Μητροπολίτου Αρκαλοχωρίου Ανδρέα: “Από την Αρχιεπισκοπή Αχριδών στην Αρχιεπισκοπή Αχρίδος”

Του Αρχιμανδρίτου Τύχωνος Ανδρέου

 

Κυκλοφόρησε προσφάτως ὑπό τοῦ ἐκδοτικοῦ οἴκου Μπαρμπουνάκη (Θεσσαλονίκη 2022), τό νέο βιβλίο τοῦ Καθηγητοῦ τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Θεσσαλονίκης, Μητροπολίτου Ἀρκαλοχωρίου, Καστελλίου καί Βιάννου κ.κ. Ἀνδρέα Νανάκη.

Ὁ τίτλος τοῦ βιβλίου ἐπίκαιρος. ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗ ΑΧΡΙΔΩΝ (1018) ΣΤΗΝ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗ ΑΧΡΙΔΟΣ (2022).

Ὁ σεβαστός μας Καθηγητής καί καταξιωμένος στόν Ἀκαδημαϊκό χῶρο καί τήν Πανεπιστημιακή κοινότητα ἀσχολεῖται μέ τό πρόσφατο γεγονός τῆς κανονικῆς πλέον κοινωνίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἀχρίδος μέ τήν ὑπόλοιπη Ὀρθοδοξία.

Πέραν τούτου, παραθέτει κατά τρόπο ἐπιστημονικό καί ἐμπεριστατωμένο τήν ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας Ἀχρίδος, (ἵδρυση –  ἐξέλιξη – περιπέτειες – πρόσωπα – κατάληξις), μέ τόν εὔστοχο τίτλο πού ἀναγράφεται στό βιβλίο.

Προλογίζει ὁ κ. Γιώργης Χ. Μαρινάκης, Δήμαρχος Ρεθύμνης. Μεταξύ ἄλλων ἐπισημαίνει ὅτι: «Τό ἐγχείρημα τῆς ἱστορικῆς καταγραφῆς γεγονότων, τῶν ὁποίων ἡ ἀλληλουχία, ἡ διαδοχή, ἡ ἐμπλοκή καί ἡ σύνδεσή τους συνέβαλε καθοριστικά στήν ἀναδιαμόρφωση τοῦ βαλκανικοῦ χάρτη, εἶναι ἐξ ὁρισμοῦ περίπλοκο καί παρακινδυνευμένο… Ὁ λόγος τοῦ συγγραφέα εἶναι ἑνωτικός, συγκαταβατικός, ἐμφορούμενος ἀπό ἀνθρωπιστικά ἰδεώδη, φορέας τῆς προσδοκίας καί τῆς ἐλπίδας τῶν Ἑλλήνων «…νά οἰκοδομηθεῖ τό ἱστορικό παρελθόν τῆς Β. Μακεδονίας σέ ρεαλιστικό καί ἀληθινό ὑπόβαθρο..». Πέρα καί ἔξω ἀπό ἀφορισμούς καί ἐθνικιστικούς ρητορισμούς, μᾶς προτρέπει, ἐπικαλούμενος τό κοινό θρησκευτικό μας ὑπόβαθρο, νά προσεγγίζουμε τίς ἐθνικές ὑπερβολές τοῦ νέου κράτους τῆς Δημοκρατίας τῆς Βόρειας Μακεδονίας «…μέ εἰρηνική καί ἀλληλέγγυη ματιά..».

Πράγματι ὁ κύριος Δήμαρχος ἐπικεντρώνεται σέ ἀλήθειες καί διαφαίνεται ὅτι εἶναι κάτοχος ἱστορικῶν ἀληθειῶν.

Μεταξύ ἄλλων ὁ Συγγραφέας εἰσαγάγει τόν ἀναγνώστη στό ἱστορικό γίγνεσθαι τῆς ἐποχῆς καί τόν περιπολεῖ στήν ἱστορία ὡς ἔμπειρος περί τῶν πραγμάτων. Ἄλλωστε ὁ Μητροπολίτης καί Καθηγητής κ. Ἀνδρέας μᾶς ἔχει προσφέρει περί τά εἴκοσι ἐκδεδομένα ἱστορικά συγγράμματα καί δεκάδες ἐπιστημονικά ἄρθρα – μελέτες – διαλέξεις) στόν χῶρο τῶν ἐκκλησιαστικῶν γραμμάτων καί τῆς νεωτέρας ἐκκλησιαστικῆς ἱστορίας.

Διαβάζουμε μεταξύ ἄλλων: «Ἡ Ἀρχιεπισκοπή Ἀχριδῶν ἀπόκαμε καί καταργήθηκε τό 1767, μέ Σουλτάνο τόν Μουσταφᾶ Γ΄ καί Οἰκουμενικό Πατριάρχη τόν Σαμουήλ Χαντζερῆ. Τήν ἐπανασύστησε ὁ μεγάλος Οἰκουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαῖος, ὡς Ἀρχιεπισκοπή Ἀχρίδος μέ τήν Πράξη τοῦ 2022, κι ἔτσι ἐπανέκτησε ἐκκλησιαστική κανονικότητα καί κοινωνία μέ τίς ἄλλες Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες. Δέκα αἰῶνες καί δέκα χρόνια μετά τήν ἵδρυση τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχριδῶν, τό 2018, ἐπανέρχεται στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας, ὡς Ἀρχιεπισκοπή Ἀχρίδος, περιλαμβάνουσα πλέον τά γεωγραφικά ὅρια τοῦ νέου κράτους τῆς Βόρειας Μακεδονίας. Γι’ αὐτό καί ὁ πληθυντικός, «Ἀχριδῶν», γίνεται ἑνικός, «Ἀρχιεπισκοπή Ἀχρίδος». Μέ τήν Πράξη τοῦ 2022, ἔχουμε ἕνα τέλος καί μία νέα ἀρχή. Τό ἱστορικό ὄνομα μέ τίς λαμπρές μνῆμες τοῦ παρελθόντος «διά τάς καιρικάς περιπετείας», καλεῖται ἀπό τήν Πρωτόθρονη Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως νά διακονήσει τά νέα δεδομένα τῆς Ἐκκλησίας τοῦ κράτους τῆς Βόρειας Μακεδονίας. Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαῖος, μέ τήν περί Αὐτόν Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδο, ἀπεδέχθη, στίς 9 Μαΐου 2022 τήν «ἔκκλητον προσφυγήν τῆς ἐκεῖσε Ἐκκλησίας» καί δέχθηκε «εἰς εὐχαριστιακήν κοινωνίαν τήν Ἱεραρχίαν, τόν κλῆρον καί τόν λαόν τῆς ὑπό τόν Ἀρχιεπίσκοπον κ. Στέφανον Ἐκκλησίας ταύτης, θεραπεύουσα τήν πληγήν τοῦ σχίσματος, καί ἐπιχέουσα εἰς τό τραῦμα τῶν ἐκεῖσε ἀδελφῶν ἡμῶν Ὀρθοδόξων «ἔλαιον καί οἶνον». Καί «Ἀναγνωρίζει ὡς ὄνομα τῆς Ἐκκλησίας ταύτης τό «Ἀχρίδος» (νοουμένης τῆς περιοχῆς τῆς δικαιοδοσίας αὐτῆς μόνον ἐντός τῶν ὁρίων τῆς ἐπικρατείας τοῦ κράτους τῆς Βορείου Μακεδονίας), ὡς ὑπεσχέθη ἐγγράφως πρός τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον καί ὁ Προκαθήμενος αὐτῆς, ἀποκλείουσα τόν ὅρον «Μακεδονική» καί οἱοδήποτε ἄλλο παράγωγον τῆς λέξεως «Μακεδονία». Τά ὅρια τῆς νέας Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχρίδος ταυτίζονται πλέον μέ τήν ἐκκλησιαστική ἐπικράτεια τοῦ νέου κράτους, πού ἀναγνωρίσθηκε διεθνῶς ὡς ἡ Δημοκρατία τῆς Βόρειας Μακεδονίας.

Μετά τήν ἀπόφαση τῆς 9ης Μαΐου 2022 τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Στέφανος, ὡς ἔχων κοινωνία μέ τίς ἄλλες Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες, συλλειτούργησε μέ τόν Πατριάρχη Σερβίας Πορφύριο. Πρόκειται γιά τό «συλλείτουργο τῆς συμφιλιώσεως», ὅπως εὐστοχότατα τό χαρακτήρισε ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης.

Τό βιβλίο ἀφιερώνεται ἀπό τόν Καθηγητή στόν «Μύρων Χρυσόστομον τόν Ἴμβριο ἐγκρατῆ ἱστοριοδίφη τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας». Ἀποτελεῖται ἀπό δύο κύρια κεφάλαια μέ ἐπιμέρους ὑποκεφάλαια μέ σύνολον 151 σελιδῶν. Τό δέ ἐμπροσθόφυλλον κοσμεῖ εἰκόνα Ἀγγέλου, ἐν ἱκεσίᾳ, ἐκ τοῦ Ναοῦ Ἁγίας Σοφίας Ἀχρίδος. Στό ὀπισθόφυλλον εἰκονίζεται ἡ Ἀχρίδα.

Α. Η ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗ ΑΧΡΙΔΩΝ

α) Ἡ Ἀρχιεπισκοπή Πρώτης Ἰουστινιανῆς καί Ἀχριδῶν

β) Διαμόρφωση δύο κέντρων στόν σλαβικό κόσμο

γ) Ἡ Ἀρχιεπισκοπή Ἀχριδῶν ἐν μέσῳ ἀνακατατάξεων, ἕως τήν

κατάργησή της, τό 1767

δ ) Ὁ τίτλος τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀχρίδος

Β. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΞΑΚΟΥΣΤΗ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ Η ΧΩΡΑ

α) Ἀπό τήν ἐθναρχία στό ἔθνος  – Μακεδονικός ἀγώνας

β) Ἑλληνίζουσα Ρωμιοσύνη

γ) Ἀπό τόν Μέγα Ἀλέξανδρο στήν σλαβομακεδονική ταυτότητα

δ) Ἐθνικές ὀνομασίες καί βουλγαρική γλῶσσα

ε) Ἡ Μπανοβίνα τοῦ Βαρδάρη καί οἱ βουλγαρικές διεκδικήσεις

στ) Ἀπό τή Σοσιαλιστική Δημοκρατία τῆς Μακεδονίας στή Δημοκρατία τῆς Βόρειας Μακεδονίας

ζ) Ἀπό τά ἑλληνικά γράμματα στίς βαλκανικές ἐθνογενέσεις

Στό τέλος παρατίθεται «ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ»

α) Καί ἐγένετο ταυτότητα καί κράτος ἐθνικό

β΄) Ἡ Μητέρα Ἐκκλησία στή Δημοκρατία τῆς Β. Μακεδονίας

Μετά τήν ἐνδεικτική Βιβλιογραφία ἀκολουθεῖ, «Ἡ ἱστορία μέσα ἀπό ἐνδεικτικές φωτογραφίες καί εἰκόνες». Εἰκόνες – Φωτογραφίες ἐπιμελῶς ἐπιλεγμένες καί ἀντιπροσωπευτικές.

Ἀξιοσημείωτον ὅτι ὁ σεπτός καί διακριτικός Ἱεράρχης τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κρήτης, Μητροπολίτης Ἀρκαλοχωρίου, πάντοτε δράττεται τῆς εὐκαιρίας νά καταδείξει ὅτι ἡ ὀρθόδοξη ἑνότητα οἰκοδομεῖται πέριξ τοῦ «ἐν ἡμῖν Πρώτου»! Τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου.

Ζητῶ τήν ἐπιείκεια καί τήν συγγνώμη ἀπό τόν Δάσκαλό μου πού ἀποπειράθηκα νά παρουσιάσω τό βιβλίο ἐγώ ὁ ἐλάχιστος μαθητής του.

Εὐχή ὁ Θεός νά χαρίζει στόν σεβαστόν μας Καθηγητή ἔτη πολλά καί καρποφόρα νά συνεχίσει νά μᾶς προσφέρει, ἐκ τῆς γραφίδος αὐτοῦ, καρπούς ἀγλαούς ὥστε νά ἀρδεύομε καί ἐμεῖς ἐξ αὐτῶν.