Εάν υπάρχει ένας άνθρωπος που αντιλαμβάνεται τη σημασία του να διδάσκονται τα παιδιά την οικονομική υπευθυνότητα, αυτός είναι ο Γουόρεν Μπάφετ.
Πολύ πριν να γίνει ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους της γης και CEO τηςBerkshire Hathaway, ο θρυλικός επενδυτής είχε δημιουργήσει ήδη μια σειρά από μικρές επιχειρήσεις. Σε ηλικία 6 ετών αγόρασε μία 6απλή συσκευασία Coca Cola για 25 σεντς και πούλησε το κάθε κουτάκι αντί 5 σεντς. Σαν παιδί, πουλούσε επίσης περιοδικά και τσίχλες πόρτα-πόρτα.
«Ο πατέρας μου ήταν η μεγαλύτερη έμπνευσή μου», είχε πει ο Μπάφετ σε μία συνέντευξή του στο CNBC το 2013. «Αυτό που έμαθα από εκείνον σε μικρή ηλικία ήταν να έχω τις σωστές συνήθειες από νωρίς. Η αποταμίευση ήταν ένα σημαντικό μάθημα που μου έδωσε».
Όταν τον ρώτησαν ποιο πιστεύει ότι είναι το μεγαλύτερο λάθος που κάνουν οι γονείς όταν διδάσκουν τα παιδιά του για το χρήμα, ο δισεκατομμυριούχος είπε: «Κάποιες φορές, οι γονείς περιμένουν ώσπου τα παιδιά τους να φτάσουν 10 χρόνων για να αρχίσουν να τους μιλούν για τη διαχείριση των χρημάτων. Ενώ θα μπορούσαν να αρχίσουν όταν τα παιδιά τους πηγαίνουν στο νηπιαγωγείο».
Οι επιστήμονες δικαιώνουν τον Μπάφετ, καθώς σημειώνουν ότι το 80% της ανάπτυξης του εγκεφάλου γίνεται έως τα τρία έτη.
Μία μελέτη του Cambridge University διαπίστωσε ότι τα παιδιά μπορούν να κατανοήσουν βασικές έννοιες των χρημάτων από τις ηλικίες των τριών ή τεσσάρων. Και έως τα επτά, διαμορφώνονται βασικές οικονομικές συμπεριφορές της μετέπειτα ζωής.
«Οι περισσότεροι γονείς ήδη γνωρίζουν πόσο σημαντικό είναι να διδάξουν τα παιδιά τους για το χρήμα και πώς να το διαχειρίζονται σωστά», αναγνώρισε ο Μπάφετ. Όμως, υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο να το γνωρίζουν και να το εφαρμόζουν.
Σύμφωνα με έρευνα της T. Rowe Price, η οποία έλαβε απαντήσεις από 1.014 γονείς παιδιών από 8 έως 14 ετών και τουλάχιστον 1.000 νέους από 18 έως 24 ετών, μόνο το 4% των γονιών είχε αρχίσει να μιλά για οικονομικά θέματα με τα παιδιά πριν αυτά να κλείσουν τα πέντε.
Το 30% των γονιών άρχισε να εκπαιδεύει τα παιδιά για το χρήμα στα 15 ή και μετά, ενώ το 14% δεν το έκανε καθόλου.
Το 2011, ο Μπάφετ συμμετείχε στην κυκλοφορία μιας σειράς κινουμένων σχεδίων που ονομάζεται «Secret Millionaire’s Club», στο οποίο ο ίδιος εμφανίζεται ως μέντορας μιας ομάδας μαθητών. Η σειρά έχει 26 επεισόδια και καθένα αποτελεί ένα οικονομικό μάθημα, όπως πώς δουλεύουν οι πιστωτικές κάρτες ή γιατί είναι σημαντικό να γνωρίζεις πού να τοποθετήσεις τα χρήματά σου.
«Έμαθα και στα τρία παιδιά μου τα μαθήματα που δίνονται στο ‘Secret Millionaires Club’», είχε πει ο Μπάφετ στο CNBC.
Τα μαθήματα του Μπάφετ για παιδιά
Μερικά από τα μαθήματα της σειράς είναι τα εξής:
1. Πώς να σκέφτεσαι με ευελιξία
Στόχος του μαθήματος είναι να ενθαρρύνει τα παιδιά να μην τα παρατούν όταν κάτι δεν δουλεύει την πρώτη φορά. Η ικανότητα να σκέφτονται δημιουργικά θα τους φανεί χρήσιμη όταν συναντήσουν οικονομικές δυσκολίες.
Δραστηριότητες:
Κάντε ένα κυνήγι θησαυρού στο σπίτι, καλώντας τα παιδιά να βρουν νέες χρήσεις για παλιά πράγματα.
2. Πώς να αρχίσεις να αποταμιεύεις χρήματα
Για να μάθουν τα παιδιά να διαχειρίζονται τα χρήματά τους, είναι σημαντικό να καταλάβουν τη διαφορά ανάμεσα στις επιθυμίες και στις ανάγκες.
Δραστηριότητες:
Ζητήστε από τα παιδιά να κάνουν μία λίστα με 10 πράγματα που θα ήθελαν να αγοράσουν. Διαβάστε τη λίστα μαζί και σημειώστε ποια από αυτά τα πράγματα είναι ανάγκες και ποια είναι επιθυμίες (π.χ. ένα νέο παιχνίδι είναι επιθυμία, αλλά μία νέα τσάντα για το σχολείο είναι ανάγκη).
3. Πώς να ξεχωρίσεις την τιμή από την αξία
Όλοι έχουμε πληρώσει περισσότερα για παπούτσια ή gadgets μίας συγκεκριμένης μάρκας, ενώ θα μπορούσαμε να είχαμε πάρει ένα παρόμοιο προϊόν χωρίς την «ετικέτα» που θα ήταν εξίσου καλό, σε χαμηλότερη τιμή. Τα παιδιά πρέπει να κατανοήσουν τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους οι διαφημιστές μας πείθουν να αγοράζουμε τα προϊόντα τους, καθώς και πότε αξίζει να πληρώνουμε για κάτι και πότε όχι.
Δραστηριότητες:
Ανοίξτε ένα περιοδικό και διαλέξτε μία διαφήμιση. Ρωτήστε τα παιδιά: Τι πωλείται εδώ; Ποιο μήνυμα προσπαθεί να περάσει η διαφήμιση; Πώς προσπαθεί να μας πείσει να αγοράσουμε το προϊόν;
4. Πώς να παίρνεις καλές αποφάσεις
Το κλειδί για να παίρνει κάποιος έξυπνες αποφάσεις είναι να σκέφτεται πώς μπορούν οι διαφορετικές επιλογές να επηρεάσουν τα μελλοντικά αποτελέσματα.
Δραστηριότητες:
Ο Μπάφετ συστήνει στους γονείς να μιλούν στα παιδιά για τις αποφάσεις που παίρνουν και να τους εξηγούν πώς η μία επηρεάζει την άλλη. Για παράδειγμα: «Θέλουμε να αγοράσουμε μία νέα τηλεόραση, αλλά το κλιματιστικό έχει χαλάσει και πρέπει να αποταμιεύσουμε χρήματα για να το φτιάξουμε. Εάν δεν το κάνουμε, θα ζεσταινόμαστε πολύ το καλοκαίρι. Όταν το κλιματιστικό έχει φτιαχτεί, μπορούμε να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε να αγοράσουμε τηλεόραση».
moneyreview.gr με πληροφορίες από CNBC