Στη Μεγάλη Ελληνική Επανάσταση του 1821 είναι αφιερωμένο το φετινό ημερολόγιο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης. Με σύντομα αλλά περιεκτικά κείμενα, μαρτυρίες και τεκμήρια αναδεικνύεται τόσο η σημασία και το βαθύτερο νόημα του κορυφαίου αυτού γεγονότος για τον Ελληνισμό και τη Χριστιανοσύνη όσο και ο ρόλος της Κρητικής Εκκλησίας μας στην έναρξη και την εξέλιξη του αγώνα στην Κρήτη.
«Διακόσια χρόνια μετά το συγκλονιστικό γεγονός, που καθόρισε την πορεία του νέου Ελληνισμού και την άρρηκτη σχέση του με την Ορθοδοξία», γράφει στον πρόλογό του ο Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Κρήτης κ.κ. Ειρηναίος, «η Ιερά Αρχιεπισκοπή μας αποφάσισε να αφιερώσει το Ημερολόγιο του 2021 εις την Μεγάλην αυτήν Επέτειον. Εις τις σελίδες που ακολουθούν δημοσιεύονται κείμενα και επιλεγμένα τεκμήρια και μαρτυρίες τα οποία προέρχονται από έγγραφα εκείνης της εποχής, από μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν εις τα χρόνια της Επαναστάσεως, καθώς και από γνώμες ή απόψεις διακεκριμένων ιστορικών και λογίων.
Μέσα από τα κείμενα αυτά γίνεται μια προσπάθεια παρουσίασης της Επαναστάσεως εις την Κρήτη και κυρίως εις την πόλη του Ηρακλείου και την ευρύτερη περιοχή, που εκτείνονται και τα όρια της Εκκλησιαστικής μας Επαρχίας….
Εις την Επανάσταση του 1821 σφαγιάστηκαν ο Μητροπολίτης Κρήτης Γεράσιμος Παρδάλης και σχεδόν ολόκληρη η Ιεραρχία της νήσου. Από πολύ νωρίς σε ολόκληρο το νησί μας, οι Κρήτες εστρατεύοντο σε αντάρτικες ομάδες και πολεμούσαν τον εχθρό. Μεταξύ των στρατευμένων υπήρχαν και πολλοί ρασοφόροι. Η κληρική και μοναχική τους ιδιότητα δεν τους εμπόδισε να αρματώνονται και να συμμετέχουν σε μάχες και συγκρούσεις».
Κορυφαίο γεγονός της πρώτου περιόδου της Επανάστασης υπήρξε ασφαλώς ο αποκεφαλισμός της Εκκλησίας μας και η μεγάλη σφαγή του Ηρακλείου, ο λεγόμενος «μεγάλος αρμπεντές», τον Ιούνιο του 1821, τότε που σφαγιάστηκαν 800 χριστιανοί από τους 1300 που ζούσαν στην πόλη.
Ένα από τα κεφάλαια του ημερολογίου είναι αφιερωμένο στους Κρήτες Νεομάρτυρες, τους κληρικούς και τους λαϊκούς που γνώρισαν μαρτυρικό θάνατο χωρίς να υποκύψουν στις ισχυρότατες πιέσεις των Οθωμανών που χάριζαν τη ζωή σ’ εκείνους που άλλαζαν πίστη. Το αγιολόγιο της μαρτυρικής Εκκλησίας μας εμπλουτίστηκε με λαμπρά παραδείγματα Νεομαρτύρων που η δράση τους καλύπτει ολόκληρο το χρονικό εύρος αυτής της περιόδου.
Το αφιέρωμα κλείνει με ένα άλλο σημαντικό για την ιστορία και την παράδοση του Ηρακλείου γεγονός, το Θαύμα του Αγίου Μηνά, που συνέβη το Πάσχα του 1826 και που απεικονίζεται σε μια ωραία τοιχογραφία του ζωγράφου Αντ. Αλεξανδρίδη (1900) στο υπέρθυρο του παλαιού Μητροπολιτικού μας ναού.
Την επιμέλεια συνολικά του ημερολογίου είχε ο Πανοσιολογιώτατος Πρωτοσύγκελος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης κ. Μεθόδιος Βερνιδάκης και την επιμέλεια του αφιερώματος στην Επανάσταση του 1821 η Δρ Έφη Ψιλάκη, αρχαιολόγος, επιμελήτρια του Μουσείου Χριστιανικής Τέχνης.
Εκ της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης
ΕΚΛΟΓΕΣ 2019