Ο Σεπτέμβριος του 1955 δεν ήταν και από τους πλέον κολακευτικούς για την ελληνική πολιτική ζωή, κάτω μάλιστα από ένα κατακλυσμό εκατοντάδων απεγνωσμένων αιτημάτων δράσης εκ μέρους πρεσβειών, οργανώσεων, σωματείων και ιδιωτών τόσο από Κύπρο, όσο κυρίως από Κωνσταντινούπολη μπροστά στο νέο ξεριζωμό του ελληνικού στοιχείου που σημειωνόταν. Μάταια προσπαθούσε τότε και ο Βασιλεύς Παύλος να πείσει τον στρατάρχη – πρωθυπουργό, η υγεία του οποίου συνεχώς χειροτέρευε, να παραιτηθεί. Πρώτος που φέρεται να ζήτησε (“αξίωνε με διάβημα”) από τον Βασιλέα Παύλο την άμεση διαδοχή με κήρυξη εκλογών ήταν ο Σοφοκλής Βενιζέλος, επικαλούμενος κίνδυνο ακυβερνησίας και ανάγκη να προληφθούν ελλοχεύοντες κίνδυνοι.
Μετά την παραίτηση του Σπ. Μαρκεζίνη από την κυβέρνηση, τον Απρίλιο του 1954, ο πρωθυπουργός Αλ. Παπάγος, στο τέλος του 1954, είχε διορίσει αντιπροέδρους του κόμματος δύο πρώην πανεπιστημιακούς καθηγητές και πρωτοκλασάτους του κόμματος, τους Π. Κανελλόπουλο και Στ. Στεφανόπουλο. Τότε, όπως συμβαίνει πάντα σε παρόμοιες περιπτώσεις, κινητοποιήθηκαν και όλα τα συμφέροντα για την διαδοχή του πρωθυπουργού. Βουλευτές, πολιτευόμενοι, εκπρόσωποι παντός είδους επιδιώξεων άρχισαν να διαγκωνίζονται στα γραφεία των παραπάνω αντιπροέδρων του κόμματος, υποβάλλοντας ακόμα και “πρωτόκολλα τιμής” (προσωπικής υποστήριξης). Συνέπεια όμως αυτών ήταν να δημιουργηθούν μέσα στο ίδιο κόμμα δύο επιμέρους συσπειρωμένες ομάδες.
Όταν τελικά ο Παύλος ζήτησε και εγγράφως (1-10-1954) την παραίτηση του πρωθυπουργού, διαπιστώνοντας την μεταξύ των δύο αντιπροέδρων διάσταση απόψεων στο χειρισμό των εθνικών ζητημάτων, οι σύμβουλοι του Παπάγου εισηγήθηκαν ν΄ αρνηθεί, προωθώντας ταυτόχρονα, σύμφωνα με το άρθρο 76 του τότε Συντάγματος (1952), και το σχετικό ΦΕΚ 268/3-10-1955 με τον διορισμό “προσωρινού αναπληρωτή πρωθυπουργού” τον Στ. Στεφανόπουλο. Κατόπιν αυτού η κυβέρνηση δεν ήταν πλέον ακέφαλη και ούτε εκλογές απαιτούνταν.
Ωστόσο η πρωθυπουργία του Παπάγου θα διακοπεί, μερικές ώρες αργότερα, με τον θάνατό του, που επήλθε την επομένη στις 4 Οκτωβρίου.
Αμέσως μετά το παλάτι θα καλέσει τον Κωνσταντίνο Καραμανλή στα ανάκτορα προκειμένου να του δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Χωρίς χρονοτριβή, ο Καραμανλής θέλησε να αντικαταστήσει το Συναγερμό με ένα άλλο πολιτικό κόμμα. Έτσι στις 4 Ιανουαρίου ιδρύθηκε η Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση.
Κατά την ίδρυση της ΕΡΕ προσχώρησαν σ’ αυτήν τα περισσότερα στελέχη του διαλυθέντος κόμματος του Ελληνικού Συναγερμού καθώς και πολλοί πολιτευόμενοι από άλλα κόμματα: από τις διάφορες πτέρυγες του Κόμματος των Φιλελευθέρων, όπως ο Ευάγγελος Αβέρωφ Τοσίτσας, ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, ο Γρηγόριος Κασιμάτης ο Δημήτρης Μακρής κ.α. Στην ιδρυτική διακήρυξη αναφέρεται ότι «αι δυο μεγάλοι πολιτικαί παρατάξεις αίτινες προέκυψαν από τον διχασμόν του 1915 ετερμάτισαν από μακρού χρόνου την αποστολήν των», ενώ παράλληλα τονίζεται ότι είναι αναγκαία η εμφάνιση νέων πολιτικών σχημάτων και η προβολή της «Ηγεσίας της Νέας Γενεάς». Η ΕΡΕ αποτελούσε έτσι μετεξέλιξη του Ελληνικού Συναγερμού, με ριζική όμως αλλαγή της ηγετικής του ομάδας και ιδιαίτερο τονισμό εκείνων ακριβώς των σημείων που συνιστούσαν την πρωτοτυπία του σε σχέση με τις έως τότε εκφράσεις της αντιβενιζελικής παράταξης.
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ως επιτυχημένος Υπουργός Δημοσίων Έργων, υπήρξε το πιο προβεβλημένο στέλεχος της κυβέρνησης Παπάγου, έχοντας και την εύνοια του Παλατιού. Τι το πιο φυσικό μετά το θάνατο του στρατάρχη να του ανατεθεί η πρωθυπουργία από τον βασιλιά Παύλο, στις 8 Νοεμβρίου του 1955.
Η ενέργεια αυτή προκάλεσε εσωκομματικούς τριγμούς στο «Δημοκρατικό Συναγερμό», που εκπροσωπούσε τη δεξιά εκείνη την περίοδο, καθώς είχαν παρακαμφθεί οι φυσικοί ηγέτες της παράταξης, Στέφανος Στεφανόπουλος και Παναγιώτης Κανελλόπουλος.
Ο Καραμανλής, που είχε τη στόφα μεγάλου ηγέτη, δεν ήθελε επ’ ουδενί λόγω να είναι πρωθυπουργός υπό αμφισβήτηση. Στις 4 Ιανουαρίου του 1956 αποφασίζει να πάρει την κατάσταση στα χέρια του, ανακοινώνοντας τη δημιουργία ενός νέου κόμματος, της Εθνικής Ριζοσπαστικής Ενώσεως, γνωστότερης με τα αρχικά ΕΡΕ. Σκοπός του, μια νέα παράταξη, που θα οδηγήσει τη χώρα στην ατραπό του εκσυγχρονισμού.
170 από τους 200 βουλευτές του Συναγερμού τον ακολουθούν στο εγχείρημά του αυτό. Στις 19 Φεβρουαρίου η ΕΡΕ κερδίζει την πρώτη της εκλογική μάχη, με τη βοήθεια του «τριφασικού» εκλογικού συστήματος. Λαμβάνει 165 έδρες στη νέα Βουλή, ενώ συγκέντρωσε λιγότερες ψήφους από τη Δημοκρατική Ένωση, που την αποτελούσαν το Κέντρο και η Αριστερά.
Η ΕΡΕ ήταν ένα αρχηγικό κόμμα, το οποίο όμως εξέφρασε την κοινωνική επιθυμία για ευημερία, ενσωματώνοντας τις αναζητήσεις ποικίλων δυνάμεων: από βενιζελικούς, λαϊκούς και ριζοσπάστες φιλελεύθερους ως σκληρούς αντικομμουνιστές. Ο Καραμανλής πέτυχε να συγκροτήσει μια πλουραλιστική παράταξη υπό έναν αρχηγό, ανανεώνοντας ταυτόχρονα αφενός το πολιτικό προσωπικό της Βουλής του 1956 και αφετέρου την ηγετική ομάδα με πολιτικούς προερχόμενους από τη βενιζελική παράταξη και από τον ριζοσπαστικό φιλελευθερισμό.
Στη μετεξέλιξη αυτή καθοριστική ήταν η συμβολή του Παναγιώτη Κανελλόπουλου, ο οποίος παραμερίζοντας τις προσωπικές του ηγετικές φιλοδοξίες στήριξε τον Καραμανλή και τον Οκτώβριο του 1955 στις κρίσιμες συνεδριάσεις της κοινοβουλευτικής ομάδας του Συναγερμού και τον Ιανουάριο του 1956 στην πορεία της ΕΡΕ προς τις εκλογές της 19ης Φεβρουαρίου.
Η ΕΡΕ, εκπροσωπώντας τον συντηρητικό πολιτικό χώρο, θα παίξει καθοριστικό ρόλο στα πολιτικά πράγματα της χώρας, είτε ως κυβέρνηση, είτε ως αντιπολίτευση, έως το πραξικόπημα των συνταγματαρχών το 1967. Η ληξιαρχική πράξη του τέλους της ΕΡΕ θα δοθεί στις 4 Οκτωβρίου 1974, όταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής θα ιδρύσει το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας.
SanSimera.gr – Βικιπαιδεια – Καθημερινή
ΕΚΛΟΓΕΣ 2019