσωμος και τρομερός που σειέται η γη και φωτιές βγαίνουν από τα σπλάχνα της γης. Από αυτά βγαίνει το συμπέρασμα ότι ο Εγκέλαδος ήταν κατά τους αρχαίους Έλληνες η ιδεατή ανθρωπόμορφη θεότητα, αλλά κι η αρχική αντίληψη της έννοιας του σεισμού. Ήταν αυτός που προκαλούσε τους φονικούς σεισμούς που τόσο συχνά ταλαιπωρούσαν τον Ελληνικό χώρο. Ιδιαίτερα οι ηφαιστειογενείς σεισμοί ,τους τρόμαζαν, φωτιά, λάβα, κι η γη να τρέμει. Έπρεπε με κάθε τρόπο να βρεθεί ποιος ήταν αυτός που είχε τόση δύναμη που κάνει την γη και σιέται. Και τον βρήκαν, ήταν ο θεόρατος, παντοδύναμος, κι ο οργισμένος Γίγαντας ο Εγκέλαδος.
Παιδιά του έλεγαν είναι οι Γοργόνες, η Σφιγξ, η Λερναία Ύδρα, ο Γηρυόνης ,ο Κέρβερος κι άλλα μυθικά τέρατα ( γεωλογικά φαινόμενα) που απέκτησε με την Έχιδνα και που τόσο είχαν ταλαιπωρήσει τους Πρωτοέλληνας.
Για κάθε σεισμό πίστευαν ότι ο Εγκέλαδος αποθνήσκει και κατά τον τελευταίο του σπασμό διεξάγει εμείλικτον πόλεμο κατά του θανάτου ,κάτω από τον πυρακτωμένο φλοιό της γης. Εκατομμύρια φορές τον πέθαναν μα αυτός εξακολουθεί ακόμη και σήμερα να ταλαιπωρεί , να γκρεμίζει, να σκοτώνει , να αλλάζει τον χάρτη του πλανήτη.
Αυτόν το καιρό έχει επιλέξει να παίξει τα παιχνιδάκια του στην Ελλάδα, ειδικά το δικό μας νησί την Κρήτη. Χειμώνιασε κι υπάρχουν άνθρωποι χωρίς φαί και σπίτι, παιδιά χωρίς σχολείο, μωρά χωρίς τα παιγνιδάκια τους , σε μια σκηνή περιορίστηκε όλη τους η ζωή. Αχ! Εγκέλαδε σταμάτα, δε μας φθάνουν τα δεινά της παγκοσμιοποίησης και του κορωνοϊού. Κι εμείς σαν πρόβατα να πασχίζουμε να κατακτήσουμε την ανοσία της αγέλης, που τελικά κατάντησε ανοησία.
Σε παρακαλούμε ηρέμησε, Εγκέλαδε, χαλάρωσε, αν κι εδώ που λέμε, με τα όσα βλέπεις, χάνεις και εσύ την υπομονή σου. Αλλά μήπως παίρνεις κι εσύ διαταγές ή σου τάζουν την ελευθερία σου. Μην τους πιστεύεις εδώ τις δικές μας χάσαμε! .
Ελένη Μανιωράκη – Ζωιδάκη
(*) Η κ. Ελένη Μανιωράκη – Ζωϊδάκη είναι δασκάλα, λογοτέχνις
ΕΚΛΟΓΕΣ 2019