O Θωμάς Βενάκης δεν είναι ο μόνος επιστήμονας που γύρισε την πλάτη στην ακαδημαϊκή καριέρα για να υπηρετήσει τη μουσική. Είναι μια προσωπικότητα με βιβλική μορφή , που η φωνή του σε ταξιδεύει μεσούρανα.
Η πρώτη εντύπωση όταν τον συναντήσεις είναι η αίσθηση ότι βρίσκεται μπροστά σου ένας γνήσιος Κρητίκαρος που δεν διστάζει να διασχίζει το Ρέθυμνο καμαρώνοντας με το βουργιάλι του, το πυκνό σγουρό μαλλί του να ανεμίζει και το κλαράκι το βασιλικό στο αυτί να σε γεμίζει ευωδιά κρητικής αυλής
Ποιος να φανταστεί ότι αυτός ο αντάρτης της παράδοσης , που επιμένει στο πολυτονικό ότι κι ας λένε οι άλλοι ,κατέχει διδακτορικό στη Χημεία και θα μπορούσε να μείνει στη Ζυρίχη που έκανε το μεταπτυχιακό του και να έχει μια λαμπρή καριέρα. Αυτός όμως προτίμησε το Ζουρίδι που γεννήθηκε και την αυλή που ο πατέρας του, ο Βενοσήφης με τ’ όνομα, γέμιζε με το τραγούδι του μέχρι τα 96 του χρόνια.
Έτσι ανατράφηκε ο Θωμάς Βενάκης. Πρώτος του δάσκαλος στη μουσική παράδοση ήταν ο πατέρας του και μετά ο Σίμωνας Καράς.
Έτσι μυήθηκε στην παραδοσιακή μουσική από αυθεντικές πηγές και από τότε που γύρισε στο Ρέθυμνο έβαλε στόχο να διαδώσει με κάθε τρόπο τον πλούτο των ακουσμάτων που συνθέτουν και αυτά το λαϊκό μας πολιτισμό.
Η εκπαίδευση ήταν ο «δούρειος ίππος» για να εφαρμόσει ο σπουδαίος αυτός καλλιτέχνης το σχέδιό του. Κι όπως ομολογούν οι μαθητές του, στη μισή ώρα έκανε μάθημα υψηλού επιπέδου και την υπόλοιπη ώρα μάθαινε στους μαθητές του τον ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟ ή ακριτικά τραγούδια. Ζουσε με τ’ όνειρο να μεταλαμπαδεύσει στους μαθητές του το πάθος για την παράδοση και τις ηθικές αξίες της ζωής. Αυτό πιστοποιεί άλλωστε και το παρακάτω ποίημα που αποδεικνύει την ευχέρεια του Θωμά και στην ποίηση και δίνει την πεμπτουσία της σχέσης δασκάλου και μαθητή
«Ἐδά στά ξεχωρίσματα, ἐτούτηνέ τήν ὥρα
πές μου, νά ζήσεις, Δάσκαλε, ἴντα μου παραγγέλνεις.
Νιέ μου ἀκριβέ, τή νιότη σου πολλά νά τήν προσέχεις,
καί κάλλιο τόν ἀνήφορο στό διάβα σου νά παίρνεις.
Τσή κορυφῆς τό φτάξιμο πολλούς ἔχει τσί κόπους,
μά σά θά φτάξεις, χαίρεται καί ἀναγαλλιάζει ὁ νοῦς σου.
Στή ΛΕΥΤΕΡΙΑ καί στήν ΤΙΜΗ νά ζήσεις τή ζωή σου».
Είναι συγκλονιστική εμπειρία ν’ ακούς το Θωμά Βενάκη να τραγουδά. Η στεντόρεια φωνή του σε ανεβάζει μεσούρανα κι είναι από τους ελάχιστους, ακόμα και τους μικρασιάτες ,που ερμηνεύει τραγούδια των αλησμόνητων πατρίδων με τόσο πάθος.
Σήμερα ο Θωμάς Βενάκης είναι συνταξιούχος της εκπαίδευσης στην οποία αφιέρωσε 34 χρόνια, από τα οποία τα 27 ως διευθυντής στην Αργυρούπολη και τα Ανώγεια αλλά πάντα ενεργός στην έρευνα της παράδοσης.
Με αξιοπρέπεια πάντα λειτουργεί και προσφέρει γνώσεις λαϊκού πολιτισμού ο περήφανος αυτός ιεροφάντης της παράδοσης. Αυτοί που ξέρουν συγχαίρουν το πάθος του για την τελειότητα. Κάθε του μουσική έκδοση είναι περίτεχνα δοσμένη και σε γραφιστική πρόταση και σε ποιότητα ήχου.
Ο ίδιος έχει τη μουσική σε πρώτη προτεραιότητα κι όταν μιλά κι όταν σκέπτεται. Γιατί όπως συνηθίζει να λέει «η μουσική ήταν πάντα στη ζωή μου».
Και μόλις πήρε τη σύνταξη αποφάσισε, με όποιο κόστος, να μας δίνει το πολύτιμο υλικό που έχει συγκεντρώσει. Έτσι μας διασώζει ένα σπάνιο θησαυρό.
Έχει ακόμα πολλά να μας δώσει αλλά πόσο να τον στηρίξουν οι δικές του αντοχές; Μια περιουσία έχει διαθέσει μέχρι σήμερα. Πόσο άλλο ν’ αντέξει τη μεγάλη οικονομική θυσία για να διασώσει τον λαϊκό μας πλούτο; Κάτι από τη φωνή της κρητικής παράδοσης και όχι μόνο.
Ο ίδιος συνηθίζει να λέει ότι ποτέ δεν επιδιώκει τη στήριξη του Θωμά αλλά αποκλειστικά και μόνο τη στήριξη της παράδοσης.
Ας ελπίσουμε ότι κάποιοι θα τον νοιαστούν για να μπορέσει να μας δώσει ακόμα περισσότερα και στην άχαρη εποχή που ζούμε να αναβαπτιστούμε μέσα από αυτά στις παραδοσιακές μας αξίες που μας κάνουν ξεχωριστούς αλλά ακόμα δεν το έχουμε συνειδητοποιήσει σαν νεοέλληνες.
Εύα Λαδιά
ΕΚΛΟΓΕΣ 2019