Στις 28 Οκτωβρίου του 2010, έφυγε από τη ζωή μια πολύ σημαντική προσωπικότητα της Αρχαιολογίας, που είχε συνδέσει άρρηκτα τη ζωή του με την Κρήτη κι ας μην ήταν Κρητικός: ο Γιάννης Σακελλαράκης.
Ο Γιάννης Σακελλαράκης (Μάρτιος 1936 – 28 Οκτωβρίου 2010) ήταν διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης και μέλος της ελληνικής αρχαιολογικής υπηρεσίας από το 1963 και διακρίθηκε για τις αρχαιολογικές του ανασκαφές και ανακαλύψεις στην Κρήτη.
Γεννήθηκε στην οδό Ηπείρου στην Αθήνα το 1936. Πήρε πτυχίο από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και υπηρέτησε ως αρχαιολόγος σε πολλά μέρη της Ελλάδας. Στην Κρήτη, σε ηλικία 27 ετών αρχικά ως επιμελητής Αρχαιοτήτων στο Μουσείο Ηρακλείου (1963-1968) κι αργότερα ως διευθυντής του (1980-1987) και στην Αθήνα ως επιμελητής Κρήτης και έφορος των Προϊστορικών Συλλόγων (1970-1980) και υποδιευθυντής (1987-1994) του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.
Δίδαξε στα Πανεπιστήμια Αθηνών, Αμβούργου και Χαϊδελβέργης. Δημοσίευσε πολλά βιβλία και άρθρα, κυρίως για τους πρώιμους πολιτισμούς του Αιγαίου. Έδωσε πολλές δεκάδες διαλέξεις σ’ όλο τον κόσμο και έλαβε μέρος σε πλήθος συνέδρια και συμπόσια. Ήταν μέλος πολλών ελληνικών και ξένων επιστημονικών σωματείων. Βραβεύθηκε μαζί με την Έφη Σακελλαράκη από την Ακαδημία Αθηνών και τιμήθηκε με το χρυσό μετάλλιο του Πανεπιστημίου Κρήτης. Τον Ιανουάριο του 2004 τιμήθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με το χρυσό σταυρό του Τάγματος της Τιμής.
Ο Σακελλαράκης απεβίωσε στις 28 Οκτωβρίου του 2010. Ζήτησε τα οστά του να ταφούν στην κρητική Ζώμινθο την οποία και ανακάλυψε.
Τα Ανώγεια τον θυμούνται και τον τιμούν
Ο Γιάννης Σακελλαράκης πρόσφερε ανεκτίμητες υπηρεσίες στα Ανώγεια με τις αρχαιολογικές ανακαλύψεις του και οι Ανωγειανοί δεν τον ξεχνούν.
Στην ιστοσελίδα ΑνωΓη δημοσιεύεται ένα ωραίο αφιέρωμα στη μνήμη του που αναφέρει:
28 Οκτωβρίου 2010. Τα Ανώγεια χάνουν έναν σπουδαίο άντρα τους. Ο Γιάννης Σακελλαράκης θα ταξιδέψει στην αιωνιότητα. Η είδηση του θανάτου του θα μαθευτεί λίγες ημέρες αργότερα κατόπιν επιθυμίας του η κηδεία του στην Αθήνα να γίνει σε πολύ στενό κύκλο. Οι Ανωγειανοί θα θρηνήσουν πραγματικά ένα συντοπίτη τους, έναν φίλο, έναν “εργάτη” του πολιτισμού τους. Λίγα χρόνια αργότερα, το 2015 τα οστά του θα μεταφερθούν και θα ενταφιαστούν για πάντα στην αγαπημένη του Ζώμινθο σύμφωνα με την επιθυμία του. Ένδεκα χρόνια μετά το χαμό του, σαν να ήταν χθες, η μνήμη του Γιάννη Σακελλαράκη παραμένει άσβεστη, το έργο του σε Ζώμινθο και Ιδαίον Άντρον που τόσο επίμονα και ακούραστα συνέχισε η σύντροφος του Έφη, είναι σχεδόν στην ολοκλήρωση του, και η φήμη και το κύρος που απόκτησαν τα Ανώγεια στους αρχαιολογικούς κύκλους οφείλονται σε αυτόν και την Έφη.
“Ο πρώτος μου στόχος ο οποίος και επετεύχθη απολύτως, όταν πάτησα στον Ψηλορείτη, ήταν να με δεχτεί το βουνό ήρεμα. Έχω την εντύπωση ότι ο Ψηλορείτης “ξερνάει” αμοναχός του ότι δεν του πάει. Μέλημα μου είναι να είναι σεμνή, επιστημονική, ειρηνική η όποια σχέση μου με το βουνό…” είχε αναφέρει ο ίδιος σε συνέντευξη που μας παραχώρησε στην έντυπη ΑΝΩΓΗ το καλοκαίρι του 2005. Εκεί στο ησυχαστήριο του στα Σίσαρχα, όπου ξεκουραζόταν πάντα λίγες ημέρες μετά το τέλος της κάθε ανασκαφής και πριν αναχωρήσει για Αθήνα. Απολάμβανε τις βόλτες του στο χωριό, στα καφενεία και τις πλατείες και δεν τον ενοχλούσε όπως τόνιζε που μονίμως οι Ανωγειανοί τον σταματούσαν με ερωτήσεις γεμάτες αγωνία για το πως προχωράει η ανασκαφή. Είμαστε βέβαιοι ότι στη Ζώμινθο που δεν είναι μόνο τα οστά του, αλλά και μονίμως το πνεύμα του, θα είναι σήμερα ευχαριστημένος από την πορεία των ανασκαφών και βλέποντας το όραμα του που ξεκίνησε στο Ιδαίον Άντρον το 1982 να γίνεται πραγματικότητα.
Μια βόλτα έκανε και τότε, στα μέσα της δεκαετίας του ’80 κατηφορίζοντας από το Ιδαίον Άντρον, όταν συνάντησε ένα βοσκό. Κάτι του έδειξε ο Ανωγειανός κτηνοτρόφος, για κάτι συνομιλούσαν όταν του είπε: “Εκεί πιο πέρα στη Ζώμινθο είχα δει κάτι παρόμοιο”. Ο εύστροφος Σακελλαράκης, άκουσε τη λέξη Ζώμινθος για πρώτη φορά. Κατάλαβε ότι η κατάληξη της παρέπεμπε σε κάτι πολύ ενδιαφέρον αρχαιολογικά. Ζήτησε από τον βοσκό να τον πάει εκεί και όλα τα υπόλοιπα είναι ιστορία. Για περισσότερα πλέον από 25 χρόνια η Ζώμινθος αποτέλεσε το “μεγαλύτερο εύρημα της ζωής μου” όπως μας τόνιζε στην ίδια συνέντευξη του 2005.όπου ανέφερε επίσης με χιούμορ: “ποιος θα το περίμενε ότι θα κατέληγα τόσα χρόνια βοσκός στη Ζώμινθο;” ” Έφυγε” πέντε χρόνια αργότερα από εκείνη τη συνέντευξη αλλά η παρακαταθήκη του και η συνέχεια του που δεν είναι άλλη από την Έφη Σαπουνα, οδηγεί αυτό το διάστημα στην ολοκλήρωση του ονείρου τους για την Ζώμινθο.
Η σχέση του με την αρχαιολογία και τα Ανώγεια, αλληλένδετη, συμπαγής, σταθερή, αναλλοίωτη. Ανέφερε χαρακτηριστικά: “Αρχαιολογία για μένα σημαίνει Ανώγεια. Όλη η ζωή των Ανωγείων από τους μαντραντζήδες μέχρι αυτούς που έχουν τα μεγαλύτερα κουράδια. Το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Συνήθως οι άνθρωποι θεωρούν ότι η Αρχαιολογία είναι κάτι που ασχολείται με το παρελθόν. Όμως έχω την εντύπωση ότι ασχολείται περισσότερο με το μέλλον, διότι από το παρελθόν διδάσκεσαι τα σφάλματα ώστε να μην τα κάνεις ξανά στο μέλλον…”
Γιάννη Σακελλαράκη σε ευχαριστούμε για το μέλλον που μας προσέφερες τόσο απλόχερα, τόσο σεμνά, τόσο ταπεινά. Ας είναι ελαφρύ το χώμα της Ζωμίνθου που σε αναπαύει αιώνια.
ΑΝΩΓΗ
ΕΚΛΟΓΕΣ 2019