Το 1988 όλα συνηγορούσαν ότι, μετά από οκτώ χρόνια Ρεπουμπλικανικής διακυβέρνησης, οι Δημοκρατικοί θα επέστρεφαν στα ηνία των ΗΠΑ. Τα τελευταία χρόνια της προεδρίας του Ρίγκαν είχαν στιγματιστεί από σκάνδαλα και οικονομικά προβλήματα ενώ υπήρχαν πάρα πολλές σκιές πάνω από τον Ρεπουμπλικάνο υποψήφιο, Τζορτς Μπους (τον γηραιότερο).
Όταν λοιπόν τον Ιούλιο του 1988 το Δημοκρατικό Συνέδριο έδινε το χρίσμα του υποψηφίου στον Μάικλ Δουκάκη, η πλειονότητα θεωρούσε πως θα ήταν και ο 41ος πρόεδρος των ΗΠΑ. Σχεδόν τρεις μήνες μετά θα γνώριζε ταπεινωτική ήττα από τον Τζορτζ Μπους. Θα επικρατούσε μόλις σε δέκα πολιτείες και το όνομα του θα γινόταν συνώνυμο με την πολιτική αποτυχία. Τι συνέβη όμως και το μεγάλο φαβορί έγινε. μέσα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα, ο απόλυτος χαμένος;
Όλα έδειχναν Δουκάκη
Ο Ελληνοαμερικανός πολιτικός (ο πατέρας του ήταν από τη Μυτιλήνη) διεκδίκησε το χρίσμα των Δημοκρατικών με “όπλο” το εξαιρετικό έργο που είχε παρουσιάσει ως κυβερνήτης της Μασαχουσέτης. Στις εσωκομματικές εκλογές είχε επικρατήσει με άνεση του Τζέσε Τζάκσον και εμφανιζόταν ως ο άνθρωπος που θα έφερνε την ανανέωση στις ΗΠΑ. Προοδευτικός με σύγχρονες ιδέες ήταν το ακριβώς αντίθετο απ’ όσα πρέσβευε ο Μπους. Όλοι οι αναλυτές μιλούσαν για κόπωση του εκλογικού σώματος από τη διακυβέρνηση Ρίγκαν και θεωρούσαν ότι ο Μπους θα κατέρρεε υπό το βάρος τον σκανδάλων στα οποία εμπλεκόταν.
Στα τέλη Ιουλίου του 1988 όλες οι δημοσκοπήσεις έδιναν καθαρό προβάδισμα στον Δουκάκη από πέντε έως και 17 ολόκληρες μονάδες. Όλα συνηγορούσαν ότι θα επικρατούσε.
Ο… μπαμπούλας
Υπεύθυνος της προεδρικής καμπάνιας του Μπους ήταν ο Λι Αλτγουότερ (φωτό). Ο γνωστός ως “BoogieMan” (μπαμπούλας) ήταν ένας άνθρωπος αδίστακτος αλλά και πανέξυπνος. “Γνωρίζαμε για το προβάδισμα του Δουκάκη και γνωρίζαμε ότι πρέπει να παίξουμε βρώμικα για να επικρατήσουμε. Τελικά τον κατάπιαμε” θα πει αρκετά χρόνια μετά τις εκλογές του 1988. Ο Αλτγουότερ, σε συνεργασία με κορυφαία ΜΜΕ της χώρας, εφάρμοσε ένα σχέδιο συκοφάντησης του Δουκάκη ποντάροντας (και) στον ήπιο χαρακτήρα του υποψηφίου των Δημοκρατικών. Θεωρούσε ότι ο Ελληνοαμερικάνος δεν θα απαντούσε σε ακραίες φήμες και δικαιώθηκε.
Το σχέδιο ξεκίνησε στοχεύοντας στην προσωπικότητα του Δουκάκη. Τον παρουσίαζαν ως αδύναμο και υποχωρητικό και τόνιζαν συνέχεια πως σε περίπτωση απειλής θα διστάσει να βγει στην αντεπίθεση.
Στη συνέχεια ο Άλτγουότερ και οι συνεργάτες διοχέτευσαν στον Τύπο φήμες ότι η σύζυγος του Δουκάκη, Κίτι έχει κάψει την αμερικανική σημαία κατά τη διάρκεια διαδήλωσης. Το μεγάλο χτύπημα ήρθε μέσω δημοσιευμάτων που υποστήριξαν ότι στο παρελθόν ο Δουκάκης αντιμετώπιζε ψυχολογικά προβλήματα και ακολουθούσε θεραπευτική αγωγή. “Τίποτα δεν ήταν αλήθεια αλλά όσο οι φήμες κυκλοφορούσαν μέσω του Τύπου η… φωτιά φούντωνε. Ο κόσμος άρχισε να αναρωτιέται: Είναι η οικογένεια του Δουκάκη αντιαμερικάνοι; Θα ψηφίσω για πρόεδρο κάποιον που είχε ψυχολογικά προβλήματα; Το γεγονός ότι ο Δουκάκης είτε απαξιούσε να σχολιάσει τις φήμες, είτε το έκανε με το γνωστό στωικό του τρόπο, λειτουργούσε υπέρ μας και είδαμε το κλίμα να αλλάζει” θα πει μέλος της καμπάνιας του Μπους και συνεργάτης του Άλτγουότερ.
Ο Γουίλι Όρτον
Ένα θέμα πάνω στο οποίο εστίασαν ιδιαίτερα οι επικοινωνιολόγοι του Μπους ήταν οι θέσεις του Δουκάκη πάνω στην εγκληματικότητα και τις ποινές. Ο Ελληνοαμερικάνος γερουσιαστής δήλωνε αντίθετος στις εκτελέσεις, υποστήριζε πως οι φυλακίσεις δεν πρέπει να είναι εξοντωτικές και τόνιζε πως οι έγκλειστοι που δείχνουν καλή διαγωγή πρέπει να έχουν το δικαίωμα να λαμβάνουν άδεια. Το επιτελείο του Μπους έψαξε και βρήκε την υπόθεση του Γουίλι Όρτον την οποία χρησιμοποίησε ακόμα και σε διαφημιστικό σποτ κατά του Δουκάκη.
Ο Ελληνοαμερικάνος, στην πρώτη του θητεία ως κυβερνήτης της Μασαχουσέτης, είχε ασκήσει βέτο σε ένα νομοσχέδιο που θα απαγόρευε τις άδειες σε φυλακισμένους που έχουν καταδικαστεί για φόνο πρώτου βαθμού. Το πρόγραμμα των αδειών λοιπόν συνεχίστηκε.
Ένας από τους καταδικασμένους που το εκμεταλλεύτηκαν ήταν και ο Γουίλι Όρτον. Είχε καταδικαστεί σε ισόβια χωρίς αναστολή για έναν φόνο που είχε κάνει το 1974.
Ο Όρτον πήρε διήμερη άδεια στις 6 Ιουνίου 1986 και δεν επέστρεψε στη φυλακή. Στις 3 Απριλίου 1987 βίασε μια κοπέλα και δολοφόνησε τον σύντροφο της.
Η καμπάνια Μπους έκανε “σημαία” της την υπόθεση Όρτον τονίζοντας ότι αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του τι θα ακολουθήσει αν εκλεγεί ο Δουκάκης. Οι φυλακές θα γίνουν “περιστρεφόμενες πόρτες και θα παραχωρούν πάσο τα Σαββατοκύριακο”, ανέφεραν διαφημιστικά σποτ κατά του Δουκάκη.
Ο Ελληνοαμερικάνος είχε προετοιμάσει την απάντηση του στο θέμα. Όπως αναφέρει η υπεύθυνη της καμπάνια του, Σούζαν Έστριτς στο ντιμπέιτ στις 13 Οκτωβρίου 1988, θα μιλούσε για το γεγονός ότι ο αδελφός του είχε σκοτωθεί όταν τον χτύπησε αυτοκίνητο και τον παράτησε και ο πατέρας του είχε πέσει θύμα ληστείας. Θα έδειχνε ότι ξέρει πως είναι να είσαι θύμα της εγκληματικότητας αλλά θα στήριξε και τις απόψεις του κατά των εξοντωτικών ποινών και των εκτελέσεων.
Όμως ο δημοσιογράφος Μπέρναρντ Σο τον αιφνιδίασε “Κυβερνήτη αν η Κίτι Δουκάκη βιαζόταν και δολοφονούταν θα υποστηρίζατε μια μη ανατρέψιμη ποινή του θανάτου για τον υπεύθυνο;” τον ρώτησε. Φανερά αιφνιδιασμένος ο Δουκάκης αντί να κατακρίνει τον δημοσιογράφο για την ερώτηση και να αναλύσει τις θέσεις του, είπε: Όχι δεν θα την υποστήριζα και νομίζω γνωρίζετε ότι είμαι αντίθετος με την θανατική ποινή όλη μου τη ζωή”.
Μέχρι σήμερα η συγκεκριμένη ερώτηση θεωρείται μια ντροπιαστική στιγμή στην ιστορία της αμερικάνικης δημοσιογραφίας αλλά είναι ευρέως αποδεκτό ότι έπαιξε μεγάλο ρόλο στην έκβαση των εκλογών. Όπως τονίζουν αναλυτές ο Δουκάκης αντί να στηλιτεύσει τον τρόπο που επέλεξε να προσεγγίσει το θέμα ο δημοσιογράφος και να αναλύσει τις θέσεις του ουσιαστικά φάνηκε αδύναμος και η απάντηση που έδωσε ήταν άχρωμη και χωρίς ένταση.
Σαν τον Δουκάκη στο τανκ
Με τις δημοσκοπήσεις πλέον να τον φέρνουν δεύτερο με πέντε μονάδες ο Δουκάκης έψαχνε για λύσεις. Το επιτελείο του θεώρησε πως το μεγάλο πρόβλημα εντοπίζεται στο γεγονός ότι δεν θεωρείται δυναμικός. Οργάνωσε λοιπόν ένα διαφημιστικό που μέχρι σήμερα θεωρείται μια από τις πιο καταστροφικές επικοινωνιακές κινήσεις στην ιστορία της πολιτικής. Αντιγράφοντας μια διαφήμιση της Μάργκαρετ Θάτσερ από το 1986, έβαλαν τον Δουκάκη να ποζάρει πάνω σε τανκ φορώντας κράνος.
Το αποτέλεσμα ήταν γελοίο και μετατράπηκε σε απόλυτο όπλο για το επιτελείο του Μπους που το χρησιμοποίησε για να ενισχύσει το αφήγημα της “αδυναμίας του Δουκάκη”. Πλέον στις ΗΠΑ η φράση “Δουκάκης στο τανκ” χρησιμοποιείται για αποτυχημένες πολιτικές διαφημίσεις και καμπάνιες. Μιλώντας το 2008 για το διαφημιστικό με το τανκ ο Δουκάκης θα πει: “Θα έπρεπε να ανέβω στο τανκ; Όπως το βλέπω τώρα μάλλον όχι. Αλλά όταν τότε ο κόσμος με ρωτούσε αν είχα έρθει με το τανκ πάντα τους απαντούσα: Όχι και ποτέ δεν ξέρασα πάνω στον Ιάπωνα πρωθυπουργό”. Ο Δουκάκης αναφέρεται στην περιβόητη αδιαθεσία του Μπους κατά τη διάρκεια επίσκεψης στην Ιαπωνία, τον Ιανουάριο του 1992.
Μετά την ήττα
Μετά την αποτυχία του 1988, ο Δουκάκης παρέμεινε κυβερνήτης της Μασαχουσέτης για δύο ακόμα χρόνια. Ολοκλήρωσε τη θητεία του το 1991 και δεν διεκδίκησε νέα. Στη συνέχεια ακολούθησε ακαδημαϊκή καριέρα διδάσκοντας πολιτικές επιστήμες. Μιλούσε σπάνια δημοσίως αν και δεν σταμάτησε να ασχολείται με την πολιτική. Τα τελευταία χρόνια επανήλθε στο προσκήνιο υποστηρίζοντας την Ελίζαμπεθ Γουόρεν, η οποία διεκδίκησε το χρίσμα των Δημοκρατικών για τις εκλογές του 2020. Σε ένα ντοκιμαντέρ του 2008 μιλώντας για την ήττα στις εκλογές του 1988 ο Δουκάκης παραδέχθηκε ότι θα έπρεπε να είναι πιο δυναμικός και πήρε το μάθημα πως όταν σε κατηγορούν πρέπει να βγαίνεις με σθένος και να απαντάς και να μην αφήνεις φήμες να πλανώνται όσο ακραίες κι αν είναι αυτές.
Janus.gr
ΕΚΛΟΓΕΣ 2019